مولدسازی یا دام جدید دولت برای بورس؟ / تجربه تلخ سال ۹۹ تکرار می‌شود؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، چند ماهی است که بحث واگذاری و خصوصی‌سازی اموال دولتی مطرح شده و مسئولان بهترین راهکار برای این واگذاری و خصوصی‌سازی را بازار سرمایه می‌دانند.

سال گذشته بود که بحث مولدسازی مطرح و قرار شد مجموعه‌ای از اموال دولتی واگذار یا خصوصی‌سازی شود تا اموال کم‌بازده و راکد دوباره مورد استفاده قرار بگیرد.

می‌توان گفت مولدسازی به این معناست که دولت اموال بلااستفاده یا اموالی که ارزش افزوده یا بهره‌وری پایینی دارند و سال‌ها رها شده‌اند را شناسایی کند تا با فروش و واگذاری آنها، این سرمایه‌های راکد به صورت بهینه استفاده شده و به عبارتی مولد باشند.

اغلب مسئولان دولتی عقیده دارند که بهترین راهکار مولدسازی اموال دولتی ورود آن به بازار سرمایه است تا با استفاده از معاملات شفاف با بهترین قیمت خرید و فروش شوند.

تامین کسری بودجه از بازار سرمایه

هابیل خاوری، کارشناس ارشد بازار سرمایه در خصوص مولدسازی از مسیر بازار سرمایه به تجارت‌نیوز گفت: «باید دولت زیرساخت‌های مولدسازی از طریق بازار سرمایه را آماده و اعلام کند کدام دارایی در بورس عرضه خواهد شد؟ آیا قرار است روی سهام شرکت‌هایی بورسی که تحت مالکیت دولت است دست بگذارد یا همه اموال منقول و غیرمنقولی که دولت در حوزه‌های دیگر مثلا شهرداری‌ها یا شرکت‌های دیگر دارد هم در بازار سرمایه پذیرش شوند؟»

وی ادامه داد: «هنوز کم و کیف این واگذاری مشخص نیست و به نظر می‌رسد صرفا دارایی بانک‌ها، آموزش و پرروش و جهاد کشاورزی است که در طرح مولدسازی عرضه خواهد شد.»

این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: «مولدسازی صرفا به این معناست که ما یک دارایی راکد را به بهره‌وری برسانیم و در اصطلاح اقتصادی نیز مولدسازی یعنی هرگونه تلاش و اقدام در جهت افزایش بهره‌وری از دارایی مد نظر.»

وی تاکید کرد: «اما اینکه دولت صرفا شرکت‌هایی که تحت مالکیت دولتی هستند در بورس بفروشد مولدسازی نیست و صرفا تامین مالی یا تامین کسری بودجه است.»

تجربه شکست خورده دولت در بورس

خاوری با اشاره به تجربه شکست خورده دولت در مورد عرضه اموال و سهام خود در بورس یگفت: «صندوق پالایش یکم تجربه شکست خورده دولت است که اکنون پس از گذشت سه سال به قیمت‌های بالاتر از عرضه بازگشته است. آن زمان کسانی که این صندوق را خریدند با پدیده وارونگی افکار عمومی روبه‌رو شدند و اعتماد عمومی سرمایه‌گذاری نیز ضربه خورد.»

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، دولت باید مشخص کند چه نوع داریی را با چه مکانیزمی می‌فروشد و آنها را رتبه‌بندی کند. وی در این باره توضیح داد: «اگر قرار است دارایی در طرح مولدسازی به فروش برسد باید مشخص شود که پربازده است یا نه؟ سهام است یا ملک؟ اگر اینها مشخص شود و سازوکار دقیقی تعیین گردد می‌تواند باعث رونق بازار سرمایه شود.»

خاوری تشریح کرد: «اگر دولت می‌خواهد سهام بفروشد می‌تواند از ابتدای کار، اوراق تبعی و همزمان با آن سهام منتشر کند. بورس کالا نیز گزینه مناسبی برای دارایی‌های فیزیکی است؛ البته من بعید می‌دانم که دولت از بستر بورس کالا برای عرضه استفاده کند و احتمالا از شیوه‌های سنتی یعنی مزایده و مناقصه استفاده شود.»

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: «دولت در طرح مولدسازی اگر دارایی‌های فیزیکی را از طریق بازار سرمایه به فروش نرساند، مجددا تویغ رانت انجام داده است.»

وی اظهار کرد: «دولت اگر صرفا بخواهد مولدسازی انجام دهد نباید آنها را خرج کسری بودجه و تامین مالی کند؛ بلکه در بخش سرمایه‌گذاری آنها را قرار دهد.»

این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: «با توجه به تجربه شکست خورده گذشته که باعث شد بازار سرمایه سه سال عقب بیفتد، اعتماد به مدیران و سرمایه‌گذاری از بین برود، بسیاری از سرمایه‌ها به سمت سرمایه‌گذاری در دارایی‌های کاذب بروند و باعث یک سری تشنج‌های اقتصادی شد، اکنون اگر می‌خواهند این کار را انجام دهند با توجه ابزارهای اقتصادی باید ریسک‌ها را پوشش دهند.»

مولدسازی چه زمانی اجرایی می‌شود؟

وی در پاسخ به اینکه چه زمانی مولدسازی در بورس اجرایی می‌شود، گفت: «اگر دولت صرفا برای تامین کسری بودجه تحت فشار باشد به سرعت مولدسازی در بازار سرمایه انجام می‌شود؛ اما اگر دولت تحت فشار نباشد و بخواهد کاری درست انجام بدهد بعید است امسال طرح مولدسازی انجام شود چراکه طرح پیچیده و سنگینی خواهد بود.»

خاوری ادامه داد: «فرآیند مولدسازی بسیار پیچیده خواهد بود؛ اما اگر دولت صرفا بخواهد مولدسازی روی بانک‌ها انجام دهد نتایج مثبتی خواهد داشت؛ اگرچه بعید می‌دانم این مولدسازی ظرف یک سال انجام شود.»

وی در نهایت تاکید کرد: «اگر صرفا هدف مولدسازی تامین مالی باشد و واگذاری یک سری دارایی بدون برنامه‌ریزی، این امر در یک الی دو ماه این مولدسازی انجام می‌شود.»