جدال بر سر عرضه نفت در بورس

عرضه نفت در بورس سوژه‌ای جدیدی است که پس از مدت‌ها دوباره بر سر زبان‌ها افتاده تا در صورت عملیاتی شدن آن شاهد تنوع روش فروش و صادرات نفت باشیم.

به گزارش تجارت‌نیوز، جرقه عرضه نفت در بورس از سال ۱۳۸۶ زده شد و در چند سال پس از آن یعنی سال ۱۳۹۰ نیز قیمت نفت خام بر روی تابلوی معاملات بورس به نمایش در آمد، این موضوع در این جا به پایان نرسید و با گذشت چندین سال همچنان صحبت‌هایی در خصوص عرضه نفت از طریق بورس مطرح است.

این اقدام از سوی کارشناسان حوزه انرژی و سرمایه موافقان و مخالفان متعددی داشته است و اظهار نظر‌های متفاوتی در این زمینه به گوش می‌رسد.

سرحدی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان در خصوص عرضه نفت در بورس کالا گفت: این اتفاق دو جنبه مثبت و منفی دارد که جنبه مثبت آن می‌تواند متنوع شدن خریداران و متقاضیان نفت ایران باشد که این مورد نیز در کشور‌های پیشرفته دنیا تجربه شده است.

کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: از معایب این موضوع نیز می‌توان به شکل‌گیری واسطه گری در این حوزه اشاره کرد.

وی با اشاره به اینکه کالا‌ها در بورس برای شفافیت در معاملات آن صورت می‌گیرد، گفت: بورس ایران و ظرفیت‌های آن اجازه عرضه نفت را نمی‌دهد.

علاوه بر پتانسیل‌های بورس ایران برای عرضه کالا به عنوان فاکتور مهم باید به توان بخش خصوصی برای حضور فعال در این بازار نیز توجه کرد، به همین خاطر نرسی قربان کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان در خصوص عرضه نفت در بازار بورس گفت: اگر بخش خصوصی بخواهد در خرید و فروش نفت خام دخالت کند نیاز به راهکار‌هایی برای ورود است که این مسئله پیش نیاز‌هایی مانند انواع زیرساخت در ابعاد کلان را می‌طلبد.

وی افزود: حضور بخش خصوصی در این حوزه کاری نیازمند بخش خصوصی قوی و بزرگ و فعال است که در شرایط فعلی اقتصاد بخش خصوصی در این ابعاد مشاهده نمی‌شود.

با تمام این صحبت‌ها همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه، به عنوان یکی از موافقین این طرح به تجربه‌های موفق سایر کشور‌ها در عرضه نفت در بورس اشاره می‌کند و معتقد است: کشور ما به دلیل ساختار‌های سنتی و مدیریت‌های دولتی توجیه اقتصادی پروژه‌ها کم است و به دنبال حداکثر کردن سود خود نیستند، به همین خاطر از این بازار‌ها دور افتاده است.

این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: مسئولین عرضه نفت چه در بازار‌های بین المللی و چه در بازار‌های داخلی، مکانیزم بورس را مورد توجه قرار نمی‌دهند و به همین دلیل خسارت‌های را تا الان در این زمینه دیده ایم و منافع زیادی را از دست داده ایم.

برخی کارشناسان نیز با تاکید بر سبقه بالای فروش نفت توسط دولت معتقد هستند، فروش نفت در بورس موفقیت آمیز نخواهد بود.

محمدعلی صادقی کارشناس بازار نفت در این خصوص گفت: نفت خام به عنوان کالایی استراتژیک و سیاسی معرفی می‌شود که عمدتا در طول تاریخ صنعت نفت انحصاری در دست دولت معامله و مبادله می‌شده به همین خاطر اگر مدیریت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران با یک مدیریت واحد و دوراندیش بتواند بر روی فروش نفت متمرکز شود جواب بهتر و کارآمدتری خواهیم گرفت.

از نظر این کارشناس بازار نفت فروش نفت در بورس انرژی یا بورس نفت با کندی پیش خواهد رفت، زیرا زیرساخت‌های آن مانند بیمه، بانک، حمل و نقل و خدمات مورد نیاز برای ارائه به مشتریان بین‌المللی محیا نیست.

آنچه مشخص است عرضه یا عدم عرضه نفت در بورس باید از اجماع نظر کارشناسان و فعالان این دو حوزه صورت گیرد تا به بهترین دست آورد با کمترین خطا نائل آییم در غیر این صورت با آزمون و خطایی مواجه ایم که آسیب‌های آن از منافع اش پیشی خواهد گرفت.

منبع: میزان