شهرهای میزبان بازی‌های المپیک چه هزینه‌هایی متحمل می‌شوند؟

به گزارش تجارت‌نیوز، زمانی که شهری به عنوان میزبان انتخاب می‌شود، حدود یک دهه فرصت دارد تا برای هجوم ورزشکاران و گردشگران آماده شود. بر اساس اطلاعات منتشرشده در وب‌سایت cfr.org، هزینه برنامه‌ریزی، استخدام مشاوران، سازماندهی رویدادها و سفرهای ضروری به طور مداوم بین 50 تا 100 میلیون دلار متغیر است. برای مثال توکیو 150 میلیون دلار برای پیشنهاد ناموفق خود در سال 2016 و حدود نیمی از آن برای پیشنهاد موفقیت‌آمیز سال 2020 خود هزینه کرد، در حالی که تورنتو به این نتیجه رسید که نمی‌تواند 60 میلیون دلاری را که برای مناقصه سال 2024 نیاز داشت بپردازد.

آیا زمان المپیک بر میزان هزینه‌ها تاثیر می‌گذارد؟

بازی‌های تابستانی بسیار بزرگ‌تر هستند و صدها هزار گردشگر خارجی را جذب می‌کنند تا بیش از ۱۰ هزار ورزشکار را در حدود ۳۰۰ رویداد تماشا کنند. بازی‌ها در دیگر فصل‌ها در مقایسه با تابستان، بازدیدکننده کمتری دارند؛ برای مثال کمتر از سه هزار ورزشکار در حدود یکصد رویداد در طول بازی‌های زمستانی شرکت می‌کنند.

هزینه‌های زیرساختی و عملیاتی المپیک چقدر است؟

فوری‌ترین نیاز، ایجاد یا ارتقای امکانات ورزشی بسیار تخصصی مانند پیست‌های دوچرخه‌سواری و میدان‌های پرش اسکی، دهکده المپیک و مکانی به اندازه کافی بزرگ برای میزبانی مراسم افتتاحیه و اختتامیه است. همچنین معمولاً نیاز به زیرساخت‌های عمومی‌تر، به‌ویژه مسکن و حمل‌ونقل وجود دارد. کمیته بین‌المللی المپیک شهرهای میزبان بازی‌های تابستانی را ملزم می‌کند که حداقل چهل هزار اتاق هتل در دسترس داشته باشند. برای مثال ریو باید ۱۵ هزار اتاق هتل جدید می‌ساخت. جاده‌ها، خطوط قطار و فرودگاه‌ها نیز نیاز به ارتقا یا ساخت دارند.

در مجموع، هزینه‌های زیرساختی از پنج میلیارد دلار تا بیش از 50 میلیارد دلار متغیر است. بسیاری از کشورها چنین هزینه‌هایی را به این امید توجیه می‌کنند که فایده این مخارج پس از بازی‌های المپیک باقی بماند. برای مثال، حدود 85 درصد از بودجه بیش از 50 میلیارد دلاری بازی‌های سوچی در سال 2014 صرف ساخت زیرساخت‌های غیرورزشی از ابتدا شد. بیش از نیمی از بودجه 45 میلیارد دلاری پکن در سال 2008 به راه‌آهن، جاده‌ها و فرودگاه‌ها و تقریباً یک‌چهارم به پاک‌سازی محیط زیست اختصاص یافت.

هزینه‌های عملیاتی بخش کوچک‌تر اما همچنان قابل توجهی از بودجه المپیک میزبان را تشکیل می‌دهد. هزینه‌های امنیتی پس از حملات 11 سپتامبر به‌سرعت افزایش یافته‌اند. سیدنی در سال 2000، 250 میلیون دلار و آتن بیش از 1.5 میلیارد دلار در سال 2004 هزینه کرد و از آن زمان بین یک تا دو میلیارد دلار هزینه باقی مانده است (هزینه‌ها حتی در طول همه‌گیری کووید-19 در سال 2022، زمانی که توکیو 2.8 میلیارد دلار صرفاً برای پیشگیری از بیماری هزینه کرد، بیشتر هم بود).

فیل‌های سفید

امکانات گران‌قیمتی که به دلیل بزرگی یا ماهیت تخصصی‌شان، استفاده‌های محدودی برای پس از المپیک دارند، مشکل‌ساز هستند. این هزینه‌ها که فیل سفید خوانده می‌شوند، نه به‌راحتی از بین می‌روند و نه هزینه نگهداری‌شان به‌صرفه است و اغلب هزینه‌های زیادی به سال‌های آینده تحمیل می‌کنند.

هزینه نگهداری استادیوم المپیک سیدنی سالانه 30 میلیون دلار برای این شهر آب می‌خورد. ساخت استادیوم معروف «آشیانه پرنده» پکن، 460 میلیون دلار هزینه داشت و برای نگهداری آن به 10 میلیون دلار در سال نیاز است. پس از بازی‌های سال 2008 نیز عمدتاً بدون استفاده ماند تا اینکه شهر دوباره از آن برای میزبانی بازی‌های زمستانی 2022 استفاده کرد. تقریباً تمام تاسیسات ساخته‌شده برای المپیک 2004 آتن، که هزینه‌های آن به بحران بدهی یونان کمک کرد، اکنون متروک شده‌اند.

در مونترال، استادیوم المپیک که با نام Big O شناخته می‌شود، اغلب به دلیل هزینه‌های هنگفتش به‌شوخی Big Owe (بدهی بزرگ) خوانده می‌شود. در سال 2024، دولت کبک اعلام کرد برای سومین بار بابت تعویض سقف ورزشگاه که به‌ندرت استفاده می‌شود، 870 میلیون دلار هزینه خواهد کرد، که باعث شد منتقدان درصدد تخریب آن برآیند.

هزینه فرصت

اقتصاددانان می‌گویند هزینه‌های به‌اصطلاح ضمنی بازی‌ها نیز باید در نظر گرفته شود. این هزینه‌ها شامل هزینه فرصت هزینه‌های عمومی است که می‌توانست برای اولویت‌های دیگر هزینه شود. پرداخت بدهی‌هایی که پس از میزبانی بازی‌ها باقی می‌ماند، می‌تواند برای چندین دهه بودجه عمومی را تحت فشار قرار دهد. برای مونترال پرداخت آخرین بدهی خود از بازی‌های 1976، تا سال 2006 طول کشید؛ در حالی که بدهی‌های میلیاردی یونان در بازی‌های المپیک به ورشکستگی کشور کمک کرد.

کارشناسان تخمین می‌زنند بدهی و هزینه نگهداری بازی‌های زمستانی سوچی 2014 برای مالیات‌دهندگان روس، در آینده قابل پیش‌بینی سالانه یک میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. اما در حالی که برخی در سوچی استادیوم‌های بلااستفاده و تاسیسات بیش از حد ساخته‌شده را ضایعات می‌دانند، سایر ساکنان استدلال می‌کنند که این بازی‌ها باعث افزایش سرمایه‌گذاری برای جاده‌ها، سیستم‌های آبی و سایر کالاهای عمومی شد که در غیر این صورت اتفاق نمی‌افتاد.