کشاورزی بدون خاک در مصر جواب می‌دهد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، در میان کمبود آب و کاهش زمین‌های قابل کشت، برخی از کشاورزان در مصر به کشاورزی بدون خاک روی آورده‌اند. در این تکنیک از بسترهایی مانند ماسه یا فوم استفاده می‌شود که به میزان قابل توجهی حجم آب مورد نیاز گیاهان را کاهش می‌دهد. همچنین مقدار کود مورد نیاز را که یکی از گران‌ترین نهاده‌های کشاورزی است، کاهش می‌دهد.

با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که هزینه‌های بالای راه‌اندازی و محدودیت‌های محصول خاص می‌تواند استفاده گسترده از این شیوه کشاورزی در این کشور آفریقایی را محدود کند.

کشاورزی بدون خاک چیست؟

به نقل از یورونیوز، کشاورزی بدون خاک به عنوان هیدروپونیک شناخته می‌شود که به معنی رشد گیاهان با استفاده از آب غنی از مواد مغذی بدون خاک و در داخل گلخانه‌های بسیار کنترل شده است.

بسترهای بدون خاک مانند ماسه، شن، خاک رس، فوم یا اسفنج برای حمایت از ریشه گیاهان استفاده می‌شود.

در برخی موارد، مخازن ماهی به سیستم متصل می‌شوند تا فضولات حیوانی مغذی را به گیاهان منتقل کنند.

گزارش WWF در سال 2020 نشان داد که هیدروپونیک تنها از 10 درصد آب مورد نیاز برای کشت سنتی استفاده می‌کند. همچنین جنگل زدایی را کاهش می‌دهد و استفاده از آفت کش‌ها را به حداقل می‌رساند.

کشاورزی بدون خاک راه حلی مناسب برای مناطق کم آب

در مصر، استارتاپ کشاورزی Plug'n'Grow اکنون طیف گسترده‌ای از راه حل‌های کشاورزی بدون خاک را به کشاورزان ارائه می‌دهد.

نوران ال سعید، سرپرست استارت آپ می‌گوید: «کشت بدون خاک تکنیکی است که به ما امکان می‌دهد محصولات با کیفیت بالا را با روشی بسیار دقیق و کنترل شده تولید کنیم.»

ال سعید در ادامه بیان کرد: هیدروپونیک حدود 90 درصد از آب مصرفی در کشاورزی سنتی را صرفه جویی می‌کند، زیرا مستلزم یک سیستم بسته است که اجازه هدر رفتن آب در داخل خاک را نمی‌دهد.

این امر در کشوری که با کمبود آب مواجه است ضروری است و همچنین دارای مزایای اقتصادی است زیرا تقریباً 60 درصد از کودهای مورد نیاز را صرفه جویی می‌کند.

برای هر تولیدکننده‌ای، کودها یکی از گران‌ترین نهاده‌های کشاورزی هستند، به خصوص که قیمت آنها طی سه یا چهار سال گذشته رو به افزایش بوده است.

مصر با بحران آب مواجه است

Plug'n'Grow  یکی از چندین شرکت کشاورزی است که در سال‌های اخیر در مصر این شکل از کشاورزی را ترویج می‌کند.

طبق گزارش سازمان ملل، مصر سالانه با کمبود آب مواجه است. انتظار می‌رود تا سال 2025 به دلیل تغییرات آب‌وهوایی و سدی که اخیراً توسط اتیوپی بر روی یکی از جریان‌های اصلی رودخانه نیل، منبع اصلی آب شیرین مصر ساخته شده، به عنوان رود کم‌آب طبقه‌بندی شود.

در همین حال، زمین‌های قابل کشت، که کمتر از 5 درصد مصر را تشکیل می‌دهد، به دلیل شهرنشینی در حال کاهش است. 95 درصد باقیمانده زمین‌ها همگی بیابان هستند.

مونا زاید، استاد کشاورزی در دانشگاه عین شمس می‌گوید: «حیاتی‌ترین چالش‌های پیش روی آینده کشاورزی در مصر، کوچک شدن زمین های قابل کشت، شوری زمین و کمبود آب است.

این بسیار مشکل ساز است زیرا ما باید تولیدات کشاورزی خود را افزایش دهیم تا بتوانیم جمعیت خود را تغذیه کنیم و درآمدهای ارزی بیشتری از طریق صادرات محصولات کشاورزی ایجاد کنیم. کشاورزی بدون خاک به عنوان راه حلی برای این مشکل است.»

ال سعید می‌گوید: «اگر ما از هیدروپونیک برای 0.042 کیلومتر مربع استفاده کنیم، می‌توانیم دو میلیون تن سبزیجات تولید کنیم که تقریباً نیمی از صادرات کشاورزی مصر را تشکیل می‌دهد و نزدیک به 1.2 میلیارد دلار تولید خواهد کرد.

در همین راستا، آب صرفه‌جویی شده می‌تواند به محصولات استراتژیک یعنی گندم، هدایت شود. از این رو، می‌توانیم به امنیت غذایی دست یابیم و درآمد بیشتری با محصولات کشاورزی خود ایجاد کنیم.»

مصر یکی از بزرگترین واردکنندگان گندم در جهان است، زیرا نان همچنان اصلی ترین غذای بیش از 70 میلیون مصری است.

در سال‌های اخیر، اختلال در زنجیره تامین گندم مربوط به جنگ اوکراین، آسیب پذیری مصر را در برابر شوک‌های جهانی و تشدید ناامنی غذایی تشدید کرده است.

کشاورزی بدون خاک صرفه اقتصادی ندارد

زاید می‌گوید: «با وجود مزایای این شیوه کشاورزی، هیدروپونیک نمی‌تواند برای کشت محصولات استراتژیک استفاده شود. استفاده از محلول‌های کشاورزی بدون خاک برای محصولاتی مانند گندم، برنج، جو یا ذرت معمول نیست.»

هیدروپونیک فقط برای پرورش سبزیجات استفاده می‌شود. تمام گلخانه‌ها چه در مصر و چه در خارج از کشور برای این اهداف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یکی دیگر از چالش‌های کشاورزی بدون خاک هزینه‌های بالای راه‌اندازی آن است. به گفته ال سعید، سرمایه اولیه یک مزرعه تجاری هیدروپونیک بیش از 100 هزاریورو است.

به گفته زاید، این کمک می‌کند تا از بسیاری از مشکلاتی که کشاورزی سنتی با آنها همراه است، مانند بیماری های ناشی از خاک، شوری خاک، کم آبی و دمای بالا جلوگیری شود.

کشاورزی بدون خاک می‌تواند فرصتی برای مصر باشد تا با کمبود آب و کاهش زمین‌های قابل کشت مقابله کند. با این حال، این تکنیک چالش‌هایی نیز دارد که باید برطرف شوند.