سهیل بانی 
فرشاد پرویزیان، نایب رئیس انجمن اقتصاد ایران، در گفت‌وگو با «تجارت‌نیوز» پاسخ داد:
رئیس کل بعدی بانک مرکزی باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟/ باید سیاست‌های کنونی بانک مرکزی با تمرکز بیشتر روی نظارت بر بانک‌ها ادامه یابند
یک کارشناس اقتصادی، اداره اقتصاد کلان، کمک به سیاست‌های اقتصادی دولت و نظارت بر شبکه بانکی را مهم‌ترین ویژگی‌هایی رئیس کل بعدی بانک مرکزی به شمار آورد.
به گزارش تجارت‌نیوز، دولت چهاردهم در حالی کار خود را طی روزهای آینده آغاز خواهد کرد که این روزها، همه چشم‌انتظار معرفی کابینه پیشنهادی مسعود پزشکیان رئیس‌جمهوری منتخب هستند. در این میان، از آنجا که رئیس‌جمهوری تاثیر مستقیم در انتخاب رئیس کل بانک مرکزی دارد، این احتمال نیز می‌رود که سکاندار بانک مرکزی نیز تغییر کند. حال سوال اینجاست که در صورت این تغییر، رئیس کل بعدی بانک مرکزی باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد و چه سیاست‌هایی در پیش گیرد؟
فرشاد پرویزیان، کارشناس مسائل اقتصادی و نایب رئیس انجمن اقتصاد ایران، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز به این سوالات پاسخ داده است.
مهم‌ترین اولویت‌های رئیس کل بعدی بانک مرکزی
پرویزیان در ابتدای این گفت‌وگو، اداره اقتصاد کلان، کمک به سیاست‌های اقتصادی دولت و همچنین نظارت بر شبکه بانکی را از مهم‌ترین ویژگی‌هایی برشمرد که رئیس آینده بانک مرکزی باید داشته باشد.
او توضیح داد: «رئیس کل بانک مرکزی با هر ویژگی‌ای که داشته باشد باید در چارچوب قانون بانک مرکزی کار کند. با وجود این، تسلط رئیس کل بانک مرکزی بر مباحث اقتصاد کلان و حوزه پولی بسیار مهم است. همچنین اعتقاد به ابزارهای مهم بانکداری و اقتصاد کلان مدرن و استفاده از آنها بسیار حائز اهمیت است. هر شخصی که تاکنون رئیس کل بانک مرکزی بوده، تاکید کرده که بازار غیررسمی را به رسمیت نمی‌شناسد. تا زمانی که این روند ادامه پیدا کند، تغییر چندانی در وضعیت اقتصاد کشور رخ نمی‌دهد.»
برخی بانک‌ها هر کاری می‌کنند جز بانکداری!
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: «ویژگی‌های نظارتی و اقتدار رئیس کل بانک مرکزی از لحاظ نظارت بر شبکه بانکی بسیار مهم است. یک رئیس کل بانک مرکزی با اختیار و با اقتدار می‌تواند اهمیت بسیار داشته باشد. وقتی نظارت نباشد، بانک‌ها خلق پول می‌کنند که به تورم منجر می‌شود و تاوان آن را مردم می‌دهند.»
او افزود: «در حال حاضر بانک‌هایی وجود دارند که هر کاری جز بانکداری انجام می‌دهند. حتی می‌توانند پول چاپ کنند. رئیس کل بانک مرکزی باید به طور جدی و دقیق بر شبکه بانکی نظارت کند، ترازنامه بانک‌ها را با جدیت کنترل کند، اجازه خلق پول به بانک‌ها ندهد و بانک‌ها را از حضور در بازار املاک و مستغلات و بنگاه‌داری منع کند.»
قفل کردن تسهیلات منجر به تورم می‌شود
پرویزیان توضیح داد: «تحقق این موارد اقتدار شخصیتی بانک مرکزی را می‌طلبد و اگر فردی با این مشخصات بتواند در چارچوب قانون جدید بانک مرکزی، که نسبت به قانون قبلی بُعد نظارتی بسیار وسیع‌تری دارد، عمل کند، می‌تواند کمک‌کننده باشد.»
او ادامه داد: «البته این نظارت به معنی قفل کردن همه تسهیلات نیست؛ چون بنگاه‌هایی که نیازمند پول هستند و نمی‌توانند از طریق تسهیلات، تامین مالی کنند به بازار غیرمتشکل پولی مراجعه می‌کنند. به این ترتیب، هزینه تمام‌شده تولید افزایش می‌یابد و باعث تشدید تورم می‌شود.»
