امروز 30 مهر، حدود یک ماه از واقعه انفجار معدن طبس گذشته است؛ انفجاری که در ساعت 21 روز شنبه، 31 شهریور رخ داد و 49 کارگر را در دم قربانی کرد. 3 نفر از مصدومان نیز در روزهای بعد به مرگ مغزی از دنیا رفتند تا جمع قربانیان انفجار گاز در معدن معدن‌جوی طبس به 52 نفر برسد. از همان فردای واقعه که ابعاد فاجعه‌بار آن به تدریج مشخص می‌شد، سنت وعده‌دهی مسئولان نیز کلید خورد. حالا یک ماه گذشته است و وعده‌ها همچنان ادامه دارد. علاوه بر اینکه تجربه نشان می‌دهد نمی‌توان به تحقق همه آنها امیدوار بود، یک مورد هم گویا چندان مد نظر مسئولان نیست؛ آنها حتی در حد وعده نیز قول اساسی‌ای نداده‌اند که با افزایش ایمنی معادن، برای تکرار نشدن چنین فاجعه‌ای تلاش می‌کنند. خانواده قربانیان اما حواس‌شان به این موضوع هست. آنها که غم از دست دادن یار و عزیزشان را در انفجار معدن طبس با همه وجود تجربه کرده‌اند، حالا از مسئولان می‌خواهند کاری کنند که فرزند دیگری بی‌پدر نشود. همین روز گذشته، خبرگزاری مهر از قول «فاطمه رمضانی» همسر ۴۳ ساله مرحوم «غلامرضا رمضانی»، کارگر فوت شده در انفجار معدن طبس، از دو خواسته او نوشت. یکی از آنها رد شدن سابقه بیمه متوفی بود. این همسر داغدار اما در مورد خواسته دوم خود گفته بود: «همسر من که فوت کرد ولی کاری کنند که چنین حوادثی تکرار نشود.» موضوع زمانی مهم‌تر می‌شود که به یاد آوریم در روزهای پس از این انفجار مرگبار مشخص شد کارگران جان‌باخته و مصدوم، پیش از ورود به معدن بوی گاز را احساس کرده بودند. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده است، آنها ابتدا از آغاز فعالیت خودداری کرده بودند اما در نهایت ترس از بیکاری وادارشان کرد به عمق معدن بروند و شد آنچه نباید می‌شد. وعده‌های دولتی به بازماندگان وقوع انفجار در معدن طبس ادامه این مطلب نگاهی دارد به برخی از مهم‌ترین وعده‌هایی که در 30 روز گذشته به خانواده قربانیان انفجار در معدن طبس داده شده است. 1 مهر: برقراری بیمه و مستمری احمد میدری، وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی که سخنان زودهنگام او در مورد «حادثه» بودن این انفجار و عدم مقصر بودن هیچ‌کس، واکنش‌های زیادی را برانگیخت، در همان روز نخست پس از حادثه وعده داد که مستمری کارگران فوت و مصدوم شده معدن طبس، «به فوریت» برای خانواده‌ آنها برقرار می‌شود. او به همراه سیدمحمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت، در جلسه‌ای که همان روز برگزار شده بود، تصمیم گرفتند وزارت کار روش‌های حمایت از خانواده قربانیان را، «در یک ماه آینده» تعیین و اجرا کند؛ از جمله در مورد پرداخت حقوق و حمایت‌های بیمه‌ای. در همین جلسه مقرر شد که وزارت صمت نیز بودجه‌ای ۲۰ میلیارد تومانی را به آسفالت و به‌سازی ۳۰ کیلومتر از جاده متصل به معدن معدنجو اختصاص دهد؛ مسیری که به گزارش تسنیم به «جاده مرگ» معروف است و هر لحظه امکان تصادف و سرنگونی در آن وجود دارد. حتی مقامات قضائی نیز چند بار به صاحبان معادن هشدار داده بودند که جاده را به‌خاطر نداشتن ایمنی می‌بندند اما جاده همچنان بوی مرگ می‌دهد. حالا انگار باید چنین فاجعه‌ای رخ می‌داد که «به‌سازی» آن مورد توجه جدی قرار گیرد. 3 مهر: پشتیبانی دولت از خانواده جانباختگان در انفجار معدن طبس فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، دو روز بعد وعده پشتیبانی دولت از خانواده قربانیان انفجار معدن طبس را داد. او در حساب شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) نوشت: «با جمعی از خانواده درگذشتگان معدن طبس، صحبت کردم، رنج فقدان عزیزانشان عمیق و غیرقابل جبران است. ‌دغدغه آینده و هزینه‌هایی که بر آنان تحمیل خواهد شد، نباید بر آن رنج‌ها بیفزاید. به آنان اطمینان دادم دولت چهاردهم که محوری‌ترین شعارش عدالت است، در این مسیر پشتیبان آنان خواهد بود.» 8 مهر: تلاش برای افزایش حقوق کارگران معدن احمد میدری، وزیر کار، گفت: «شرایط معدن به گونه‌ای است که ریه‌های فرد به شدت دچار آسیب می‌شود و باید شرایط به سمتی مدیریت شود که معدنچیان بیمار نشوند و دستمزد و حقوق آن‌ها به دلیل سختی کار افزایش یابد.» او همچنین، بازه حقوقی کارگران معادن را 14 تا 28 میلیون تومان اعلام کرد و وعده داد که شورای عالی کار، پیشنهاد افزایش حقوق آنها را بررسی می‌کند. این در حالی است که حادثه انفجار