آیا مقامات سعودی به دنبال دین‌زدایی از قوانین عربستان هستند؟

محمدعلی سبحانی، مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت خارجه، در گفت‌وگو با برنامه صدای دیپلمات در پاسخ به این سوال که آیا مقامات سعودی به دنبال دین‌زدایی از قوانین عربستان هستند، گفت:

• ترجیح می‌دهم به این موضوع بپردازم که قرائت‌های مختلفی از دین و تاثیر دین در حکومت مطرح است. شاید نتوانیم عناوینی مانند دین‌زدایی را به کارهایی بدهیم که احیاناً کسانی که قرائت‌هایشان از دین و نحوه مدیریت کشور و میزان تاثیرگذاری و ارتباط دین با مدیریت‌ها  فرق می‌کند به آنها توجه دارند.
• آقای بن‌سلمان قرائت متفاوتی را در عربستان پیگیری می‌کند و آن قرائت این است که مسائل دینی نتواند مانع پیشرفت و توسعه عربستان بشود.
• ما چون حکومتی داریم که نام آن جمهوری اسلامی است و بالاخره بر پایه دین تشکیل شده، طبیعتاً برایمان چنین نگاه‌هایی خیلی جذاب است و وقتی به داخل کشورمان مراجعه می‌کنیم می‌بینیم دقیقاً قرائت‌های مختلف از دین تاثیرش در پیشرفت و توسعه کشور خیلی زیاد است.
• زمانی آقایی به نام سیدمحمد خاتمی رئیس‌جهور ایران می‌شود و می‌خواهد قرائت مردم‌سالارانه و اخلاقی از دین را پیاده و پیگیری کند، می‌بینیم که به‌راحتی تنها دولتی [بوده] که توانسته وضع زندگی و رفاه مردم را بهبود ببخشد و توسعه را در کشور به طور جدی دنبال کند، به نحوی‌ که شاید حدود 50 درصد رشد اقتصادی را در هشت سال آقای خاتمی شاهد بودیم.
• در دولت‌هایی که خیلی برخوردهای‌شان با [دین] قرائتی افراطی، تند، ایدئولوژیک خصوصاً در سیاست ‌خارجی دنبال شده است می‌بینیم نه‌فقط مساله رشد و توسعه دچار مشکل می‌شود بلکه متاسفانه وضع زندگی مردم هم بد می‌شود؛ به عنوان مثال دولت آقای احمدی‌نژاد که شروع تحریم‌های اقتصادی کشور بود و وضعیت سیاهی که الان در اقتصاد داریم. بالاخره اگر آدم بخواهد اشاره‌ای کند و رد شود، [به همان دوران بازمی‌گردد.] ما وضعیت بسیار بدی [از همان زمان] داریم.
• ناترازی‌ها و کسر بودجه‌ها وحشتناک است و برابری زندگی مردم با حقوق ناچیز [هم وجود دارد]. یعنی تراز زندگی مردم با حقوقی که می‌گیرند و درآمدی که دارند خصوصاً قشر پایین جامعه ناهماهنگی بسیار وحشتناکی دارد. طبقه متوسط در نبود توسعه از بین می‌رود و نابود می‌شود که این اتفاق متاسفانه در حد زیادی رخ داده است.
• طبیعتاً آن نگاه و آن قرائت موجب چنین اتفاقاتی می‌شود و هر کشوری که حاکمیتش با مساله دین مواجه است باید قرائتی از دین را پیگیری کند که بتواند با آن به خواست‌ها و نیازهای مردم [بپردازد] و با در مسیر توسعه قرار گرفتن کشور بتواند آن قرائت را وارد رفتار مدیریتی خودش کند.

متن و ویدئو کامل مصاحبه محمدعلی سبحانی با برنامه صدای دیپلمات را اینجا بخوانید و ببینید.