شهرزاد زمانی 
«تجارت‌نیوز» گزارش می‌دهد:
شرکت‌های ژاپنی با تمام قوا برای جذب نیروی کار جوان تلاش می‌کنند
تعداد شرکت‌هایی که به بازپرداخت وام دانشجویی کارمندانشان کمک می‌کنند در سال ۲۰۲۴ دو برابر شده است
جمعیت رو به پیری ژاپن، نیروی کار کاهنده آن، نسل جوانی که از ماندن در یک شرکت فراری‌اند و رقابت شرکت‌ها برای ارائه مزایا و حقوق بیشتر به کارمندان، بار سنگینی روی دوش آنها گذاشته است.
ریوسوکی یاماموتو، ۲۵ ساله، با پرداخت تنها ۲۵ هزار ین (۱۶۰ دلار) در ماه، در یک خوابگاه شرکتی زندگی می‌کند که شامل یک اتاق خصوصی با آشپزخانه و حمام است. این خوابگاه تنها ۲۰ دقیقه با قطار از دفتر او در مرکز توکیو فاصله دارد. او شب‌های جمعه را با همکارانش در فضای مشترک خوابگاه می‌گذراند، بازی‌های ویدئویی انجام می‌دهد و از ماشینِ فروش، نوشیدنی می‌خرد. با وجود اینکه هزینه‌های پارکینگ و قبوض خدماتی در اجاره خوابگاه گنجانده شده، یاماموتو پول کافی برای تفریحات دیگر، مانند گلف و سفرهای خارجی نیز دارد.
این مزایای بی‌نظیر باعث شده یاماموتو بتواند پول خود را خرج موارد دیگری کند. او که در سال ۲۰۲۲ پس از فارغ‌التحصیلی در رشته حقوق و علوم سیاسی به شرکت بیمه نیپون لایف پیوست، اکنون به‌عنوان مدیر دستیار در بخش توسعه منابع انسانی فعالیت می‌کند.
چالش‌های نیروی کار در ژاپن
بر اساس اطلاعات نشریه بلومبرگ، در بحبوحه کمبود نیروی کار مزمن در ژاپن که جمعیت آن به‌سرعت در حال پیر شدن است، شرکت‌هایی مانند نیپون لایف برای جذب و حفظ استعدادهای جوان هزینه‌های زیادی می‌کنند. این شرکت در سال ۲۰۲۳ یک خوابگاه ۲۰۰ اتاقه برای مردان در منطقه‌ای مسکونی نزدیک دیزنی‌لند توکیو ساخت که هزینه اجاره آن کمتر از یک‌سوم اجاره معمول در این منطقه است. همچنین، این شرکت املاک دیگری را برای ارائه مسکن یارانه‌ای به کارمندان زن اجاره کرده است.
با کاهش نرخ تولد، انتظار می‌رود جمعیت در سن کار ژاپن از سال ۲۰۲۷ به‌سرعت کاهش یابد. طبق مطالعه‌ای از اندیشکده مستقل Recruit Works، تا سال ۲۰۴۰ این کشور ممکن است با کمبود بیش از ۱۱ میلیون نفر نیروی کار مواجه شود. در سال ۲۰۲۳، جمعیت افراد ۲۰ تا ۲۴ ساله نسبت به سه دهه گذشته ۳۶ درصد کاهش یافته و به ۴.۷ میلیون نفر رسیده است.
رقابت برای جذب و حفظ نیروی کار
با توجه به بازار کار محدود، شرکت‌ها دانشجویان دانشگاه‌ها را ماه‌ها قبل از فارغ‌التحصیلی جذب می‌کنند. بر اساس گزارشی از مؤسسه تحقیقاتی Shushokumedai Kenkyusho، بیش از ۴۰ درصد فارغ‌التحصیلان مارس ۲۰۲۵، یک سال قبل از اتمام تحصیل، حداقل یک پیشنهاد شغلی دریافت کرده‌اند که این بالاترین درصد از سال ۲۰۱۷ است.
