محدودیت‌گذاری مساله اصلی ما نیست / نباید خودمان را به خواب بزنیم

محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سه‌شنبه هفته جاری در نشستی که همزمان با جلسه هیات عمومی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور و سالروز تاسیس وزارت ارتباطات برگزار شد، به بیان نقطه‌نظرات خود در خصوص آینده اقتصاد دیجیتال کشور و فرصت‌ها و چالش‌های این حوزه پرداخت.

به گزارش تجارت‌نیوز ، وی در ابتدا این نشست عنوان کرد: زمانی که تلفن ثابت آمد، فاصله شهرها را به یکدیگر بسیار نزدیک کرد. این در حالی است که تلفن همراه افراد را به یکدیگر متصل کرد. اینترنت اشیاء نیز که اکنون در حال آمدن است، قصد دارد اشیاء را به یکدیگر متصل کند. بنابراین تحول بسیار عظیمی رخ خواهد داد. همانطور که بعد از تلفن همراه تحول بسیار مهمی اتفاق افتاد. البته که رخ دادن این تحولات اندکی طول کشید. اما همانطور که در گذشته هر چقدر به سمت انقلاب‌های صنعتی جدید می‌رفتیم، بازه زمانی تحول کوتاه‌تر می‌شد، در انقلاب صنعتی چهارم نیز که اکنون در حال جریان بوده، سرعت و بازه زمانی رخدادها به شدت کوتاه خواهد بود.

با یک تحول مواجه هستیم

وی ادامه داد: بنابراین می‌توان گفت که ما با یک تحول مواجه هستیم و این تحول صرفا حوزه فناوری نیست. چرا که تحول فناوری بر روی فرهنگ، زندگی اجتماعی، اقتصاد و سیاست اثر می‌گذارد. طبیعتا افرادی که خبر دارند در آینده چه تحولاتی ممکن است رخ بدهد، در این شرایط وزن‌کشی‌ها و کشش‌های خاص خودشان را خواهند داشت. هر گروهی برای خود گفتمانی را تعریف می‌کند و در تلاش است از این تحول به نفع گفتمان خود بهره ببرد. به عنوان مثال، گروهی طرفدار لیبرالیسم هستند، تلاش می‌کنند که از این فناوری به نفع گفتمان خود بهره ببرند یا مثلا گروهی نیز که طرفدار کمونیسم است، به همان شیوه استفاده خواهد کرد.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: بنابراین هر گروهی در تلاش است تا از این حوزه به نفع گفتمان خود استفاده کند. اما این کار قطعا با حرف زدن صورت نمی‌گیرد و با عمل کردن رخ خواهد داد. یکی از ابزارهای مهم در تحول دیجیتال، زیرساخت‌های مختلف هستند که یکی از آنها 5G است. سپس زیرساخت‌های مهم دیگری مانند اینترنت اشیاء، کلان داده‌ها و هوش مصنوعی مطرح است. سوال این است که ما در این حوزه‌ها چه اقداماتی انجام داده‌ایم؟

به گزارش تجارت‌نیوز، آذری‌جهرمی افزود: امروزه بالغ بر 43 درصد از سرمایه‌گذاری در زمینه هوش مصنوعی مربوط به ایالات متحده آمریکا است. با اختلاف بسیار فاحشی، کشور چین با 8 درصد رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. وضعت ما نیز اینگونه است که کل اعتبار تخصیص یافته به وزارت ارتباطات از اول سال جاری تاکنون هزار میلیارد تومان بیش نبوده است. با این مبلغ باید حقوق کارمندان را داد، صنعت فضایی را توسعه داد و دسترسی همگانی به اینترنت را بهبود بخشید. ضمن آنکه انتقادات دیگران را نیز باید تحمل کرد. با وجود تمام مشکلات ما نیز نقاط قوت خود را داریم.

وی اضافه کرد: در واقع اینگونه نیست که ما در این حوزه بی‌دست‌وپا باشیم. اکنون در خصوص برخی از سخنان و صحبت‌ها که از حوزه سیاست به حوزه ما وارد می‌شود، بنده بعضا تردید می‌کنم که هدف افراد از اینگونه اظهارات چیست. یعنی بعضا برخی صحبت‌ها بخاطر این است که ما را بر سر پروژه‌های سرکاری مشغول کنند. هر چند که ممکن است ظاهر این سخنان کاملا انقلابی‌پسند نیز باشد. یعنی ما را به انجام پروژه‌هایی سوق می‌دهند که همه ما می‌دانیم اگر تمام سرمایه خود را در این پروژه‌ها بگذاریم، هیچ دستاوردی نخواهیم داشت.

