آیا فین‌تک‌ها، ارز قاچاق می‌کنند؟

به گزارش تجارت‌نیوز، فعالان اکوسیستم فین‌تک، سال‌هاست که از رویکرد سلبی و محدودکننده بانک مرکزی و تصمیماتی که گاهی یک‌شبه و بدون مشورت با بازگیران این حوزه گرفته می‌شود، گلایه دارند. به اعتقاد آنها نهاد تنظیم‌گر حوزه پولی و مالی، به جای اینکه توان خود را صرف نظارت کند، در پی کنترل همه جانبه فین‌تک‌ها، مقابله با آنها و ایجاد محدودیت شدید در این حوزه است. 

حالا چندی است که مقامات بانک مرکزی از نظارت داده‌محور و هوشمند می‌گویند و تاکید می‌کنند که نمی‌توان بر اساس حدس و گمان، فعالیت‌های استارتاپی را محدود کرد. در آخرین مورد، مهران محرمیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در دهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت از این رویکرد جدید سخن گفت و تاکید کرد که نهاد تنظیم‌گر باید تصمیمات و سیاست‌ها خود را با سرعت بیشتری به اطلاع بازیگران اکوسیستم برساند تا آنها بدانند چه سیاستی قرار است اجرا شود. 

البته او در همین نشست هم تردیدهایی را در مورد فعالیت فین‌تک‌ها مطرح کرد. محرمیان در بخشی از این رویداد گفت، در بسیاری از پلتفرم‌های فین‌تک قاچاق ارز انجام می‌شود اما بعضی اوقات توسعه‌دهندگان آنها از سوءاستفاده‌ای که از پلتفرم آنها می‌شود، بی‌خبر هستند. 

این مقام بانکی مرکزی، توضیحی در مورد منظور خود از قاچاق ارز نداد اما آیا چنین تخلفاتی در فین‌تک‌ها عمومیت دارد و نگران‌کننده است؟

تعریف قاچاق ارز چیست؟

مهدی عبادی مدیرعامل پرداخت‌یاری وندار در مورد تعریف احتمالی قاچاق ارز از منظر بانک مرکزی به تجارت‌نیوز گفت: آقای محرمیان تا کنون چندین بار به این موضوع اشاره کرده‌اند اما هیچگاه توضیح مشخصی در مورد فرایند کار و آمار و ارقام دقیقی از حجم احتمالی آن نداده‌اند. در کل مشخص نیست که منظور بانک مرکزی از نقش داشتن فین‌تک‌ها در فرایند قاچاق ارز چیست. 

او تاکید کرد که قاچاق ارز از طریق فین‌تک‌های پرداختی به طور مستقیم امکان‌پذیر نیست اما بدون شک همیشه احتمال سوءاستفاده از خدمات آنها برای انجام اقدامات مجرمانه یا دور زدن قانون وجود دارد. 

این فعال اکوسیستم استارتاپی در عین حال افزود: مجرمان می‌توانند از خدمات بانکی نیز برای اموری چون پولشویی یا قاچاق ارز استفاده کنند. اما چنین سخنی مطرح نمی‌شود که بانک‌ها در قاچاق ارز دخالت دارند اما خود آنها بی‌خبر هستند. 

سهم 2 هزارم درصدی پرداخت‌یارها از تراکنش‌های شاپرک

اما آیا در کل، فین‌تک‌ها می‌توانند با اقدامات خود در بازار ارز اثری بگذارند و فعالیت‌های نگران‌کننده‌ای در این زمینه انجام دهند؟ عبادی در پاسخ به این پرسش تاکید کرد که حجم تراکنش‌های مالی در فین‌تک‌ها به حدی نیست که بتوانند در بازار ارز تاثیری منفی داشته باشند.

او در این مورد توضیح داد: پرداخت‌یارها که عضوی از شبکه بانکی و پرداختی کشور هستند، اکنون نزدیک به دو هزارم درصد از تراکنش‌های شاپرک را به خود اختصاص داده‌اند. طبیعی است همه این حجم تراکنش‌ نیز مشمول قاچاق ارز یا هر عمل مجرمانه دیگری نمی‌شود و درصد بسیار اندکی از آنها ممکن است چنین صفتی داشته باشند. در این شرایط نمی‌توان گفت فین‌تک‌ها تاثیری در بازار ارز دارند. 

قاچاق ارز با رمزارزها؟

عبادی در عین حال این احتمال را داد که منظور بانک مرکزی از قاچاق ارز،  معاملات مربوط به رمزارز باشد اما بار دیگر تاکید کرد که حجم مبادلات در این حوزه نیز به حدی نیست که اقدامات مجرمانه‌ای چون قاچاق ارز در بین آنها نگرانی‌های چندانی را ایجاد کند؛ به اعتقاد او ممکن است مبلغ بسیاری ناچیزی مصداق چنین جرایمی محسوب شوند که نقش موثری در اقتصاد کلان کشور ندارد. 

اما حجم بازار کریپتو در ایران چقدر است؟ این فعال اکوسیستم فین‌تک در پاسخ گفت: «در سال جاری آمار دقیقی از بازار رمزارز در ایران ارائه نشده است اما در سال گذشته در زمانی که قیمت بیت‌کوین روند صعودی داشت و بالاتر از امروز بود، بانک مرکزی گردش مالی بازار رمزارزها را در ایران را سه هزار میلیارد تومان اعلام کرد. در سال جاری می‌توان تخمین زد این عدد 60 تا 70 درصد ریزش داشته باشد. 

امیدواری به تغییر رویکرد بانک مرکزی

آیا در چنین شرایطی می‌توان به بهبود رویکرد بانک مرکزی نسبت به اکوسیستم استارتاپی امیدوار بود؟ عبادی در پاسخ ابتدا تاکید کرد که موضع این نهاد در برابر فین‌تک‌ها تا کنون محدودکننده بوده است اما آینده را نمی‌توان پیش‌بینی کرد.

به گفته او، این امیدواری وجود دارد که شرایط موجود با نوع جدید نظارت که بانک مرکزی آن را داده‌محور و هوشمند می‌نامد، بهبود یابد. عبادی تاکید کرد، فعالان این حوزه از رویکرد جدید استقبال می‌کنند و امیدوارند که جزئیات آن نیز به صورت شفاف منتشر شود تا پس از آن، بانک مرکزی رویکرد خود را از ایجاد محدودیت به نظارت تغییر دهد.