با این حال، شرکت‌ها نه‌تنها برای جذب، بلکه برای حفظ کارکنان نیز با چالش‌هایی مواجه‌اند. در حالی که به‌طور سنتی، کارمندان ژاپنی تمام دوران کاری خود را در یک شرکت سپری می‌کردند، داده‌های وزارت بهداشت، کار و رفاه نشان می‌دهد تقریباً ۳۵ درصد از فارغ‌التحصیلان سال ۲۰۲۱ طی سه سال اول کار، شرکت اول خود را ترک کرده‌اند.
مزایا و امکانات خوابگاه‌های شرکتی
شرکت‌های ژاپنی برای جذب نیروی کار جوان، دوباره به ارائه خوابگاه‌های شرکتی روی آورده‌اند. به‌عنوان مثال، شرکت Itotu در سال ۲۰۱۸ یک خوابگاه جدید در شهر یوکوهاما افتتاح کرد که تمام کارمندان جوان مرد آن زیر یک سقف زندگی کنند. این خوابگاه، که تنها ۳۰ دقیقه با قطار از دفتر مرکزی شرکت در توکیو فاصله دارد، در روزهای کاری صبحانه و شام می‌دهد و دارای کافه، بار و سوناست.
شرکت نیپون لایف نیز دو خوابگاه دیگر دارد که در دهه ۱۹۹۰ ساخته شده‌اند، اما امکانات قدیمی مانند حمام‌های مشترک دیگر برای کارمندان جوان جذاب نیستند. در خوابگاه جدید، اتاق‌ها دارای توالت و دوش با طراحی مدرن و مینیمالیستی هستند. یاماموتو می‌گوید: «فضا خیلی مدرن است. من عاشق این هستم که اینجا فضای شخصی خودم را دارم.»
کمک به بازپرداخت وام‌های دانشجویی
علاوه بر ارائه خوابگاه، تعداد فزاینده‌ای از شرکت‌ها با کمک به بازپرداخت وام‌های دانشجویی، نیروی کار جدید جذب می‌کنند. طبق داده‌های سازمان خدمات دانشجویی ژاپن، تعداد شرکت‌هایی که چنین کمکی ارائه می‌دهند، در سال گذشته دو برابر شده و در نوامبر ۲۰۲۴ به ۲۶۰۰ شرکت رسیده است.
به‌عنوان مثال، شرکت Tokyo Energy and Systems به کارکنان خود تا ۲۰ هزار ین در ماه برای بازپرداخت وام‌های دانشجویی کمک می‌کند. این شرکت در بهار امسال ۶۳ نفر استخدام کرد که برای اولین بار طی سال‌های اخیر از هدف استخدامی خود فراتر رفت. هیدئو نیشیرو، که در سال ۲۰۲۴ با مدرک مدیریت بازرگانی فارغ‌التحصیل شد، می‌گوید: «این کمک واقعاً عامل اصلی تصمیم من برای پیوستن به این شرکت بود.»
افزایش دستمزدها
پس از دهه‌ها کاهش تورم که باعث رکود دستمزدها در ژاپن شده بود، اکنون با افزایش تورم و محدودیت بازار کار، دستمزدها شروع به افزایش کرده‌اند. در سال ۲۰۲۳، میانگین دستمزد سالانه در ژاپن ۴۶,۷۹۲ دلار بود، در حالی که این رقم در ایالات متحده ۸۰,۱۱۵ دلار و در بریتانیا ۵۷,۶۱۷ دلار بود.
شرکت نیپون لایف قصد دارد دستمزدها را در سال مالی آینده حدود ۶ درصد افزایش دهد، شرکت Tokyo Energy نیز در حال بررسی افزایش پایه حقوق در مذاکرات بهاری است. تاکاشی ایمای، مدیر منابع انسانی Tokyo Energy، می‌گوید: «جذب نیروی جوان بزرگ‌ترین چالش شرکت است. شرکت‌های بیشتری مجبور خواهند شد به دلیل ناتوانی در افزایش دستمزدها و جذب نیروی کافی تعطیل شوند.» ایمای همچنین می‌افزاید: «این رقابت (برای افزایش دستمزدها) شبیه یک بازی خطرناک شده است.»
نظرات