سهیل بانی 
یادداشت اختصاصی سهراب دل‌انگیزان برای تجارت‌نیوز:
نرخ بهره موثر چقدر است؟
دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه رازی، یادداشتی اختصاصی برای تجارت‌نیوز نوشته و از تجربه خود از سرپیچی کردن بانک‌ها از نرخ‌های سود مصوب و نرخ بهره موثر یکی از ابزارهای تامین مالی گفته است.
به گزارش تجارت‌نیوز ، یکی از انتقادات مهمی که همواره به نظام بانکی ایران وارد می‌شود، نرخ بهره دستوری و سرکوب آن در سالیان اخیر است. موضوعی که با توجه به تورم‌های افسارگسیخته کشور در این سال‌ها باعث شده که نرخ بهره حقیقی منفی شده و اقتصاد کشور را با مشکلات بزرگی مواجه کند.
بانک‌ها اما همواره سعی کرده‌اند که با اقدامات گوناگونی، این نرخ‌های بهره دستوری را دور بزنند و برای رقابت با دیگر بانک‌ها، سودهای سپرده بالاتری به مشتریان خود پیشنهاد دهند. هرچند بانک مرکزی همواره، حداقل در حرف، مخالف این موضوع بوده و به بانک‌ها هشدار داده که به نرخ سود مصوب سپرده‌های بانکی پایبند باشند. اخیرا رئیس کل بانک مرکزی نیز در این باره گفته بود: «بانک‌هایی که این موضوع را رعایت نکنند حتی اگر یک بانک هم باشد بقیه را وارد رقابت غلط می‌کند؛ به همین دلیل به معاونت نظارت بانک مرکزی دستور داده‌ام هر بانکی مصوبه شورای پول و اعتبار درقبال نرخ سود مصوب سپرده‌ها و تسهیلات بانکی را رعایت نکند حتما به هیات انتظامی معرفی و با سخت‌ترین شرایط با آنها برخورد شود.»
این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهند که بانک‌ها نه تنها نرخ سود سپرده، بلکه نرخ سود تسهیلات را نیز به روش‌های مختلف دور می‌زنند تا بتوانند با افزایش نرخ بهره موثر، درآمدهای خود از جانب وام‌ها را افزایش دهند و در فضای دستوری اقتصاد ایران دوام بیاورند.
در این زمینه، سهراب دل‌انگیزان، دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه رازی، یادداشتی اختصاصی برای تجارت‌نیوز نوشته و از تجربه خود از سرپیچی کردن بانک‌ها از نرخ‌های سود مصوب گفته است.
محصولی در شبکه بانکی برای تامین مالی زنجیره تولید
در یادداشت دل‌انگیزان آمده است: امروز یک محصول جدید بانکی در بخش بانکداری زنجیره تامین دیدم که کار تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی بزرگ را -که دارای مشتریانی هستند و تا حدودی خودشان بنگاه متوسط به حساب می‌آیند- انجام می‌دهند. این تامین مالی به صورت b2b (بنگاه به بنگاه) انجام می‌شود و به هر مشتری که بنگاه بزرگ معرفی کند تا سقف دو میلیارد تومان می‌پردازند.
هنگام پرداخت از گیرنده 23 درصد سود می‌گیرند، از بنگاه معرفی‌کننده یک درصد ماهانه. کل محصول چهار ماهه است ولی تا یکسال قابل تمدید است. نرخ تاخیر تادیه آن 6 درصد است و پول‌هایی که به بنگاه معرفی‌کننده می‌پردازند، اول هر ماه تسویه می‌شود.
نرخ بهره موثر در کشور چقدر است؟
از دوستان پرسیدم نرخ بهره موثری که بانک از این محصول می‌گیرد چقدر است؟ همه گفتند 23 درصد؛ عرض کردم اشتباه می‌کنید. جمع زیر را داشته باشید: 23 درصد که مشتری نهایی می‌دهد، 12 درصد که معرفی‌کننده می‌پردازد، 11.5 درصد نرخ فرصت پولی که در حساب می‌ماند و یکم به یکم تسویه می‌شود، 6 درصد نرخ تاخیر تادیه.
مجموع آن می‌شود 52.5 درصد، اگر تسهیلات گیرنده سر وقت تسویه نکند و 46.5 درصد، آن هم اگر سر وقت تسویه کند.
خب دوستان اقتصاددان بگویند نرخ بهره موثر در کشور چقدر است؟
واقعیت امر این است که این نوع تعریف محصولات بانکی با وجود بانک مرکزی و مجموعه عریض و طویل نظارت و بازرسی بانک‌ها تحفه است. اگر در دولت و بانک مرکزی، یک فرد ماهر بانکی و نه ضرورتا متخصص هم وجود داشته باشد، باید نسبت به این فاجعه و این غارت تذکر بدهد.
دولت سیزدهم به کجا می‌رود؟ اینگونه از تولید و تولیدکننده حمایت می‌کند؟ تاریخ برای این رفتارها چه قضاوتی خواهد داشت؟
ارتباط تورم و هزینه‌های مازاد تولیدکننده
یکی از ریشه های تورم در طرف عرضه همین انحرافات و هزینه‌های مازادی است که در سال، توسط تولیدکننده و یا کل زنجیره تامین پرداخت می‌شود. یعنی در یکسال علاوه بر همه هزینه‌هایی که کل زنجیره می‌پردازد، باید هزینه مازاد این تسهیلات را هم افزود. به عنوان یک سوال ساده، کارشناسان بفرمایند هزینه تمام شده محصول در کل زنجیره علاوه بر همه افزودنی‌ها، با این نرخ بهره موثر، چقدر باید افزایش یابد؟ دنبال پرتقال‌فروش می‌گردیم؟
نظرات