تغییر چهره بازار بعد از آزادسازی نرخ

از زمانی که وزارت صنعت تصمیم گرفت قیمت محصولات پتروشیمی را در بورس کالا از مبنای ارز ۴۲۰۰ تومانی به ارز بازار ثانویه تغییر دهد حدود سه ماه می‌گذرد. نگاهی به روند تغییرات در بازار آزاد این محصولات و مقایسه آن با بورس کالا نشان می‌دهد این سیاست دقیقا به هدف زده و بازار مذکور علاوه بر آنکه از مدار افزایشی خود باز مانده، حتی روندی معکوس را در پیش گرفته و با کاهش‌های قابل توجهی روبه‌رو‌ شده است.

به گزارش تجارت‌نیوز، برای این منظور نگاهی به افت قیمت‌ها در این بازار نشان می‌دهد قیمت محصولی مانند ۰۰۳۵ که یکی از زیرشاخه‌های پلی‌اتیلن‌ها است در فاصله زمانی نیمه شهریور تا کنون با ۳۵ درصد افت قیمت در بازار روبه‌رو‌ شده است. پلی اتیلن سنگین EX۵ نیز در بازه زمانی مذکور ۲۸ درصد و پلی‌اتیلن بادی BL۳ با ۳۲ درصد افت روبه‌رو‌ شده است. در این بازار ۰۰۷۵ حدود ۳۷ درصد و ۰۰۲۰ نیز با ۳۳ درصد کاهش قیمتی روبه‌رو‌ شده‌اند.

این در حالی است که ۱۵۴۰ و ۷۲۴۰ (پلی‌استایرن مقاوم) به ترتیب بیش از ۵۰ و ۱۶ درصد افت قیمت را از سر گذرانده‌اند. افت قیمت‌ها برای CRP۱۰۰ (پلی‌اتیلن لوله) برابر با ۲۶ درصد بوده و پی‌وی‌سی S۶۵ نیز در این دوره ۴۸ درصد کاهش قیمت را به ثبت رسانده است. در همین دوره پلی‌اتیلن بادی BL۴ نیز ۳۳ درصد کاهش یافته است.

این افت قیمتی تقریبا برای همه محصولات پلیمری و شیمیایی در بازار آزاد قابل مشاهده و آمارهای آنها موجود است و این مساله نشان می‌دهد همانطور که ارز ۴۲۰۰ تومانی به رشد بیش از حد قیمت‌ها در این بازار منتهی شده بود اکنون اصلاح قیمت ارز توانسته دقیقا بازار را در نقطه‌ای مقابل آن دوره قرار دهد.

این در شرایطی است که برخی منتقدان در آن دوره معتقد بودند اصلاح روش گذشته بازارها را با تورم نجومی روبه‌رو‌ خواهد کرد و صنایع پایین دستی را در شرایط بحرانی قرار خواهد داد.

البته باید همه متغیرهای موثر بر این روند کاهشی را نیز با هم دید؛ به‌عنوان مثال کاهش حضور سفته‌بازان در بازار پتروشیمی که یکی از مهم‌ترین‌ عوامل اثرگذار بر بازار است از طریق نوسانات رو به کاهش قیمت‌ها در بازارهای جهانی و ثبات رو به کاهش قیمت ارز طی مدت اخیر تقویت شده است.

در مورد ارز البته باید با احتیاط بیشتری سخن گفت زیرا اگرچه ارز مورد محاسبه در قیمت‌های محصولات پتروشیمی، ارز سامانه «نیما» است اما تغییرات قیمت ارز در بازار آزاد به شدت بر قیمت‌ها در بازار غیررسمی اثرگذار بوده و همواره به آن جهت می‌بخشد که طی مدت اخیر نوسانات این بازار به کمترین میزان رسیده و در عین حال قیمت‌ها اغلب در دامنه‌های پایین مرسوم آن در نوسان بوده است.

به‌طوری‌که‌ قیمت دلار که در شهریور ماه در محدوده ۱۵ تا ۱۶ هزار تومان در نوسان بود اکنون در محدوده ۱۳ هزار تومان در نوسان است که اثرات خود را بر این بازار هم گذاشته است. اما این روزها نظرات متفاوتی از وضعیت بازارها به گوش می‌رسد و نقد و نظرهای متنوعی شنیده می‌شود. کارشناسان در این رابطه معتقدند باید مراقب بود که این بار از آن‌طرف بام نیفتیم! در این رابطه البته نشانه‌هایی از این امر مشهود است.