وی ادامه داد: اتفاقا ما در این حوزه می‌توانیم کاملا موثر ظاهر شویم، اما به شرطی که وضع جایگاه و تابع حرکتی خود را بدانیم. در حوزه فناوری ما قدرت انجام اقدامات نامتوازن در بازار را داریم. یعنی از این طریق می‌توانیم معادله را به نفع خودمان تغییر دهیم. ما می‌توانیم بایدها و نبایدهای خودمان را داشته باشیم، اما باید متناسب با توانمندی‌های خودمان باشد. از ابتدا دولت دوازدهم بحث ما بر سر این بود که می‌خواهیم در حوزه اقتصاد دیجیتال تمرکز کنیم. ابتدا قرار شد مشخص کنیم که در چه جایگاهی قرار داریم. بنده در همان روز رای اعتماد در مجلس نیز گفتم که ما در برخی حوزه‌ها می‌توانیم بگوییم که اندازه بازار ما چقدر است. اما در حوزه فناوری اطلاعات نمی‌توانیم این ادعا را داشته باشیم. چون آمار مدونی وجود ندارد.

وی خاطرنشان کرد: ما حدود یک سال و چند ماه با مرکز آمار همکاری کردیم و توانستیم به این آمار دست پیدا کنیم. اکنون برای سال 96 که سال مورد مطالعه است، می‌توانیم بگوییم که اندازه بازار فناوری ما چقدر است و در کدام حوزه است. کار دومی که ما انجام دادیم، تقویت ارائه خدمات بود. هر چند که توسعه شبکه را نیز مدنظر قرار دادیم. چرا که توسعه شبکه زیرساخت توسعه خدمات است.

وزیر ارتباطات افزود: اتفاقا اکنون رشد قابل‌توجهی در ارائه خدمات در حوزه خدمات داشته‌ایم. امروزه مشاهده می‌کنیم که در اکوسیستم کسب‌و‌کارهای نوپا کشور تحرکی ایجاد شده و علائم آن را می‌توان دید. به نحوی که می‌بینیم در انتخابات اتاق بازرگانی پنج نفر از حوزه فناوری اطلاعات راه پیدا می‌کنند. همچنین می‌بینیم که به حوزه فناوری و اقتصاد دیجیتال در ارکان تصمیم‌گیری کشور بیشتر توجه می‌شود.

وی مطرح کرد: اکنون نشانه‌های فنی و آماری زیادی وجود دارد که به ما می‌گوید این حوزه در حال پیدا کردن جایگاه خود است. به عنوان مثال، سال 1389 اپل ایران را تحریم کرد، اما نه تنها تقاضا گوشی‌های اپل در ایران کم نشد، بلکه حتی افزایش پیدا کرد. این در حالی است که اکنون براساس گزارش سازمان تنظیم مقررات، در گذشته روزانه حدود 7 هزار گوشی اپل وارد شبکه می‌شد. اما از روزی که اپل ایران را تحریم کرد، نه تنها رشد 7 هزار تایی رشد گوشی‌های اپل را نداشتیم، بلکه روزی حدودا 70 هزار گوشی اپل خاموش شده است.

وزیر ارتباطات گفت: هر چند در کنار این 70 هزار نفری که گوشی‌های اپل خود را کنار گذاشته‌اند، قطعا افرادی نیز هستند که هنوز در حال استفاده هستند. اما این موضوع این سوال را برای ما مطرح می‌کند که چرا این 70 هزار نفر گوشی‌های اپل خود را کنار گذاشتند؟ چون که چسبندگی سرویس‌های ایرانی برای ارائه خدمات رونق پیدا کرده است. در واقع اپل اکنون در حال از دست دادن بازار خود است. این موارد نشانه‌های رشد اکوسیستم فناوری در داخل کشور است. تمرکز ما نیز بر ارائه خدمات بوده است. امروزه می‌بینیم که با تلاش بخش خصوصی خدمات ارائه شده به مردم در حال رشد است.

وی اضافه کرد: هر چند که قطعا بخش خصوصی ما نیز دارای مشکلاتی است. چرا که چون این بخش بزرگ‌تر شده، قطعا مشکلات آن نیز بزرگ‌تر شده است. به عنوان مثال، اگر دیروز مشکلات بخش خصوصی این حوزه جذب سرمایه‌های کلان بود، امروز مشکلات آنها نیروهای انسانی کارآزموده است. البته که همزمان با ظهور این چالش‌ها دولت نیز مشغول است.

