آیا بدونِ حذف تحریم‌ها می‌توان وضعیت بد اقتصادی ایران را تغییر داد؟ کمر خم کارگران زیر بار تورم
کارشناس اقتصادی می گوید: برای دستیابی به وضعیت اقتصادی بهتر، حذف تحریم‌ها باید به‌عنوان یک اولویت کلیدی مطرح شود. اگرچه ممکن است تحقق این هدف دشوار باشد، اما دولت باید به‌دنبال دیپلماسی مؤثری باشد تا بتواند شرایط را تغییر دهد و به نوعی به منافع ملی خود برسد.
یک استاد اقتصاد گفت: در این شرایطِ تحریمی، روزنه‌ای برای بهبود وضعیت اقشار آسیب‌پذیر نمی‌بینم. حتی اگر دستمزد کارگران را افزایش بدهیم، باز هم تورم، وضعیت آن‌ها را بد می‌کند. در این شرایط کارگر باید دائم کار کند و این کار شدید، شرایط جسمی آن‌ها را ضیعفتر می‌کند. کارگری که از نظر جسمی و تغذیه‌ای و بهداشتی ناتوان‌تر می‌شود، مریضی‌هایش نیز بیشتر و فرسوده‌تر می‌شود.
آیا بدونِ حذف تحریم‌ها می‌توان وضعیت بد اقتصادی ایران را تغییر داد؟ چگونه می‌توان در این شرایط به تولیدکنندگان کمک کرد و چگونه در این شرایط می‌توان فشار سنگین اقتصادی را از روی دوش اقشار ضعیف جامعه برداشت؟ آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی، معتقد است رفع تحریم‌ها مهم‌ترین راه برای تغییر وضعیت اقتصادی ایران است و بدونِ این اقدام، اقتصاد ایران تغییری اساسی نخواهد کرد. او معتقد است، کارگران و اقشار ضعیف‌جامعه بیشترین آسیب را در این شرایط می‌بینند و بدون حل مسئله‌ی تحریم‌ها، هیچ روزنه‌ی امیدی برای بهبودِ وضعیتِ آن‌ها وجود ندارد.
بغزیان در رابطه با لزوم برداشته شدن تحریم‌ها گفت: تحریم‌ها به‌طور واضح محدودیت‌هایی را بر اقتصاد تحمیل می‌کنند و این محدودیت‌ها می‌توانند قدرت مانور دولت و امکان سیاستگذاری درست را به شدت کاهش دهند. اینکه راه‌هایی برای دور زدنِ تحریم‌ها پیدا کنیم هم چندان کارساز نیست و در این چند سال بابتِ سیاست دورزدنِ تحریم هزینه‌های بسیاری پرداخت کردیم. نفت زیادی دادیم و پول کمتری دریافت کردیم و به طور کلی هزینه‌ی مبادله و از آن طرفِ ریسک معامله بالا رفته است. ضمن اینکه اجبار به تهاتر با کالاهایی که چندان مورد نیازمان نیست از دیگر آثار دور زدنِ تحریم‌ها است.
وی ادامه داد: این وضعیت می‌تواند به افزایش نرخ تورم و فشار بر اقشار آسیب‌پذیر منجر شوند. در واقع، هزینه‌هایی که کشور به دلیل تحریم‌ها متحمل شده، بسیار سنگین است و این مسأله نیاز به یک رویکرد جامع و مؤثر دارد.
بغزیان تأکید کرد: ضمن اینکه راه‌های دور زدنِ تحریم‌ها موقتی است و همیشه کسی که ما را تحریم می‌کند حواسش به دور زدنِ تحریم‌ها هست و راه‌های آن را می‌بندد و یا کاسب‌های خود را می‌فرستد که از این فرصت استفاده کنند. بنابراین اگر تحریم‌ها ادامه یابند، احتمالاً کشور با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد، از جمله افزایش قیمت‌ها، کاهش قدرت خرید مردم، و دشواری در تأمین کالاهای اساسی.
بغزیان بیان کرد: برای دستیابی به وضعیت اقتصادی بهتر، حذف تحریم‌ها باید به‌عنوان یک اولویت کلیدی مطرح شود. اگرچه ممکن است تحقق این هدف دشوار باشد، اما دولت باید به‌دنبال دیپلماسی مؤثری باشد تا بتواند شرایط را تغییر دهد و به نوعی به منافع ملی خود برسد.
