فرشاد پرویزیان، نایب‌رئیس انجمن اقتصاددانان ایران، در گفت‌وگو با «تجارت‌نیوز» تخصصی شدن بانکها را بررسی کرد:
به جای ایجاد بانک های تخصصی باید اساس بانکداری را اصلاح کرد
نظام بانکی ایران اجازه داده یک بانک به‌تنهایی ۲۵ درصد نقدینگی یک سال را خلق کند
به گفته یک کارشناس اقتصادی، در حال حاضر بانک های تخصصی در کشور وجود دارند و نیازی به تخصصی کردن بانکها نیست؛ بلکه باید اساس شیوه بانکداری در ایران را اصلاح کرد.
فرشاد محمدپور، معاون تنظیم‌گری و نظارت بانک مرکزی، در نشست هم‌اندیشی که 28 آبان‌ماه در محل اتاق ایران برگزار شد، یکی از اولویت‌های بانک مرکزی را تخصصی شدن بانکها اعلام کرد. محمدپور هدف از ایجاد بانک های تخصصی را ایجاد تمایز بین رفتار یکسان بانکها نسبت به صنعتگران، تولیدکنندگان و مردم عادی دانست و تاکید کرد بانک مرکزی تا یک ماه آینده، دستورالعمل مربوط به تخصصی شدن بانکها را به تصویب می‌رساند.
حال سوال اینجاست که تفاوت بین بانک‌هایی که در حال حاضر مشغول فعالیت هستند و بانک های تخصصی در چیست؟ تخصصی شدن بانکها چه کمکی به اقتصاد ایران می‌کند؟ فرشاد پرویزیان، نایب‌رئیس انجمن اقتصاددانان ایران، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز به بررسی این سوالات پرداخته است.
لازم نیست چرخ را از نو اختراع کنیم!
پرویزیان در ابتدا وظیفه بانکها را تشریح کرد: «وظیفه بانکها تجهیز مالی است؛ یعنی تامین و تجهیز منابع و تخصیص آنها به پروژه‌های سودآور. بر همین اساس بانکها می‌توانند در بخش‌های مختلف مانند کشاورزی، تجارت، صنعت فولاد و بخش‌های دیگر، در هر زمان که سودآور باشند، کار کنند.»
او همچنین در تعریف بانک های تخصصی گفت: «فعالیت بانک های تخصصی، محاسبه و ارزیابی تخصصی طرح‌هایی در زمینه‌های خاص و اعطای تسهیلات به آنهاست و وام‌دهی به بخش‌های غیرتخصصی در حوزه فعالیت‌شان نیست. با این تعریف، بانک های تخصصی مانند بانک صنعت و معدن، بانک کشاورزی و بانک مسکن در کشور فعال‌اند. لازم نیست چرخ را از نو اختراع کنیم!»
بانک‌های ناتراز هر کاری می‌کنند جز بانکداری
این کارشناس اقتصادی در ادامه به بانک‌های بازرگانی پرداخت و توضیح داد: «دسته دیگری از بانکها به نام بانک‌های بازرگانی وجود دارند که هر جایی سودآور باشد، اقدام به فعالیت و تخصیص تسهیلات می‌کنند. موضوع این نیست که این بانک‌های تجاری تخصص ندارند و نمی‌دانند چگونه کار کنند؛ موضوع اساس شیوه بانکداری است که در ایران دچار مشکلات اساسی است. اگر بانک‌های بازرگانی را به بانک های تخصصی تبدیل کنیم، مشکلات یک‌شبه حل نمی‌شود.»
او افزود: «بانک‌های ناترازی وجود دارند که منابع‌شان کمتر از بدهی‌هایشان است و هر کاری جز بانکداری می‌کنند. در واقع بانک‌های ایران بنگاه‌داری می‌کنند. وقتی دو بانک که دچار مشکل هستند با هم ادغام شوند، مشکل‌شان بزرگ‌تر می‌شود.»
خطر جدال بین بانک‌های خصوصی و دولتی
پرویزیان ادامه داد: «با تخصصی کردن بانک‌های بازرگانی، بانکها را رقیب یکدیگر می‌کنیم. برای مثال وقتی بانک مسکن که یک بانک تخصصی در این حوزه است در کشور فعالیت می‌کند، اگر یک بانک دیگر هم به طور تخصصی در حوزه مسکن کار کند، دو بانک در یک حوزه تخصصی رقیب یکدیگر می‌شوند. بنابراین احتمال دارد جدالی بین بانک‌های خصوصی و دولتی به وجود آید.»
نظام بانکی ایران اجازه داده یک بانک به‌تنهایی 25 درصد نقدینگی یک سال را خلق کند
پرویزیان با اعتراض نسبت به وضعیت ناترازی بانکها گفت: «باید بانک‌های مشکل‌دار تعیین تکلیف شوند و بانک‌های ورشکسته، اعلام ورشکستگی کنند. نظام بانکی ایران اجازه داده یک بانک به‌تنهایی 25 درصد نقدینگی یک سال را خلق کند، تورم را به جامعه تحمیل کند، به خودش وام بدهد، یک مجتمع تجاری در غرب تهران بسازد و غولی ساخته است که هیچ‌کس نمی‌تواند آن را بخرد. به این ترتیب یک بانک بازار املاک و مستغلات، املاک تجاری و منابع بانکی را به‌هم ریخته است.»
او اضافه کرد: «به جای تخصصی کردن بانکها باید اساس بانکداری را اصلاح کرد. بانک واسطه تامین مالی است و حق ندارد بنگاه و کارخانه داشته باشد و املاک و مستغلات را تحت عنوان دارایی‌های خود نگهداری کند.»
بانکها کار خود را بلدند
پرویزیان با تاکید بر اینکه بانکها مقصر همه مشکلات اقتصادی نیستند توضیح داد: «بخشی از مشکلات بانکی‌ها زیر سر مدیران اقتصادی کشور و نمایندگان مجلس است، زیرا آنها ارائه تسهیلات تکلیفی را بر دوش بانکها گذاشته‌اند. اما بانک باید به طور تخصصی بررسی کند و وام را به جایی بدهد که سودآور باشد. در حالی که بانکها را مکلف کرده‌اند درصدی از منابع‌شان را در زمینه‌های مشخص‌شده وام دهند که این وام‌ها برای بانکها سودآور نیست و باعث از بین رفتن منابع مالی بانکها و ایجاد بدهکاران بزرگ بانکی شده است. در واقع وام‌ها به جایی رفته‌اند که نباید می‌رفتند.»
او در پایان گفت: «دولت و مجلس باید دست از سر بانکها بردارند و تکلیفی برایشان مشخص نکنند. اما باید با نظارت دقیق بر بانکها جلوی بنگاه‌داری و دیگر تخلف‌های آنها را بگیرند. در این صورت بانک بلد است کار خودش را انجام دهد.»
برای مطالعه بیشتر صفحه بانک و بیمه را در تجارت‌نیوز دنبال کنید.
نظرات