مخالفان عرضه خودرو در بورس به دنبال چه هستند؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، اولین بار اردیبهشت ماه امسال بود که عرضه خودرو در بورس کالا آغاز شد؛ در همان زمان اغلب ارگان‌ها و مسئولان با عرضه خودرو در بورس کالا مخالفت کردند اما این مخالفت‌ها تنها توانست چند ماه عرضه خودرو در بورس کالا را به تعویق بیاندازد و پس از آن شاهد عرضه‌های پر رونق در تالار خودرو بودیم.

از روز 28 اردیبهشت ماه امسال تا به امروز بیش از 152 خودرو در رنگ‌ها و مدل‌های مختلف در بورس کالا عرضه شده و اگر دخالت‌ نهادهای مختلف نباشد این عرضه همچنان ادامه‌دار خواهد بود.

مخالفان بورس چه اهدافی را دنبال می‌کنند؟

وزارت صمت و شورای رقابت از مخالفان صددرصد عرضه خودرو در بورس کالا هستند و به نظر می‌رسد اکنون شورای رقابت به دنبال کسب سود از عرضه خودرو در بورس کالاست.

وزارت صمت هم که از همان روز اول مخالف عرضه خودرو در بورس کالا بوده است اما زمانی که بخشی از سود به دولت رسید و بستری برای عرضه خودروهای وارداتی در بورس کالا ایجاد شد، شرایط تغییر کرد و وزارت صمت به موافقان عرضه خودرو در بورس کالا تبدیل شد.

شهریورماه بود که امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت گفت: «دولت و وزارت صمت موافق عرضه خودرو در این بستر نیستند و تنها به دلیل شفاف‌سازی قیمت‌ها این اقدام صورت گرفته است. اما باید از حقوق مصرف‌کننده دفاع کرد و پس از تنظیم بازار، عرضه خودرو در این بستر متوقف می‌شود.»

اواسط پاییز بود که قرار شد خودروهای وارداتی در بورس کالا عرضه شوند و دقیقا در همین زمان وزارت صمت تغییر موضع داد. علت تغییر موضع وزارت صمت به طور کامل مشخص نیست اما مساله اصلی اینجاست که شرکت‌های واردکننده تنها 15 درصد قیمت خودرو را به عنوان سود دریافت می‌کنند و مابقی سود آن به جیب دولت می‌رود.

برخی از فعالان عقیده دارند که همین سود 85 درصدی باعث شده که وزارت صمت تغییر موضع دهد و موافق عرضه خودرو در بورس کالا شود.

با وجود این مساله به نظر می‌رسد که وزارت صمت یا به عبارت دیگر دولت، به دنبال منفعت و سود خود در بستر بورس کالا است. با وضعیت حال حاضر احتمالا شاهد افزایش قیمت خودرو در بورس کالا باشیم.

تکلیف مشخص نیست!

امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت در خصوص عرضه خودرو در بورس گفت: «ما به عنوان وزارت صمت از ادامه عرضه خودرو در بورس کالا حمایت می‌کنیم اما خودمان را تابع نظر شورای رقابت می‌دانیم. در حال حاضر وزارت صمت هیچ مسئولیتی ندارد؛ چرا که تمام مسئولیت‌هایی که داشت یک ساله بود و با اتمام این تاریخ تمامی وظایف به شورای رقابت برگشته است.»

وی افزود: «در حال حاضر ریش و قیچی دست شورای رقابت است حتی مجوزهایی که پیش از این هم وزارت صمت داده بود اکنون در اختیار شورای رقابت است و شورای رقابت می‌تواند در خصوص اجرایی شدن یا نشدن آن تصمیم‌گیری کند و وزارت صمت دیگر اختیار و وظیفه‌ای برای تصمیم‌گیری در این خصوص را ندارد.»

بررسی شواهد نشان می‌دهد که تکلیف وزارت صمت با عرضه خودرو در بورس مشخص نیست. چرا که یک روز به دلیل سود بیشتر به دنبال حمایت عرضه خودرو در بورس کالاست و روز دیگر نیز ارگان یا نهادی را برای مخالفت برای عرضه خودرو در بورس کالا جلو می‌اندازد.

وزارت صمت موضع روشنی در خصوص عرضه خودرو در بورس ندارد اما بررسی صحبت‌های سخنگوی این وزارتخانه نشان می‌دهد که احتمالا این وزارتخانه در اصل مخالف صددرصد عرضه بورسی خودرو است و در ظاهر برای حفظ اعتبار با این عرضه موافقت می‌کند!

این نوع عملکرد وزارت صمت باعث شده که اعتمادها نسبت به بورس کاهش یابد و بر همین اساس یکی از عوامل ریزش بورس در روز گذشته را عملکرد همین وزارتخانه می‌توان دانست.

سود بیشتر برای همه

در گزارشی میزان سود حاصل از پژو 207 محاسبه شده که بر همین اساس از فروش این خودرو 609 میلیارد تومان سود باقی می‌ماند.(البته سود باقی مانده با توجه به میزان عرضه و قیمت متفاوت است.)

بر همین اساس در عرضه پژو 207، بالغ بر 148 میلیارد تومان سود به جیب خودروسازان رفته است. پس از آن 114 میلیارد و 708 میلیون تومان سود نصیب دولت شده است؛ بیمه‌ها نیز درآمد 8 میلیارد تومانی داشته‌اند.

بورس نیز از این عرضه باید سودی ببرد و بر همین اساس 3 میلیارد و 528 میلیون تومان از این سود سهم کارگزاری‌ها شده است؛ بورس کالا نیز سود 980 میلیون تومانی داشته و در نهایت سازمان بورس 784 میلیارد تومان سود کرده است.

مزیت عرضه خودرو در بورس کالا

عرضه خودرو در بورس کالا، در وهله اول بازار خودرو را به آرامش می‌رساند و پس از آن در میان‌مدت باعث کاهش زیان کارخانجات می‌شود.

در حال حاضر کارخانجات، خودرو را با یک قیمت مصوب به فروش می‌رسانند و سود حاصل از افزایش قیمت خودرو در بازار آزاد به جیب دلالان می‌روند. اما زمانی که خودرو در بورس کالا عرضه می‌شود سود حاصل از افزایش قیمت خودرو به جیب کارخانجات می‌رود تا به این وسیله شاهد کاهش کارخانجات باشیم.

به طور کلی فرآیند معامله خودرو در بورس کالا مشخص است و میزان سود هر گروه به طور کامل قابلیت پیگیری دارد. اما عرضه خودرو در بازار آزاد این چنین نیست و با قیمت‌گذاری دستوری هر گروه یا فردی به طور کاملا نامشخص از فروش خودرو سود می‎‌برد.

رانت در این میان باعث شده که اغلب مسئولان و ارگان‌ها با عرضه خودرو در بورس کالا مخالف باشند و با قیمت‌گذاری دستوری به دنبال سود خود بروند.