آشوب در روسیه اقتصاد جهانی را تهدید می‌کند؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، پس از همه‌گیری کرونا و جنگ اوکراین، اقتصاد جهان در وضعیت متزلزلی قرار گرفت و در حال حاضر یک غافلگیری دیگر، آخرین چیزی است که دنیا به آن نیاز دارد.

اوایل این هفته، شورش شبه‌نظامیان روسی و پیشروی آنها به سمت مسکو که بعدا از سمت ولادیمیر پوتین هشدار دریافت کردند، نگرانی درباره شروع یک جنگ داخلی را به وجود آورد. در حال حاضر این شورش متوقف شده است اما هنوز می‌تواند جدی‌ترین خطری باشد که در 23 سال اخیر پوتین را تهدید کرده و همچنان می‌تواند موجب آغاز دوره‌ای از آشفتگی و تغییرات ناخوشایند شود.

به نقل از سی‌ان‌ان ، روسیه تولید ناخالص داخلی تقریباً به اندازه استرالیا دارد و از لیست 10 اقتصاد برتر جهان خارج شده است، اما با وجود تحریم‌های غرب، همچنان یکی از بزرگترین تامین‌کنندگان انرژی در بازارهای جهانی از جمله چین و هند باقی مانده است.

تحلیلگران ریستاد انرژی می‌گویند که دوره‌های نااطمینانی ژئوپلیتیکی در کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت در 35 سال گذشته، از جمله ناآرامی‌های داخلی، کودتا، درگیری‌های مسلحانه و تغییر دولت‌ها، به طور متوسط ​​هشت درصد به قیمت نفت افزوده است.

رقابت میان کشورهای غربی و آسیایی بالا می‌گیرد؟

اگر چین و هند مقادیر قابل توجهی از انرژی روسیه را از دست بدهند، مجبور می‌شوند برای تامین منابع از دیگر تولیدکنندگان با کشورهای غربی رقابت کنند. اگر آشفتگی سیاسی، صادرات کالاهای دیگر مانند غلات یا کود را نیز محدود کند، عرضه و تقاضا را از بین می‌برد و همین مساله می‌تواند قیمت‌ها را برای تمام دنیا افزایش دهد.

ریچارد برنز، رئیس ژئوپلیتیک و یکی از بنیانگذاران Energy Aspects گفت که بازارها اکنون باید میزان افزایش احتمالی قیمت‌ها را برای نشان دادن میزان ریسک برای عرضه روسیه تعیین کنند.

مت اسمیت، تحلیلگر ارشد نفت آمریکا در کپلر، گفت: «این کودتا نااطمینانی به همراه دارد و همین موضوع می‌تواند قیمت‌ها را افزایش دهد. آشفتگی و نااطمینانی که در روزهای اخیر دیده‌ایم می‌تواند با توجه به احتمال اختلال در عرضه و ترس از این مساله، قیمت‌ها را بالا ببرد. مساله‌ای که تا پیش از شورش گروه واگنر موجب نگرانی نبود».

قیمت جهانی انرژی و مواد غذایی در پی حمله سال گذشته روسیه به اوکراین افزایش یافت و تورم در اروپا و ایالات متحده به‌شدت بالا رفت. از آن زمان به تدریج این قیمت‌ها کاهش یافت اما نبرد برای کنترل آنها به پایان نرسیده و اکنون در مرحله تعیین کننده‌ای قرار دارد.

بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی که برای بانک‌های مرکزی فعالیت می‌کند، در گزارش سالانه خود در روز یکشنبه گفت: «آخرین مرحله برای بازگرداندن ثبات قیمت‌ها، سخت‌ترین مرحله خواهد بود».

در این بیانیه آمده است: «ریسک برقراری تورم به لحاظ روانی، ریسک بسیار مهمی است و می‌تواند منجر به ایجاد مارپیچ قیمت-دستمزد شود».

در شرایطی که اقتصادها سرعت رشد خود را از دست می‌دهند، نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه تقاضای جهانی انرژی می‌تواند در سال جاری تضعیف شود. قیمت نفت خام آمریکا که سال گذشته به بالای 120 دلار رسیده بود، در سال جاری تا کنون نزدیک به 14 درصد کاهش یافته و به کمتر از 70 دلار در هر بشکه رسیده است. نفت برنت نیز به شکل مشابهی کاهش قیمت داشته است.

اما هر چیزی که بتواند توانایی روسیه برای ادامه عرضه به بازارهای جهانی انرژی را به خطر بیندازد، از سوی سیاست‌گذاران غربی و مشتریان بزرگ آسیایی این کشور، یک نگرانی به حساب می‌آید.

ریچارد برنز گفت: «اگر چیزی این جریان‌ها را مختل کند، قطعاً خطر روند صعودی برای قیمت نفت به وجود خواهد آمد، به‌ویژه اینکه در حال ورود به بخشی از سال هستیم که انتظار می‌رود تقاضای جهانی برای نفت به طور قابل توجهی از عرضه آن پیشی بگیرد».

روسیه ونزوئلا جدید خواهد شد؟

کشورهایی مانند لیبی و ونزوئلا به خوبی نشان می‌دهند که چگونه جنگ داخلی و درگیری‌های سیاسی داخلی می‌تواند صادرات انرژی را به خطر بیندازد. بر اساس گزارش آژانس اطلاعات انرژی ایالات متحده، در سال 2020 تولید نفت لیبی از حدود 1.7 میلیون بشکه در روز به کمترین میزان خود یعنی 365 هزار بشکه کاهش یافت. بر اساس تحلیل شورای روابط خارجی، تولید ونزوئلا نیز در همان سال به پایین‌ترین حد خود در چند دهه اخیر رسید.

اما روسیه در سطح بین‌المللی نسبت به این دو کشور بازیگر بسیار مهم‌تری است که با حدود 10 میلیون بشکه نفت در روز، حدود 10 درصد تقاضای جهانی نفت خام را تولید می‌کند. با مجموع صادرات نفت نزدیک به هشت میلیون بشکه در روز، روسیه با اختلاف زیادی پس از عربستان سعودی دومین قدرت بزرگ در ائتلاف اوپک‌پلاس است.

تحریم‌های غربی اما در کاهش مقدار پولی که مسکو از انرژی به دست می‌آورد تاثیر داشته است، با اینحال صادرات نفت روسیه از نظر حجمی به سطوح قبل از جنگ اوکراین بازگشته است، چرا که چین و هند نفتی را که کشورهای G7 از آن دوری می‌کنند، خریداری می‌کنند. در زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی نیز مدت زیادی طول کشید تا صنعت نفت روسیه از وضعیت بحرانی نجات یابد.

اما از طرفی تاثیر تحولات روسیه در تضعیف اقتصاد جهانی در 18 ماه گذشته کاهش یافته است. برای نمونه جنگ اوکراین با واداشتن اروپا به تغییر منابع انرژی خود نتیجه چندان بدی در پی نداشت. به هر حال هنوز مشخص نیست که این تحولات تا کجا ادامه پیدا می‌کند و میزان تاثیر آن بر اقتصاد جهانی چقدر خواهد بود.