چالش تورم و کمبود نیروی کار در سمنان/ دومین استان کشور، با بیشترین برابری درآمدها در مناطق شهری

به گزارش تجارت نیوز،

استان سمنان با مساحتی به وسعت 97 هزار و ۴۹۱ کیلومتر مربع، بر اساس جدیدترین گزارش‌ها، دارای ۷۰۲ هزار و ۳۶۰ نفر جمعیت است. این استان در برخی شاخص‌های اقتصادی شرایط خوبی دارد اما در مورد بعضی دیگر، با چالش‌هایی مواجه است.

نرخ بیکاری سمنان؛ افزایشی اما کمتر از میانگین کشوری

نرخ بیکاری سمنان در تابستان 1403، در مقایسه با فصل گذشته روند افزایشی داشته، در عین حال همچنان کمتر از میانگین کشوری قرار گرفته است.

مرکز آمار نرخ بیکاری این استان را در تابستان امسال، 6.2 درصد اعلام کرد؛ این رقم 0.6 واحد درصد افزایش را نسبت به بهار امسال و در مقابل، 0.3 واحد درصد کاهش را در مقایسه با تابستان سال گذشته نشان می‌دهد.

وضعیت متفات نرخ بیکاری زنان و مردان در سمنان

نرخ بیکاری مردان و زنان سمنان نیز کمتر از میانگین کشوری در این دو گروه قرار دارد. در عین حال، نرخ بیکاری مردان استان، 1.7 واحد درصد افزایش را نسبت به بهار سال جاری و 0.1 واحد درصد افزایش را در مقایسه با تابستان گذشته تجربه کرده است. 

در  مقابل، نرخ بیکاری زنان سمنان، نسبت به فصل گذشته 4.2 واحد درصد و در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، 2 واحد درصد کاهش یافته است.  

کمبود نیروی کار

در این میان، کسب و کارها در سمنان، با چالش تامین نیروی کار مواجه هستند؛ به عبارت دیگر، فرصت‌های شغلی در این استان، از تعداد متقاضیان کار بیشتر است و بنگاه‌های اقتصادی بخشی از نیروی مورد نیاز خود را از استان‌های دیگر تامین می‌کنند.

روزنامه همشهری در اردیبهشت امسال نوشت، سمنان به بیشتر از 12 هزار نیروی کار فوری نیاز دارد. بر اساس این گزارش، کمبود نیروی کار در سمنان در دو دهه اخیر وجود داشته است و کارگران مورد نیاز استان، بیشتر از استان‌های شمالی، خراسان رضوی و تهران تامین می‌شوند. در عین حال، در سال‌های اخیر افزایش هزینه‌ها برای اجاره مسکن، روند تامین نیروی کار را با مشکل مواجه کرده است.

برخی کارشناسان معتقدند نرخ بیکاری در استان‌هایی که با کمبود نیروی کار مواجه هستند، معمولا کمتر از میانگین کشوری قرار دارد.

جدول زیر، برخی شاخص‌های مربوط به تحولات بازار کار را در کشور و سمنان در تابستان 1403 نشان می‌دهد. 

مورد عجیب نرخ تورم در سمنان

نرخ تورم، به عنوان یکی دیگر از شاخص‌ها مهم اقتصادی، در سمنان شرایط عجیبی دارد؛ به گونه‌ای که در ماه‌های اخیر، تفاوت شدیدی را نسبت به قبل تجربه کرده است.

در حالی که نرخ تورم سمنان تا تیر امسال، کمتر از میانگین کشوری بود، از مرداد ورق برگشت و این استان به نیمه دیگر فهرست رفت. به این معنا که سمنان از جایگاه یازدهمین استان با کمترین نرخ تورم در تیر، به رتبه هفدهم در مرداد سقوط کرد؛ به عبارت دیگر در زمره استان‌هایی قرار گرفت که نرخ تورم آنها، بیشتر از متوسط کشوری قرار داشت. 

البته این روند نزولی در رتبه تورمی استان سمنان، در ماه‌‌های پیش از تیر آغاز شده بود و در ماه‌های بعد نیز ادامه یافت. در نتیجه، سمنان که در آبان و آذر سال گذشته به ترتیب چهارمین و پنجمین استان با کمترین نرخ تورم بود، در مدت مشابه سال جاری در رتبه بیست و هفتم قرار گرفت؛ یا به عبارتی پنجمین استان با بیشترین نرخ تورم شد. 

جدول زیر، تغییرات نرخ تورم را در کشور و سمنان در آبان و آذر 1403 نشان می‌دهد. 

وضعیت مناسب شاخص فلاکت در سمنان

با وجود شرایط تورمی سمنان، شاخص فلاکت (ترکیب نرخ تورم و بیکاری) در این استان، شرایط مناسبی دارد. به گونه‌ای که سمنان به همراه تهران، سیستان و بلوچستان و زنجان، در زمره استان‌هایی با کمترین نمره شاخص فلاکت قرار گرفته است.

داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهند که شاخص فلاکت در سمنان به حدود 40.2 واحد رسیده است که تفاوت چندانی با نمره تهران در این شاخص (39.9 واحد) ندارد (اقتصادنیوز). 

