شعبده‌بازی به سبک جلیلی / چگونه بدون مذاکره با جهان ارتباط بگیریم؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، سعید جلیلی، نامزد انتخابات ریاست جمهوری، چند روز پیش با انتقاد از گره خوردن وضعیت اقتصادی ایران به مذاکرات هسته‌ای در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، گفته بود نباید تعامل با دنیا را به ارتباط با ۴ یا ۵ کشور محدود کرد.

او گفته بود در جهان ۲۰۰ کشور وجود دارد و ایران می‌تواند با این کشورها ارتباط اقتصادی برقرار کند و به این ترتیب، تحریم‌های اقتصادی را بی‌اثر کند.

چرا در جهان عملا ۲۰۰ کشور وجود ندارد؟

اما آیا این پیشنهاد سعید جلیلی، در عمل هم اجرایی است؟ به عبارت ساده، آیا ایران می‌تواند به جای کشورهای قدرتمند اقتصادی در بلوک غرب (آمریکا، اتحادیه اروپا، کانادا، استرالیا، ژاپن و کره جنوبی) با کشورهای دیگری رابطه اقتصادی برقرار کند و به این ترتیب تحریم‌ها را بی‌اثر کند؟

داده‌های آماری بانک جهانی نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۰ میلادی، آمریکا به تنهایی حدود ۱۸٫۶ درصد از اقتصاد جهانی؛ چین معادل ۱۶ درصد از اقتصاد جهانی و هند معادل ۶٫۶ درصد از اقتصاد جهانی را تشکیل می‌دادند. (سهم هر کشور از اقتصاد جهان، بر اساس سهم آن کشور از تولید ناخالص داخلی جهانی و بر حسب «شاخص برابری قدرت خرید» محاسبه شده است.)

ژاپن (۴ درصد از اقتصاد جهانی)، آلمان (۳٫۴ درصد از اقتصاد جهانی)، روسیه (۳ درصد از اقتصاد جهانی)، اندونزی (۲٫۶ درصد از اقتصاد جهانی)، برزیل (۲٫۴ درصد از اقتصاد جهانی)، بریتانیا و فرانسه، (هر کدام حدود ۲٫۳ درصد از اقتصاد جهانی)، عربستان سعودی (۱٫۲ درصد از اقتصاد جهانی) و مصر (نزدیک به یک درصد از اقتصاد جهانی)، رتبه‌های بعدی در این فهرست هستند. (البته این کشورها پشت سر هم در این فهرست قرار ندارد.)

همین کشورها، روی هم رفته حدود ۶۵ درصد از اقتصاد جهان را تشکیل می‌دهند و این در حالی است که به غیر از چین، هند، روسیه، اندونزی و برزیل، ایران با هیچ کدام از کشورهای دیگر در این فهرست روابط دوستانه سیاسی ندارد.

از میان همین ۵ کشورِ «نیمه دوست» هم ایران روابط اقتصادی گسترده‌ای با هند، اندونزی و برزیل ندارد و این در حالی است که عدد و رقم‌های تجارت خارجی ایران گواه آن است که روابط تجاری میان ایران و روسیه هم چندان پر رونق نیست.

ایران حدود یک چهارم صادرات غیرنفتی خود را به چین می‌فرستد و حدود یک چهارم از تمام واردات کالایی به ایران هم از چین می‌آید. با این همه، این اعداد در مقیاس جهانی بسیار کوچک هستند.

به گفته مجیدرضا حریری، رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین، حجم تجارت میان ایران و چین اکنون به حدود ۱۶ میلیارد دلار می‌رسد و اگر فروش غیررسمی نفت را هم حساب کنیم، حجم تجارت خارجی دو کشور همچنان از ۲۰ میلیارد دلار کمتر است. این در حالی است که ترکیه در سال ۲۰۲۰ میلادی، تنها حدود ۱۷۰ میلیارد دلار صادرات داشته و کمی بیش از این هم واردات.

به این ترتیب، به نظر می رسد تا زمانی که ایران با بزرگ‌ترین اقتصادهای جهانی مراوده نداشته باشد و از آن مهم‌تر، کاری برای تصویب FATF نکند، نمی‌توان حتی به تجارت با چین هم امیدوار بود.