موشکافی بودجه ۱۴۰۲/ چه نقاط قوت و ضعفی وجود دارد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، به تازگی معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران مروری بر لایحه بودجه بودجه 1402 (با تاکید بر بودجه عمومی) داشته است. در این گزارش آمده است که منابع بودجه عمومی دولت در لایحه شامل منابع بودجه عمومی (1984 هزار میلیارد تومان) و درآمد اختصاصی (180 هزار میلیارد تومان) می‌شود. همچنین، در این گزارش سعی شده، منابع و مصارف عمومی این لایحه به تفکیک اجزای اصلی مورد بررسی قرار گیرد و در موارد لازم با بودجه مصوب سال 1401 و یا لایحه سال قبل مقایسه شود.

در آخر هم، ضمن اشاره به نسبت‌های تحلیل لایحه بودجه سال آینده و لایحه سال جاری، به ارائه توضیحاتی در رابطه با بندهای مرتبط با بخش خصوصی و نقاط قوت و ضعف بودجه پرداخته شده است.

منابع بودجه

رقم در نظر گرفته شده برای منابع عمومی دولت در لایحه بودجه 1402، 1984 هزارمیلیارد تومان بوده که رشد 42.3 درصدی را در مقایسه با قانون بودجه 1401 تجربه کرده است. در سمت منابع بودجه، درآمدها، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و واگذاری دارایی‌های مالی به ترتیب سهم حدود 49 درصد، 36 درصد و 15 درصدی را به خود اختصاص داده‌اند. در لایحه بودجه سال 1402 نسبت به قانون بودجه 1401، از سهم واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و درآمدها به ترتیب 0.7 واحد درصد و 1.4 واحددرصد کاسته شده و در مقابل به سهم واگذاری دارایی‌های مالی، حدود 2.1 واحددرصد افزوده شده است.

همچنین، در لایحه بودجه 1402، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای نسبت به قانون بودجه سال 1401بیشترین افزایش را داشته است (66.3 درصد).

مصارف بودجه

در سمت مصارف لایحه بودجه 1402، هزینه‌ها با سهم 73 درصدی از کل مصارف عمومی دولت، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. پس از آن تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و تملک دارایی‌هایی مالی به ترتیب با سهم 17 درصد و 10 درصد قرار دارند.

در میان اقلام مذکور در لایحه بودجه 1402، تملک دارایی‌های مالی رشد 49.5 درصدی را در در مقایسه با قانون بودجه 1401 تجربه کرده است. هزینه‌ها و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای نیز در لایحه بودجه 1402نسبت به قانون بودجه 1401 به ترتیب 45.6 درصد و 26.1 درصد افزایش یافته‌اند.

در لایحه بودجه 1402 در مقایسه با بودجه مصوب 1401، از سهم تملک دارایی‌های سرمایه‌ای حدود 2 واحددرصد کاسته و در مقابل به سهم هزینه‌ها و تملک دارایی‌های مالی به ترتیب 1.6 واحددرصد و 0.5 واحددرصد اضافه شده است.

نقاط قوت بودجه

حمایت از ساخت و ساماندهی مسکن، واگذاری اختیارات مازاد مالیاتی و حقوق و بهره مالکانه معادن به استان‌ها، ایجاد صندوق حمایت از صنایع دستی و گردشگری، مشارکت بیشتر بخش خصوصی و دولتی، رویکرد ضدتورمی، حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، تقویت سازوکار نظارتی تبصره 18 از طریق راه‌اندازی نظام جامع اطلاعات بازار کار، حفظ سهم 40 درصدی صندوق توسعه ملی، افزایش 26 درصدی بودجه عمرانی، انتشار اوراق درون‌سالی برای مدیریت نقدینگی خزانه و تکمیل طرح‌های عمرانی، ارائه مشوق‌هایی به شرکت‌های دانش‌بنیان، حمایت از کسب وکارهای اینترنتی و دانش‌بنیان، اختصاص 20 درصد عوارض سبز به محیط زیست، تقویت منابع صندوق تحقیقات علوم و فناوری، اعمال سقف بر تسهیلات تکلیفی با هدف کنترل نقدینگی، کاهش 7 واحد درصدی نرخ مالیات عملکرد بخش تولید، گسترش پوشش بیمه‌ای سه دهک پایین، تشویق به سرمایه‌گذاری سود تقسیم نشده در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، استفاده از خدمات شرکت‌های معتمد مالیاتی، مسدود کردن کلیه حساب‌های فرعی و افتتاح کلیه حساب‌های ریالی شرکت‌های اصلی و تابعه وزارت نفت، کاهش نرخ حقوق گمرکی برای کالاهای اساسی و دارو، اصلاحات ساختاری در شرکت‌های دولتی و واگذاری آنها و اصلاحات ساختاری بودجه و نظام اداری از جمله نقاط قوت لایحه بودجه هستند.

نقاط ضعف بودجه

نقاط ضعف لایحه بودجه نیز عبارتند از احتمال کم تحقق کامل مصارف و منابع در شرایط کنونی، اجازه صادرات نفت خام و میعانات گازی به تمام دستگاه‌های اجرایی و عمومی غیردولتی برای تسویه طلب خود با دولت، مشخص نبودن منابع خرید تضمینی گندم، ایفا نشدن تعهدات سالانه دولت به تامین اجتماعی، برآورد بیش از حد منابع حاصل از صادرات نفت، احتمال کم تحقق منابع حاصل از مالیات با توجه به چشم‌انداز کاهش نرخ رشد اقتصادی و بلاتکلیفی وضعیت بدهی‌های دولت به بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی.