تحولات ناگوار برای فرش ایرانی؛ بازاری که به ترکیه و هند واگذار شد

میلاد مرادی: مرکز پژوهش‌های مجلس در جدیدترین گزارش خود به بررسی صنعت فرش دستبافت کشور پرداخته است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، بر این اساس میزان صادرات فرش دستبافت ایران از سال 2003 تا 2013 به شدت کاهش پیدا کرده و سهم ایران از صادرات جهانی فرش از 41 درصد به 31 درصد رسیده است.

در حالی که در طول این سال‌ها سهم ایران از صادرات جهانی فرش در سراشیبی تندی رو به افول بوده، کشورهایی مانند هند و ترکیه توانسته‌اند جای خالی ایران در این صنعت مهم را پر کنند.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که سهم کشورهای هند و ترکیه از صادرات جهانی فرش دستبافت در سال 2003 به ترتیب از 11.83 و 3.53 درصد به میزان 26.36 و 8.72 درصد رسیده است.

این آمارها نشان می‌دهد در حالی‌که سهم ایران از صادرات جهانی 10 درصد کاهش پیدا کرده، سهم هند و ترکیه به ترتیب 15 و 5 درصد رشد را تجربه کرده است.

از طرف دیگر بررسی روند سهم فرش دستبافت از صادرات غیرنفتی نشان می‌دهد که سهم صنعت فرش دستبافت کشور از صادرات غیرنفتی در سال 1383 به میزان 7.5 درصد بوده است. این در حالی است که این میزان در سال 2013 به 0.7 رسیده است.

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نسبت به افول صنعت فرش دستبافت در متناطق روستایی کشور هشدار داده شده است. در حالی که تولید فرش دستبافت در مناطق روستایی کشور قبل از انقلاب به میزان قابل‌توجهی بوده، اما اکنون بسیاری از روستاییان این شغل را کنار گذاشته‌اند.

در گزارش مذکور چندین چالش عمده پیش‌روی صنعت فرش دستبافت کشور ذکر شده است. نامرغوب بودن مواد اولیه، فراهم نبودن پشم کافی و گران بودن پشم و پنبه، عدم برخورداری کارگران از حمایت‌های اجتماعی، درآمد اندک برای کارگر و سود سرشار برای تولیدکننده از جمله این چالش‌ها هستند.

همواره تولیدکنندگان فرش دستبافت در روستاهای کشور از ناچیز بودن درآمد این صنعت گلایه‌هایی را مطرح می‌کنند. آنها ادعا دارند سود اصلی این صنعت نه در جیب آنان، بلکه در جیب شرکت‌های تاجران فرش یا تولدیکنندگانی است که مواد اولیه و وسایل فرشبافی را در اختیار روستائیان قرار می‌دهند.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس مهر تاییدی بر این ادعا است. چرا که همانطور اشاره شد کارگران در این صنعت مزد ناچیزی گرفته و در عوض تولیدکنندگان که سود بالایی را به جیب می‌برند.

در بخش دیگری از گزارش مذکور آمده است: «بررسی اسناد نشان میدهد كه «اعطای جوایز و هدایا به قالیبافان» به عنوان یکی از سیاست‌های اصلی در رونق صنعت فرش دستباف مد نظر قرار گرفته بود، این در حالی است كه در حال حاضر، مركز ملی فرش عمدتاً به تجار و بازرگانان عمده جایزه اعطا می‌كند».