معدن طبس، نخستین مورد از این دست نیست و کار در معدن نیز همواره در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور قرار داشته است. در این شرایط، مشخص نیست چرا تا کنون تصمیمی برای بهود شرایط کار و افزایش حقوق آنها گرفته نشده است. از سوی دیگر، بر اساس برخی گزارش‌ها خالص دریافتی گروهی از کارگران معدن کمتر از این ارقام است. برای مثال، تسنیم در این مورد نوشت که خالص دریافتی یک کارگر در عمق 700متری، در سال گذشته فقط هشت میلیون و 500 هزار تومان و حق سختی کار معدن نیز حدود 600هزار تومان بود. 18 مهر: تعریف بسته حمایتی برای خانواده جانباختگان معدن طبس مهاجرانی، سخنگوی دولت در نشست هفتگی خود با خبرنگاران، از تعریف بسته حمایتی برای خانواده جانباختگان معدن طبس خبر داد. او ابزار امیدواری کرد که با این بسته حمایتی مشکلات معیشتی خانواده‌ها حل شود و «تنها غم فقدان عزیزانشان را داشته باشند.» 21 مهر: تامین مسکن و وسایل خانه زهرا بهروزآذر، معاون رئیس‌جمهور امور زنان و خانواده، در سفری به طبس بسته حمایتی تعریف شده را به خانواده‌های قربانیان تحویل داد و باز هم وعده برقراری احکام مستمری در آینده نزدیک را تکرار کرد. او همچنین به چهار وعده دیگر نیز اشاره کرد: پیگیری وزارت راه و شهرسازی برای تامین مسکن خانواده‌های داغدیده، تامین بخشی از لوازم منزل از سوی وزارت صمت، برقراری نظام مشاوره و مددکاری و همراهی هلال احمر در توزیع شفاف و عادلانه کمک‌های خیرین. به گفته بهروز آذر، پیگیری‌ها برای تهیه مسکن با دستور مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم انجام می‌شود. تکرار وعده‌ تامین مسکن وعده «اعطای مسکن»، در روزهای بعد نیز از سوی برخی دیگر از مقامات دولتی تکرار شد. برای مثال، به گفته مهاجرانی، سخنگوی دولت، برای آن دسته از خانواده قربانیان معدن طبس که خانه ندارند، مسکن تامین می‌شود (24 مهر). او همچنین گفت که پس از انحصار وراثت، یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان به عنوان غرامت به خانواده قربانیان این واقعه پرداخت می‌شود و بخشودگی وام آنها نیز در دست پیگیری است. به گفته سخنگوی دولت، با پیگیری‌های وزارت کار از پایان همین ماه مستمری ماهانه خانواده‌های جانباختگان دایر می‌شود. همچنین فرزانه صادق مالواجِرد، وزیر راه و شهرسازی نیز روز 25 مهر وعده داد که ظرف مدت یک ماه آینده، به آن دسته از خانواده‌های داغ‌دیده از انفجار معدن طبس که اجاره‌نشین هستند، در استان‌های محل سکونت هر یک از آنها (از جمله خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و گلستان) مسکن واگذار می‌شود. به گفته او، مسکن‌ها در قالب قرارداد واگذاری‌ در اختیار سرپرستان خانوار و فرزندان‌ آنها قرار می‌گیرد و این قراردادها تا یک ماه آینده به خانواده‌ها «تقدیم می‌شود.» در آخرین مورد امروز 30 مهر، ارسلان مالکی، معاون وزیر راه و شهرسازی، وعده واگذاری مسکن را تکرار کرد. به گفته او این واحدها «با تجهیزات و امکانات کامل» به خانواده‌هایی که مشکل مسکن دارند، اهدا می‌شود. او توضیح داده است که وزارت راه و شهرسازی این واحدها را از بنیاد مسکن خریداری و وزارت صنعت، معدن و تجارت تجهیزات آن را تهیه می‌کند. جان‌هایی که از دست رفتند یک ماه از حادثه مرگبار انفجار معدن طبس گذشته و موعد اجرای برخی از این وعده‌ها نزدیک است. باید دید کدامیک از آنها عملی می‌شود. البته کارگران معدن طبس به وعده و وعید عادت دارند. روزنامه جمهوری اسلامی پس از وقوع انفجار در معدن طبس، این پرسش را مطرح کرد که: «مگر مرحوم رئیسی، ۳ سال پیش دستور نداد مشکل معدن طبس ۲۰ روزه حل شود؟» این روزنامه نوشت: «در شهریور ۱۴۰۰رئیس‌ جمهور وقت از معادن طبس بازدید کرد و گفت ۲۰ روز به پیمانکار فرصت می‌دهم وضعیت کارگران را متحول کند و و حالا در مهرماه ۱۴۰۳، حدود ۵۰ کارگر معدنجوی طبس جان باختند.» در عین حال اگر همه این وعده‌ها نیز عملی شوند یک موضوع تغییر نمی‌کند؛ 52 جان عزیز از دست رفته‌اند و هیچ اقدامی این واقعیت را جبران نمی‌کند. دولت وظیفه دارد که با افزایش نظارت‌ها و بهبود وضعیت اقتصادی کارگران، از تکرار چنین فجایعی جلوگیری کند؛ به ویژه اگر به یادآوریم فاجعه انفجار معدن طبس می‌توانست رخ ندهد؛ اگر ایمنی کار وجود داشت. برای اطلاعات بیشتر، مطالعه گزارش روایت ۸ حادثه ناشی از کار برای کارگران پیشنهاد می‌شود.