وی گفت: در نهایت، برای رسیدن به رشد و توسعه پایدار، نیاز به یک رویکرد جامع داریم که شامل حذف تحریم‌ها، تقویت تولید داخلی، و مدیریت هزینه‌های دولت باشد. این رویکرد می‌تواند به کاهش فشار بر مردم و ارتقاء سطح معیشت آن‌ها کمک کند و وضعیت اقتصادی کشور را بهبود بخشد.
استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به این سوال که تاکید دولت قبل بر احیای کارخانه‌ها و افزایش اشتغال در شرایط تحریم تا چه می‌تواند قابل استناد باشد، گفت: بدون شک، به راحتی نمی‌توان به آمار ارائه‌شده استناد کرد. آمارها معمولاً توسط مرکز آمار تهیه می‌شوند و نه سازمان‌های غیردولتی. در واقع، اگرچه ممکن است اشتغالی ایجاد شده باشد، ولی تعریف اشتغال و کیفیت آن باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. مسلما وقتی کمبود در بازار وجود دارد و افزایش قیمت هرازچندگاهی اتفاق می‌افتد، نمی‌توانیم افزایش تولید و اشتغال را حس کنیم.
وی بیان کرد: ما همچنین با بیکاری پنهان روبه‌رو هستیم که ممکن است با شغل‌های کاذب جبران شود. بنابراین، اگر مرکز آمار اطلاعات نادرستی از وضعیت اقتصادی ارائه دهد، قطعاً نسخه‌های پیشنهادی نیز نادرست خواهند بود.
بغزیان در پاسخ به این سوال که برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی، چه سیاست‌های حمایتی باید داشته باشیم، گفت: حمایت از تولیدکننده داخلی مستلزم ثبات ارزی و تسهیلات ارزان است. نرخ بهره به دلیل بالا بودنِ نرخ تورم بالاست و خب بانک‌ها طالب نرخ بهره بالا هستند، این بانک‌ها منابع را گرانتر می‌گیرند که بعدا گرانتر توزیع کنند و یا در بخش‌هایی که سودآورتر است بدون نگاه به اشتغال و ثبات قیمت‌ها توزیع کنند.
استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی همچنین در پاسخ به این سوال که برای کمک به اقشار ضعیف جامعه و کارگران چه باید کرد، گفت: ببیند در این شرایط فشار روی کارگر و طبقات ضعیف جامعه را نمی‌توان کم کرد و همین که بتوانیم این فشار را ثابت نگه داریم هنر کردیم. به هر حال افزایش قیمت‌ها در ابتدا اثر خود را بر سفره‌ی این اقشار می‌گذارد. در مقابل افزایش قیمت برنده‌هایی مثل مالکین زمین‌های بزرگ، آپارتمان‌ها و به طور کلی افرادی که از دارایی و املاک زیادی برخوردار هستند. این افراد برندگان تحریم و افزایش قیمت هستند و نگرانِ تحریم و تورم نیستند.
بغزیان گفت: وقتی از فشار اقتصادی شدید صحبت می‌کنیم، منظورمان طبقات ضعیف و کارگران هستند که باید کار کنند. این‌ها اگر یک روز کار نکنند، دچار مشکل می‌شوند. به همین دلیل من در این شرایطِ تحریمی، روزنه‌ای برای بهبود وضعیت این اقشار نمی‌بینم. حتی اگر دستمزد کارگران را افزایش بدهیم، باز هم تورم، وضعیت آن‌ها را بد می‌کند. در این شرایط کارگر باید دائم کار کند و این کار شدید، شرایط جسمی آن‌ها را ضیعفتر می‌کند. کارگری که از نظر جسمی و تغذیه‌ای و بهداشتی ناتوان‌تر می‌شود، مریضی‌هایش نیز بیشتر و فرسوده‌تر می‌شود. در این شرایط هزینه‌ی دولت هم بالا می‌رود. بنابراین دولت باید در نظر بگیرد که باید خیلی جدی‌تر با مسئله‌ی تحریم برخورد کند.
نظرات