سایه رکود بر اقتصاد در آبان‌ ماه

به گزارش تجارت‌نیوز، شامخ کل اقتصاد در آبان‌ماه به 47.39 واحد رسید. مرکز پژوهش‌های اتاق ایران اقدام به انتشار شامخ کل کرده که نشان از کاهش 2.8 واحدی نسبت به ماه قبل دارد. افت این شاخص هم نشان‌دهنده کاهش فعالیت‌ها در سه بخش ساختمان، خدمات و کشاورزی است.

گزارش شامخ آبان ماه شامل دوره سی‌وهشتم طرح شاخص مدیران خرید (PMI) کل اقتصاد و گزارش دوره پنجاهم طرح شاخص مدیران خرید بخش صنعت توسط مرکز پژوهش‌های اتاق ایران منتشر شد که دربرگیرنده نظرات فعالان و بنگاه‌های اقتصادی است.

گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نشان می‌دهد شاخص مدیران خرید (تعدیل فصلی نشده) برای کل اقتصاد در آبان‌ماه به رقم 47.39 واحد رسیده که 2.8 واحد کمتر از شامخ مهرماه است. با این میزان افت، شاخص آبان‌ماه به کمتر از 50 واحد نزول کرده و در واقع از کاهش میزان فعالیت‌های کسب‌وکارها و افزایش رکود خبر می‌دهد. در این ماه به‌جز مؤلفه سرعت انجام و تحویل سفارش و موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری‌شده سایر مؤلفه‌های اصلی کمتر از ۵۰ ثبت شده‌اند.

افت سفارش جدید مشتریان

این گزارش همچنین حکایت از این دارد که شاخص میزان فعالیت‌های کسب‌وکار در اقتصاد ایران در آبان ماه به‌واسطه رکود فعالیت در بخش‌های ساختمان و خدمات و کشاورزی به کمترین میزان 15 ماه اخیر (به‌غیراز فروردین‌ماه) رسیده و شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان نیز برای دومین ماه پیاپی و با شیب بیشتری افت کرده است.

کاهش میزان صادرات کالا و خدمات

همچنین در آبان‌ماه شاخص میزان صادرات کالا یا خدمات برای پنجمین ماه پیاپی کاهشی بوده و شاخص میزان فروش کالاها و خدمات نیز برای دومین ماه پیاپی افت کرده است.

وضعیت بخش صنعت اندکی مساعد شد

در آبان‌ماه، شرایط بخش صنعت اقتصاد نیز باوجود اثرپذیری فعالیت‌های این بخش از تحولات اقتصاد کلان، اندکی مساعدتر بوده و فعالیت‌های صنعتی با رشد بسیار اندک روبه‌رو بوده‌اند؛ هرچند در این بخش نیز شاخص موجودی مواد اولیه خریداری‌شده برای چهارمین ماه پیاپی کاهشی بوده و هم‌زمان شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان نیز برای دومین ماه پیاپی کاهشی و البته با شدتی کمتر، افت کرده است. ضمن اینکه در آبان‌ماه، شاخص میزان فروش محصولات بخش صنعت نیز برای پنجمین ماه پیاپی همچنان زیر 50 ثبت شده؛ اما در مقایسه با مهرماه با شدت کمتری کاهشی است.

فعالان اقتصادی چه مشکلاتی دارند؟

در بخشی از گزارش شاخص اتاق بازرگانی ایران به مشکلات اصلی فعالان اقتصادی در آبان 1401 پرداخته شده که عبارتند از:

• افزایش قیمت مواد اولیه، قطعات یدکی و لوازم موردنیاز و قیمت انرژی باعث افزایش هزینه‌های تولید شده است. (مواد شیمیایی)
• مسائل اجتماعی و نارضایتی‌ها در جامعه بر فروش شرکت‌ها تأثیر منفی گذاشته است و بسیاری از مشتریان برای خرید دست نگه داشته‌اند. از سوی دیگر روند صعودی نرخ ارز بر قیمت مواد اولیه تأثیر داشته است. (صنایع شیمیایی، صنایع فلزی و…)
• افزایش هزینه‌های مواد اولیه داخلی باعث افزایش هزینه تولید شده است، این در حالی است که قیمت محصولات وارداتی کمتر است و در نتیجه صنایع وابسته (فولادی) از محصولات وارداتی استفاده می‌کنند که این باعث کاهش سود شده است. (صنایع فرآورده‌های نفت و گاز)
• کمبود نقدینگی جهت تأمین مواد اولیه در اکثر صنایع وجود دارد. (صنایع کانی غیرفلزی، صنایع فلزی و….)
• واردات محصولات مشابه از چین باعث کاهش فروش در بعضی از شرکت‌ها شده است. (صنایع کانی غیرفلزی)
• اختلال در اینترنت باعث کاهش فروش و ریزش مشتریان شده است. (صنایع چوب، کاغذ و مبلمان)
• اعتراضات اخیر در وضعیت مرزها و کاهش صادرات به عراق تأثیرگذار است. (صنایع ماشین‌سازی و لوازم‌خانگی)
• خودروسازان برای افزایش تولید بر قطعه‌سازان فشار می‌آورند. اما قطعه‌سازان از طرفی با کمبود نیروی کار و از طرف دیگر با کمبود نقدینگی و منابع مالی مواجه هستند و فرآیند دریافت مطالبات به‌ویژه از زمانی که خودروساز از طریق سیستم بانکی و در قالب اعتبار اسنادی و تفاهم‌نامه، پول را به قطعه‌ساز می‌دهند که با توجه به فقدان همکاری بانک‌ها در این مطالبه‌گری، تأمین نقدینگی زمان‌بر شده است. (صنایع وسایل نقلیه و قطعات وابسته)
• وصول مطالبات از طرف شرکت نیروی برق با تأخیر روبه‌رو است که نبود ثبات نرخ ارز نیز این موضوع را تشدید کرده است. (صنایع فلزی)

اینها بخشی از مشکلات فعالان اقتصادی در ماه قبل بوده است.