چرا بانک‌ها اموال مازاد خود را نمی‌فروشند؟/ اختلاف نجومی سود بازار مسکن و زیان بازار پول

به گزارش تجارت‌نیوز ، مدت‌ها است که فروش اموال مازاد بانک‌ها به یک چالش بزرگ میان دولت و شبکه بانکی تبدیل شده است. در سال‌های گذشته، دولت به بانک‌ها تاکید می‌کند که اموال مازاد، به‌خصوص املاک خود را بفروشند اما مدیران بانکی همچنان میلی به فروش این اموال ندارند.

علت هجوم بانک‌ها به بازار مسکن چیست؟

عوامل متعددی باعث شده که بانک‌ها در سال‌های اخیر میل بالایی به نگه‌داری دارایی‌های خود به صورت ملک داشته باشند اما مهم‌ترین این عوامل، نرخ بهره حقیقی منفی در اقتصاد ایران است.

نرخ بهره حقیقی، حاصل کم کردن نرخ تورم از نرخ بهره اسمی است. صعود تورم به بالای 40 درصد و سرکوب نرخ بهره اسمی در 18 درصد باعث شده که نرخ بهره حقیقی در اقتصاد ایران به ارقامی در حدود منفی 20 درصد برسد. به این ترتیب، صرف عملیات بانکی نمی‌تواند بانک‌ها را از رشد تورم مصون نگه دارد.

بازار مسکن؛ مقصد مطمئن منابع بانکی

در این شرایط، طبیعی است که بانک‌ها برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به بازارهایی به جز بازار پول روی بیاورند. از آنجایی که بازار مسکن در اقتصاد ایران، یک بازار تقریبا بدون ریسک محسوب می‌شود، بانک‌ها منابع خود را به‌طور غیر معمولی به این بازار منتقل کرده‌اند.

به طوری که برخی از بانک‌ها تا 50 درصد از دارایی‌های خود را به شکل املاک نگهداری می‌کنند. این در حالی است که این میزان برای بانک‌های جهان به طور معمول کمتر از 10 درصد است.

اختلاف شدید سود بازار مسکن و زیان بازار پول

بر اساس آمارهای منتشر شده در رسانه فردای اقتصاد، از سال 90 به این سو، نرخ رشد سالانه قیمت مسکن در اغلب سال‌ها بالاتر از نرخ سود سپرده یک ساله بوده است. همچنین در بیشتر این سال‌ها، نرخ رشد قیمت مسکن از نرخ تورم نیز پیشی‌گرفته تا بازار املاک، مقصد مطلوبی برای منابع بانکی محسوب شود.

این شرایط باعث شده که فعالیت بانکی برای بانک‌ها زیان‌ده باشد اما سرمایه‌گذاری در بازار مسکن سود قابل قبولی را برای بانک‌ها تضمین کند. به نحوی که اگر یک بانک در ابتدای سال 90 مبلغ یک میلیارد تومان را وام می‌داد، ارزش این پول به 570 میلیون تومان می‌رسید اما اگر همین مبلغ در املاک سرمایه‌گذاری می‌شد، ارزش آن به یک میلیارد و 700 میلیون تومان می‌رسید.

اولتیماتوم خاندوزی به مدیران بانکی

این اختلاف نجومی بین سود بازار مسکن و زیان بازار پول برای بانک‌ها باعث شده که با وجود تهدید‌های فراوان دولت و بانک مرکزی، شبکه بانکی همچنان از فروش اموال مازاد خود طفره برود.

15 آذر ماه امسال، احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد در صحن علنی مجلس پس از ارائه آمارهایی از میزان واگذاری امول مازاد بانک‌ها، بار دیگر به ادامه فروش این اموال تاکید کرد.

خاندوزی اعلام کرد که از سال 94 تاکنون، 67 هزار میلیارد تومان از دارایی‌های مازاد بانک‌ها به فروش رفته که سهم املاک مازاد از این مقدار، برابر با 33 هزار میلیارد تومان است.

وزیر اقتصاددر ادامه از جریمه مالیاتی بانک‌هایی که اموال مازاد خود را به مزایده نمی‌گذارند خبر داد و تصریح کرد که اگر این جریمه نیز کارساز نباشد، با مدیران بانکی برخورد می‌شود.

خاندوزی در این مورد به مدیران بانکی هشدار داد: مدیرانی که پای فروش اموال مازاد بانک‌ها در سال ۱۴۰۱ نایستند، در سال آینده در سمت مدیریت بانک نخواهند بود.

بهبود فضای اقتصادی بجای فشار بر فروش اموال مازاد

شاید بهتر باشد که دولت بجای تهدید کردن مدیران بانکی، اوضاع اقتصادی کشور را به نحوی سامان‌دهی کند که بانک‌ها تمایلی به سرمایه‌گذاری در بازار املاک نداشته باشند. وضعیت نرخ بهره واقعی منفی اقتصاد ایران، می‌تواند با کاهش نرخ تورم و افزایش نرخ سود سپرده بهبود یابد.

اگر دولت و بانک مرکزی، سیاست‌های خود را در راستای بهبود این شاخص‌ها قرار دهند، بانک‌ها نیز منابع خود را به جای سرمایه‌گذاری در ملک، وارد بازار پول می‌کنند و دیگر نیازی به تهدیدهایی از این دست نخواهد بود.