در بلندمدت همه ما مرده‌ایم
یکی از انتقاداتی که از سوی کارشناسان بر عملکرد محمدرضا فرزین رئیس کل کنونی بانک مرکزی وارد می‌شود، این است که سیاست‌های انقباضی شدید بانک مرکزی در زمان ریاست او که سبب کاهش نرخ رشد نقدینگی و افت نسبی نرخ تورم شد، می‌تواند در بلندمدت آثار تورمی شدیدتری داشته باشد.
پرویزیان در پاسخ به این سوال که آیا رئیس کل بانک مرکزی باید به این سیاست‌ها ادامه دهد یا نه، با نقل قولی از جان مینارد کینز، اقتصاددان انگلیسی، گفت: «در بلندمدت همه ما مرده‌ایم.»
او در ادامه گفت: «در حال حاضر کشور با شرایط وخیمی روبه‌روست و چندین بار تا مرز بروز ابرتورم پیش رفته است. نرخ بهره واقعی در اقتصاد به‌شدت منفی است و این موضوع به تولیدکننده این سیگنال را می‌دهد که به جای فعالیت تولیدی، وام بگیرد، کالا بخرد و از تورم سود ببرد.»
تورم در بلندمدت باید از طرف عرضه مهار شود
نایب‌رئیس انجمن اقتصاد ایران در ادامه توضیحات خود افزود: «درست است که سیاست‌های انقباضی، از جمله افزایش نرخ بهره و محدودیت تسهیلات، در بلندمدت منجر به کاهش تورم نمی‌شود؛ چراکه تورم در بلندمدت باید از طرف عرضه مهار شود. با این حال، در شرایط تورمی حاد و انتظارات تورمی بالا، بانک مرکزی باید سیگنال ضدتورمی بدهد تا فعالان اقتصادی متوجه شوند دولت برای مهار تورم جدی است.»
او تاکید کرد: «این به معنی افزایش نرخ بهره اسمی به اندازه تورم نیست؛ زیرا این اقدام آثار منفی بیشتری دارد. اما افزایش نرخ بهره تا حد مناسبی می‌تواند سیگنال مقابله با تورم بدهد. این سیاست انتقال تورم به سال‌های بعدی نام دارد اما بدان معنی نیست که تورم در آینده با نرخ‌های بالاتر بازمی‌گردد. بلکه بانک مرکزی با اجرای این سیاست، زمان دارد که با توسعه ابزارهای پولی و مالی و افزایش تولید حقیقی، تورم را مهار کند. بنابراین رئیس کل آینده بانک مرکزی باید سیاست‌های کنونی را با تمرکز بسیار بیشتر بر نظارت بر عملکرد بانک‌ها ادامه دهد.»
درک درستی از نرخ بهره حقیقی وجود ندارد
پرویزیان با توضیح اینکه سیاست‌های پولی رئیس کل بانک مرکزی درست بوده، تاکید کرد بخش دیگری از سیاست‌های او نادرست بوده است؛ زیرا از یکی از ابزارهای اساسی و پیشرفته مالی استفاده نمی‌کند.
او دراین‌باره توضیح داد: «بانک مرکزی باید برای مهار نقدینگی و تورم سیاست پولی انقباضی اعمال کند و از سوی دیگر، سیاست مالی انبساطی داشته باشد. دولت باید به مردم اوراق قرضه بفروشد و منابع حاصل از آن را صرف پروژه‌های زیرساختی کند. با این حال، دولت یا اوراق را به طور منظم نفروخته یا اگر فروخته هم به شبکه بانکی فروخته است.»
نایب رئیس انجمن اقتصاد ایران اضافه کرد: «این مشکل از جایی نشأت می‌گیرد که درک درستی از نرخ بهره حقیقی وجود ندارد. وقتی تورم 50 درصد و نرخ سود اوراق 30 درصد باشد، یعنی اگر دولت مثلاً 100 هزار میلیارد تومان قرض کند، این مبلغ به 150 هزار میلیارد تومان می‌رسد اما دولت باید 130 هزار میلیارد تومان پرداخت کند.»
پرویزیان در آخر خاطرنشان کرد: «مشکل اینجاست که دولتمردان یا درکی از اقتصاد کلان پیشرفته ندارند یا معتقدند نرخ بهره پول در چارچوب اقتصاد اسلامی نمی‌گنجد و باید نرخ بازدهی سرمایه در نظر گرفته شود. به این افراد نیز باید گفت همین نرخ بازدهی هم در حال حاضر کمتر از نرخ تورم است. باید کمیته‌ای از شورای فقهی و متخصصان اقتصادی تشکیل شود تا بتوانند این مشکل را حل کنند.»
برای مطالعه بیشتر، صفحه بانک و بیمه در تجارت‌نیوز را دنبال کنید.
نظرات