آذرمی جهرمی یادآور شد: به عنوان مثال، همین چند روز گذشته پیگیری شد که برای حل مشکلات کسب‌و‌کارهای نوپا با سازمان تامین اجتماعی پروتکل ویژه‌ای تعریف شد. البته که مشکلات جدی مانند فعالیت خصولتی‌ها، رقابت‌های ناسالم و رانت‌ها نیز آنها را آزار می‌دهد. اما در همه جای دنیا به هر حال مشکلاتی وجود دارد و باید تلاش کرد که آنها را رفع کنیم.

وزیر ارتباطات می‌گوید: در اقتصاد دیجیتال بخشی که می‌تواند برای ما ثروت‌ساز باشد، بخش خدمات است.

به گزارش تجارت‌نیوز، آذری‌جهرمی افزود: ما در حوزه توسعه اقتصاد دیجیتال دارای چهار ورتیکال خدمات، بازار سنتی ارتباطات، سخت‌افزار و بخش بازرگانی هستیم. در این مورد با سازمان نظام صنفی رایانه‎‌ای جلسات متعدد گذاشتیم و بازار پنج سال آینده در ایران را با توجه به تکنولوژی‌ها پیش‌بینی کردیم. یعنی مشخص کردیم که در کدام عرصه باید واردات انجام بدهیم. در چه زمینه‌ای باید به دنبال تولید مشترک برویم و در کدام حوزه‌ها خودمان توانمندی لازم را برای تولید داریم. به نحوی که در برخی حوزه‌ها حتی ممنوعیت واردات مقرر کردیم و لیست 21 قلم کالای ممنوعه برای واردات را تهیه کردیم. به عنوان مثال در حوزه فیکس، شرکت‌های داخلی می‌توانند بخش قابل‌توجهی از سخت‌افزار مورد نیاز را تولید کنند.

وی افزود: اعتقاد ما بر این است که بخشی که می‌تواند برای ما ثروت‌ساز باشد، بخش خدمات است. اتفاقا بخشی که دیگران نیز به دنبال تصاحب آن در کشور ما هستند، همین بخش خدمات است. البته آنها با توجه به تحریم‌هایی که بر علیه ما اعمال کردند، خودشان برای تصاحب بازار ایران موانعی ایجاد کردند. این فرصتی است که می‌تواند باعث رشد شرکت‌های ایران شود.

جهرمی تصریح کرد: به همین خاطر است که امروزه می‌بینیم که روز به روز خدمات بیشتری در بازار ایران رشد می‌کند. به نحوی که رشد اپلیکیشن‌ها از 130 هزار در یک سال به 250 هزار در سال رسیده است. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور از سال 92 تاکنون پهنای باند اینترنت موبایل را از 100 هزار کاربر به 70 میلیون کاربر رسانده، پهنای باند را از 73 به نزدیک 2 ترابیت رسانده است. فعالیت خدمات ارتباطی و تعداد استارتاپ‌های داخل کشور مبین این موضوع است که چه کاراهایی شده است. دیگران تمام تلاش خود را می‌کنند این فعالیت‌ها را زیر سوال ببرند. اما خوب ما کار خود را انجام می‌دهیم.

وی ادامه داد: در حوزه بین‌الملل نیز اقدامات جدی داشته‌ایم. از جمله با کشورهای همسایه خود ارتباطات جدی برقرار کرده‌ایم. ان‌شالله اگر بتوانیم نمایشگاه الکامپ سال آینده را با حضور وزرای ارتباطات چند کشور منطقه برگزار می‌کنیم و نمایندگانی از سایر کشورها نیز در نمایشگاه حضور خواهند داشت. همچنین در پایان فروردین ماه سازمان نظام صنفی رایانه‌ای اولین نمایشگاه خود را با حمایت دولت در افغانستان برگزار خواهد کرد. از طرفی با کشور عراق نیز در این زمینه مراوداتی داشته‌ایم.

آذری‌جهرمی افزود: اقتصاد دیجیتال برای رشد خود نیاز به بخش خصوصی فعال و سرمایه‌گذار دارد، نیاز به همراهی اجتماعی و همسویی سیاسی دارد. اکنون ما دچار چالش‌های مختلفی در این عرصه هستیم. بنده به عنوان وزیر ارتباطات باید در مجامع مختلف حضور پیدا کنم تا استراتژی‌هایی را که بخش خصوصی اکنون تدوین کرده، پیگیری کنم. گاهی اوقات که با آقای فیروزآبادی در مرکز ملی فضای مجازی جلسه داریم، حدود 90 درصد بحث‌ها بر سر این است که فلان محدودیت را چگونه اعمال کنیم. در حالی که این موضوعات مساله اصلی ما نیست. نباید خودمان را به خواب بزنیم. اگر در این حوزه اینگونه همسویی‌ها ایجاد نشود، ما به اهداف خودمان نخواهیم رسید.