به نظر می‌رسد با وجود قرار گرفتن سمنان در فهرست استان‌هایی با بیشترین نرخ تورم، این موضوع که نرخ بیکاری آن کمتر از میانگین کشوری قرار دارد، شاخص فلاکت را در محدوده مناسبی نگه داشته است.

استانی کم‌درآمد با برابری مناسب

خانوارهای سمنانی، بر اساس داده‌های مرکز آمار از هزینه-درآمد ایرانیان در سال 1402، کمترین سطح درآمد را در کشور داشتند و میزان دریافتی آنها از میانگین کشوری پایین‌تر بود. به گونه‌ای که هر خانوار ایرانی در سال گذشته، به طور متوسط ۲۵۶ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان درآمد کسب کرد اما این رقم برای خانوارهای سمنانی، ۱۵۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بود.

در عین حال، سمنان از نظر ضریب جینی که شاخصی برای سنجش برابری و نابرابری درآمد جامعه است، در فهرست بهترین استان‌های کشور قرار دارد.

به گزارش مرکز آمار، ضریب جینی، عددی است بین صفر و یک که در آن صفر، به معنی توزیع کاملا برابر درآمد یا ثروت و یک به معنای نابرابری مطلق در توزیع درآمدی است. 

سمنان، سال گذشته دومین استان کشور از نظر کمترین ضریب جینی در مناطق شهری محسوب می‌شد. اما جایگاه این استان از نظر ضریب جینی در مناطق روستایی، شانزدهم بود.

جدول زیر، تغییرات نرخ ضریب جینی را در کشور و سمنان در سال 1402 نشان می‌دهد. 

جایگاه سمنان از نظر امنیت سرمایه‌گذاری

مرکز پژوهش‌های مجلس، به صورت دوره‌ای گزارشی را با عنوان «امنیت سرمایه‌گذاری» منتشر می‌کند که رتبه استان‌ها را از این نظر، با استفاده‌ از داده‌های رسمی و نظرسنجی از فعالان اقتصادی مشخص می‌کند. 

آخرین گزارش «امنیت سرمایه‌گذاری» به بهار 1403 مربوط می‌شود. سمنان در این گزارش، نمره 5.56 و رتبه ششم کشور را کسب کرده است. 

مرکز پژوهش‌های مجلس، نمره استان‌ها در این شاخص را با استفاده از سنجش چند نماگر مختلف محاسبه می‌کند. استان سمنان در برخی از آنها جایگاه مناسب‌تری دارد. برای مثال، در نماگرهای «مصونیت جان و مال شهروندان از تعرض» و «ثبات اقتصاد کلان»، به ترتیب در جایگاه‌های اول و دوم قرار گرفته است.

اما، این استان در نماگر «عملرد دولت» رتبه چهاردهم و در هر دو نماگر «شفافیت و سلامت اداری» و «ثبات و پیش‌بینی‌پذیری مقررات و رویه‌های اجرایی» جایگاه نوزدهم را دارد.

چالش‌های صنعتی سمنان

مسئولان و فعالان اقتصادی سمنان، قطعی برق صنایع، فرسودگی زیرساخت‌های آب، برق و گاز شهرک‌های صنعتی، و چالش‌های تامین منابع مالی و پشتیبانی خدماتی و مهندسی را از مهم‌ترین مشکلات صنعت در این استان می‌دانند (ایرنا).

عباس علی آبادی، وزیر سابق صمت نیز در گفت‌وگو مهر، «زیرساخت و انرژی» را مشکل اصلی صنایع استان سمنان دانسته بود. 

اخیرا نمایندگان مجلس استان نیز در دیدار بار رئیس دولت چهاردهم به «کمبود آب شرب در استان»، «وضعیت نامناسب جاده‌ها»، «کم توجهی به صنعت گردشگری» و «فعال نبودن معادن استان»، به عنوان مهم‌ترین مشکلات حوزه‌های انتخابیه خود اشاره کردند.

بحران آب؛ اولویت نخست استان سمنان

برخی از مسئولان ارشد سمنان، «بحران آب» را مساله اصلی استان می‌دانند. اخیرا، محمد جواد کولیوند، استاندار فعلی استان «تامین آب» را اولویت نخست استانداری سمنان اعلام کرده است. پیش از او نیز سیدمحمدرضا هاشمی، استاندار سابق سمنان، کمبود آب را در بخش‌های شرب، صنعت، معدن و کشاورزی، معضل اساسی این استان در مسیر توسعه برشمرده بود.

افت سالانه سطح آبخوان‌ها در این استان و وضعیت سفره‌های آب زیرزمینی در سمنان به شرایط بحرانی رسیده است و خشکسالی این استان را تهدید می‌کند. 

ایرنا در این مورد گزارش داده است که سمنان سالانه ۱۳۳ میلیون متر مکعب کسری آب‌های زیرزمینی و 3.2 دهم میلیارد مترمکعب کسری مخزن انباشته دارد. این چالش در صورت عدم مدیریت صحیح می‌تواند مشکل‌‌ساز باشد.

به گزارش تجارت‌نیوز، استان سمنان با چالش‌هایی در حوزه تورم و نیروی کار مواجه است اما وضعیت خوبی در حوزه‌هایی مانند ضریب جینی دارد.

برای اطلاعات بیشتر، مطالعه گزارش روند افزایشی بیکاری زنان در آذربایجان شرقی پیشنهاد می‌شود.