پتانسیل بازار عراق از صادرات تا مشارکت صنعتی

میلاد مرادی: عراق، یکی از کشورهای مقصد برای صادرات محصولات ایرانی است. این همسایه غربی غالبا جز سه کشور اول برای صادرات کالاهای ایرانی بوده است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، امسال در بحث صادرات محصولات ایرانی به عراق، دو مساله و مشکل اساسی پیش آمد. نخستین مساله، مربوط به مشکلات سیاسی در اقلیم کردستان عراق و بسته شدن مرزها بود. اما افزایش تعرفه کالاهای ایرانی نیز یکی دیگر از مواردی بود که صادرکنندگان را با مشکل مواجه کرد.

برخی پیش‌بینی می‌کنند که عراق به عنوان یک بازار پرجاذبه برای محصولات کشورمان، رو به افول است. اما سیدحمید حسینی، دبیر اتاق مشترک ایران و عراق اعتقاد دارد که بازار عراق همچنان بازار بسیار پرجاذبه‌ای است. اما باید رویکرها نسبت به عراق تغییر کند و از تجارت یکطرفه به سمت همکاری و مشارکت برود.

بازار عراق، پرفراز‌و‌نشیب اما جذاب

حسینی در گفتگو با تجارت‌نیوز ، در مورد برخی مشکلات بر سر راه صادرات به عراق، می‌گوید: صادرات به عراق معمولا فراز‌و‌نشیب دارد. به علت آنکه قوانین و مقررات در عراق چندان از ثبات برخوردار نیست و تصمیمات خلق‌الساعه‌ای معمولا در عراق گرفته می‌شود.

بعضا به علت فدرالی بودن، استان‌ها اختیارات جداگانه‌‌ای را دارند. قطعا هنگامی‌که تجار ایرانی می‌خواهند در عراق فعالیت کنند، نگران تصمیماتی از قبیل افزایش تعرفه‌ها، بسته‌شدن مرزها، تحصن راننده‌ها و درگیری در گمرکات عراق هستند.

وی می‌افزاید: اما بازار عراق آنچنان بزرگ و جذاب است، خیلی نباید نگران این حوادث بود. می‌توان مدیریت کرد و صدمه و خسارت را به حداقل رساند.

امسال با افزایش تعرفه لبنیات، نوشابه و ممنوعیت سیمان و سیب درختی مواجه بودیم. همچنین ساخت‌و‌ساز در عراق کاهش پیدا کرده و پروژه‌های فنی‌و‌مهندسی به حداقل رسیده است.

دبیر اتاق مشترک ایران و عراق می‌گوید: با وجود این مشکلات، امسال صادرات به عراق کاهش پیدا نکرده است. بلکه تا ماه آبان، 12 درصد افزایش صادرات به عراق را داشتیم.

اما فرا رسیدن اربعین و بسته شدن مرزها و از طرف دیگر بسته شدن مرزهای کردستان، باعث شد تا افزایش صادرات در ماه آذر به 1 درصد کاهش پیدا کند. یعنی چیزی حدود 11 درصد نسبت به ماه قبل کاهش داشت.

پیش‌بینی می‌کنم برای دی ماه صادرات به عراق دوباره افزایش داشته باشد. بازارهای جدید و خوبی در زمینه آرد، شیشه، تجهیزات پزشکی و محصولات پتروشیمی وجود دارد و توانسته‌ایم در این محصولات بهبود صادرات داشته باشیم. در حال حاضر نیز صادرات به عراق بالای 5 میلیارد دلار رسیده است.

لزوم گذر از تجارت یکطرفه

حسینی، در مورد برخی صحبت‌ها مبنی بر قصد عراق برای حمایت از تولید داخلی و امکان از دست رفتن بازار صادراتی برای ایران، می‌گوید: در زمینه کالاهایی که به آسانی می‌توان آنها را تولید کرد، قطعا عراقی‌ها می‌توانند به خودکفایی برسند و به دنبال آن می‌روند.

به عنوان مثال، یک کشور تا ابد نمی‌تواند واردکننده دوغ یا آب‌معدنی باشد. بالاخره عراق نیز نیاز به اشتغال دارد و نرخ بیکاری در این کشور بیش از 20 درصد است.

وی می‌افزاید: از طرف دیگر، عراق از گذشته یک کشور صنعتی بوده و زیرساخت‌های صنعتی عراق نسبت به بسیاری از کشورهای منطقه قوی‌تر است، بنیه صنعتی قوی نیز داشته‌اند و حتی نیروی جوان عراق نیز از ایران بیشتر است. لذا حتما به دنبال رشد صنعت داخلی خود خواهند رفت.

قطعا ما نمی‌توانیم به دنبال تجارت یکطرفه با عراق باشیم. باید به طرف همکاری‌های صنعتی و مشارکت برویم و ظرفیت‌های صنعتی دو کشور را به همدیگر پیوند بزنیم. ما می‌توانیم بخشی از ظرفیت‌های صنعتی کشور را به عراق منتقل کنیم. همچنین بخشی از عراقی‌ها را در ظرفیت صنعتی خود شریک کنیم.

از این طریق می‌توانیم حضورمان را در بازار عراق تداوم ببخشیم. بنابراین حتما باید در روابط تجاری و اقتصادی خود با عراق تغییر رویکرد بدهیم. تجارت یکطرفه ما راه به جایی نخواهد برد.

حسینی در مورد کیفیت کالاهای ایرانی صادر شده به عراق می‌گوید: کیفیت کالاهای ایرانی به نسبت قیمت‌های آن بسیار مناسب است. اینکه برخی اعلام می‌کنند به علت پایین بودن کیفیت محصولات ایرانی بازار عراق از دست می‌رود، درست نیست. هرچند ممکن است در برخی از اقلام این اتفاق بیفتد.

در زمینه لبنیات، آبمیوه‌ها و مصالح ساختمانی، کیفیت قابل‌قبول است. برخی اقلام مانند شوینده‌ها کیفیت متوسط دارند. امسال بازار شوینده‌های ایرانی در عراق مقداری دچار مشکل شده است.

در مورد مواد شوینده نیز چون کیفیت این مواد مطابق با درخواست تجار عراقی نبوده است، به همین دلیل این امر به برند ایران لطمه زده است. رقبا ترکیه‌ای و عربستانی نیز توانسته‌اند بخشی از بازار مواد شوینده را از دست ایران دربیاورند. که این امر ناشی از عملکرد نامناسب برخی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی در برخی مواقع است که باید جبران شود.