بررسی‌ها نشان می‌دهند آنچه در دوره گذشته باعث شده بود بازار پتروشیمی با رشدی قوی روبه‌رو‌ شود رونق دلالی در این بازار بوده و اکنون که دلالی به‌صرفه نیست بازار در مواجهه با شرایط رکودی چشمگیری قرار گرفته است.

طی هفته گذشته ۱۸ درصد تقاضا برای محصولات پلیمری افت کرده و این موضوع در سه هفته گذشته به‌صورت مداوم به ثبت رسیده است و نگرانی‌ها از اینکه کاهش مداوم تقاضا تا پایان سال میزان خریدها را به زیر ۴۰ هزار تن در هفته برساند، وجود دارد. این موضوع به معنای بازگشت رکود به بازار است و می‌تواند قیمت‌ها را بیش از این با کاهش روبه‌رو‌ سازد.

در این بین یک تحلیل قوی دیگر نیز وجود دارد و آن به تعویق افتادن خریدها توسط صنایع پایین دستی است تا بازار به قیمت‌های کف خود نزدیک شود و پس از آن شاهد رشد خریدها در بازار باشیم.

این در شرایطی است که در حوزه صنایع پایین‌دستی اخباری از رونق قابل توجه خریدها مخابره نمی‌شود. از طرفی در نیمه دوم سال به خصوص در سه ماهه انتهایی سال خریدهای انباری برای شرکت‌ها آغاز می‌شود و تداوم کاهش قیمت‌های کنونی می‌تواند عمق مبادلات در آن دوره را قوت ببخشد.

بر این اساس شاید نباید بیش از حد از وضعیت کنونی بازار ناامید بود و کاهش قیمت‌ها و افت خریدها را به امید انتقال معاملات به پایان سال قابل قبول دانست؛ به خصوص آنکه برخی گریدها در بورس کالا وجود دارند که از تقاضای قابل قبولی برخوردارند با این حال باید گفت بازار در مقایسه با تابستان امسال تا حد زیادی فضای متفاوتی را تجربه می‌کند.

در حوزه بین‌الملل نیز برخی سختگیری‌های دولتی در حوزه بازرگانی خارجی در ماه‌های اخیر باعث شد تا بازار داخل در اولویت قرار بگیرد. موضوع پیمان‌سپاری ارزی صادرکنندگان از یک سو و افت قیمت دلار از سوی دیگر در بازار باعث شد تا تولیدکنندگان بار دیگر توجه خود را به سمت بازار داخلی معطوف کنند و این روند نیز عینا برخلاف روند حاکم بر این بازار در تابستان سال جاری است.

در آن دوره با افزایش قیمت دلار در نبود سیاستی مشخص برای بازگشت ارز صادراتی، بسیاری از تولیدکنندگان، بازارهای صادراتی را به بازار داخل ترجیح دادند و این مساله منجر به کاهش شدید محصول در بازار شد و در نتیجه قیمت‌ها از این محل نیز با افزایش روبه‌رو‌ شدند اما اکنون شرایط به گونه‌ای دیگر رقم خورده و جذابیت صادرات تا حدی کاهش یافته است.

البته با سیاست‌های جدید مربوط به پیمان‌سپاری ارزی که صادرکنندگان را در چهار زیرمجموعه صادرات زیر یک میلیون دلار، بین یک تا ۳ میلیون دلار، ۳ تا ۱۰ میلیون دلار و بالاتر از ۱۰ میلیون دلار تقسیم‌بندی می‌کند می‌توان انتظار داشت که بخشی از صادرات مجددا به چرخه برگردد و این امر به توازن نسبی در بازار منتهی شود اما در مدت اخیر چالش‌های حوزه داخلی و جهانی شرایط را به نحوی نامطلوب پیش برده که انتظار می‌رود تا پایان سال در صورتی که اتفاق خاصی در حوزه ارزی یا سایر موضوعات نیفتد، بازار تا پایان سال می‌تواند به روال منطقی خود بازگردد اما این موضوع یک روی دیگر هم دارد و آن پیش‌بینی شرایط رکودی در بازار و صنعت پلیمرهاست که با توجه به شواهد موجود باید جدی گرفته شود.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد