آماری قابل تامل از جوانان ناامید ایرانی

میلاد مرادی: میزان بیکاری بالا، اقتصاد هر کشوری را با آسیب‌های جدی روبرو می‌کند.

به گزارش تجارت‌نیوز ، اما هنگامی که صحبت از فارغ‌التحصیلان بیکار به میان می‌آید، وضعیت شکل پیچیده‌تری به خود می‌گیرد. معمولا از فارغ‌التحصیلان بیکار تحت عنوان بیکاران گران‌قیمت یاد می‌کنند.

مرکز آمار و اطلاعات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گزارش جدید خود به بررسی شاخص جدیدی برای بررسی وضعیت اشتغال و بیکاری این بیکاران گران‌قیمت در ایران پرداخته است.

در ابتدای این گزارش تاکید شده که سازمان بین‌المللی کار به منظور درک بهتر وضعیت بازار کار جوانان علاوه بر شاخص‌های «میزان بیکاری»، «نرخ اشتغال» و «نرخ مشارکت نیروی کار» شاخص دیگری را تحت عنوان NEET تعریف کرده است.

به بیان ساده این شاخص به دنبال محاسبه تعداد جوانان غیرشاغلی است که نه تحصیل می‌کنند و نه به دنبال کسب مهارت خاصی هستند.

در واقع این شاخص نشان‌دهنده تعداد جوانان بیکار یا غیرفعالی است که نه در حال تحصیل هستند و نه در حال کسب یک مهارت خاص. با این تعریف جوانان بیکار یا غیرفعالی که در حال تحصیل بوده یا در حال کسب مهارت هستند، در این شاخص نمی‌گنجند.

آنگونه که گزارش وزارت کار تاکید کرده بالا بودن تعداد مشمولین NEET نشانگر به حاشیه رانده شدن جوانان از بازار کار و عدم تمایل این جوانان برای پذیرفتن شغل است. همچنین این گزارش هشدار داده شده که زیاد بودن میزان این شاخص به معنی آن است که تعداد زیادی از جوانان در معرض خطر جدایی اجتماعی هستند.

گزارش وزارت کار به معرفی برخی از گروه‌های این شاخص پرداخته است. یکی از مهم‌ترین گروه‌ها بیکاران جوانی هستند که نه در حال تحصیل بوده و نه به دنبال کسب مهارت هستند. اما گروه‌های مختلف از جوانان غیرفعال نیز در این شاخص قرار دارند. به عنوان مثال، دسته دیگر از جوانان ممکن است افرادی باشند که به علت بیماری بلند مدت یا معلولیت از بازار کار بازمانده‌اند.

براساس گزارش مذکور دسته دیگر از مشمولین NEET ممکن است جوانانی باشند که مسئولیت خانوادگی مانند نگهداری از سالمندان یا کودکان آنان را از ورود به بازار کار بازداشته است. همچنین ممکن است افرادی فاقد مشکل مالی خاصی باشند اما به هر شغلی تن ندهند.

دسته دیگر از مشمولین این شاخص ممکن است جوانانی باشند که درگیر فعالیت‌های هنری نظیر موسیقی یا جهانگردی هستند. اما مهم‌ترین افراد این گروه شامل جوانانی است که بنا به دلایل فردی یا خانوادگی از جستجوی شغل دلسرد شده‌ یا به دنبال کسب مهارت و دانش شغلی نیستند. گزاش وزارت کار تاکید کرده که این گروه به شدت در معرض آسیب‌های اجتماعی هستند.

اما بخش دیگری از گزارش وزارت کار به بررسی وضعیت شاخص NEET در ایران پرداخته است. براساس این گزارش در سال 1395، معادل 36.2 درصد از جوانان نه شاغل بوده و نه در حال تحصیل یا کسب مهارت خاصی بوده‌اند که بخش عمده این آمار مربوط به زنان است.

در ایران و در سال 1395، تعداد زنان جوان غیرشاغلی که نه در حال تحصیل و نه در حال کسب مهارت خاصی بوده‌اند، بیش از 2 برابر مردان بوده و معادل 49 درصد بوده است. این در حالی است که این میزان برای مردان جوان 23.8 درصد بوده است.

اما بررسی شاخص NEET برای استان‌های مختلف حاکی از اختلاف بیش از 25 درصدی برخی از این استان‌ها در شاخص مذکور است. آنگونه که گزارش وزارت کار روایت کرده در سال 1395 معادل 48.2 درصد از جوانان غیرشاغل سیستان‌و‌بلوچستانی نه در حال تحصیل بوده و نه در حال کسب مهارت خاصی بوده‌اند.

همچنین استان‌های گلستان و هرمزگان نیز به ترتیب با 44 و 43.8 درصد در رده‌های دوم و سوم هستند. کمترین میزان این شاخص نیز مربوط به استان سمنان است که 22 درصد است.

نکته جالب توجه دیگر آن است که براساس این گزارش در سال 1395، بیش از 64 درصد از زنان جوان غیرشاغل سیستان‌و‌بلوچستانی نه در حال تحصیل بوده و نه به دنبال کسب مهارت خاصی بوده‌اند. زنان جوان غیرشاغل در استان‌های کردستان و آذربایجان غربی به ترتیب با 59.6 و 59.3 درصد رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند.

اما آمارهای گزارش مذکور حاکی از آن است که جوانان ایرانی به لحاظ شاخص NEET در وضعیت چندان مناسبی در بین کشورهای مختلف قرار ندارند. به نحوی که مصر، ترکیه، بنگلادش، اندونزی، فیلیپین و یونان وضعیت بهتری از ایران دارند.