تیک‌آف «خاور» برای تصاحب بازار / ایران خودرو دیزل در سال ۱۴۰۱ چقدر سود ساخت؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، شرکت ایران خودرو دیزل، تولیدکننده انواع کامیون‌های سبک و سنگین، مینی‌بوس، خودروهای سواری ون و اتوبوس توانسته است در سال 1401، روند عملیات خود را دگرگون کند و به طور محسوسی بهبود بخشد.

در حال حاضر بازار هدف شرکت عمدتا شامل سازمان‌های دولتی نظیر وزارت کشور و بهداشت، شهرداری‌ها و شرکت‌های بزرگ حمل و نقل است. بنابراین ایران خودرو دیزل هیچ یک از محصولات خود را صادر نکرده و تجارت داخل را هدف خود قرار داده است. با این حال اما به گفته مدیر مالی شرکت، قرار است «خاور» به زودی محصولات خود را روانه بازار روسیه کند.

همچنین از آنجا که نرخ فروش محصولات ایران‌خودرو دیزل از نرخ‌های شورای رقابت پیروی می‌کند، می‌توان گفت جهش‌های قیمت دلار تنها هزینه‌های شرکت را بالا می‌برد و همین امر می‌تواند حاشیه سود شرکت را تحت تاثیر قرار دهد.

مدیر مالی شرکت ایران‌خودرو دیزل در پاسخ به خبرنگار تجارت‌نیوز تاکید کرده است که این شرکت مواد اولیه خود را از بورس کالا تامین می‌کند اما این شورای رقابت است که برای فروش محصولات شرکت، قیمت تعیین می‌کند. بر همین اساس می‌توان نتیجه گرفت که سایه قیمت‌گذاری دستوری دولت همچنان بر سر سودسازی ایران‌خودرو دیزل سنگینی خواهد کرد.

طرح‌های توسعه‌ای خاور

چنانه مدیر مالی شرکت ایران‌خودرو دیزل در رابطه با ریسک قطعی برق در تولیدات تابستان گفت: «با وجود اینکه این مشکل، معضلی جدی است، اما ایران‌خودرو دیزل در تابستان سال گذشته با شب‌کاری توانست تا حد زیادی جلوی کاهش تولید را بگیرد.»
وی افزود: «ضمن اینکه در سال‌ آینده، شرکت قصد دارد با احداث نیروگاه در ورودی کارخانه که از گاز و گازوئیل تغذیه می‌کند، ریسک قطعی برق را به حداقل برساند.»
به گفته مدیر مالی خاور، این نیروگاه توانایی تولید ۲۰ مگاوات در روز را دارد. چنانهدر این باره عنوان کرد: «با وجود اینکه مصرف برق کارخانه از این مقدار بیشتر است، اما همین میزان تولید انرژی نیز می‌تواند به تامین انرژی بخش جوشکاری و رنگ‌کاری که بیشترین برق را مصرف می‌کند، کمک کند.»

او تاکید کرد: همین امر می‌تواند به افزایش ظرفیت تولید و رسیدن به عدد ۳۹ هزار دستگاه در سال کمک کند.»

عقد قرارداد با روسیه

چنانه در رابطه با تولید اتوبوس‌های برقی ۱۲ متری گفت: «در حال حاضر شرکت توانایی تولید سالیانه ۱۰۰۰ عدد از این خودرو را در هر شیفت خود دارد. همچنین به احتمال زیاد، طی جلسه‌ای که هفته‌ آینده برگزار خواهد شد، احتمالا روسیه تعداد ۱۲۰ عدد از این اتوبوس را سفارش خواهد داد.»

وی افزود: «قیمت هر‌ اتوبوس اکنون ۱۱ میلیارد تومان است که در مقایسه با اتوبوس‌های دیزلی ۵ میلیارد تومان گران‌تر است.»

چنانه تاکید کرد: «البته هم‌اکنون این محصول به تولید انبوه نرسیده و به محض ثبت سفارش و امضای قرار داد با خریدار این محصول تنها به ۳۰ روز زمان احتیاج دارد تا به تولید انبوه برسد.»

نجات خاور از فروپاشی

به گفته مدیر مالی شرکت ایران‌خودرو دیزل، وضعیت این شرکت در دهه ۹۰ بحرانی بوده است؛ به طوری که در آبان ۹۹ این شرکت تا مرز ورشکستگی پیش رفت و سهامداران خواهان انحلال آن بودند. چرا که زیان انباشته‌ای معادل ۱۲ برابر سرمایه شرکت ساخته بود!
چنانه تاکید کرد: «اما رفته‌رفته در سال ۱۴۰۰ این شرکت توانست با جهش در تولید و فروش، وضعیت خود را بهتر کند و بالاخره طعم سود را بچشد. روند افزایشی تولید و فروش شرکت به جایی رسید که خاور در سال ۱۴۰۱ توانست رکورد تولید سال ۸۷ خود را بشکند و سهم ۴۱ درصدی از بازار را تصرف کند.»

وی تاکید کرد: «همین افزایش تولید و فروش و به دنبال آن سودسازی خاور، توانست ارزش بازار این شرکت را در بازار سهام تکان دهد؛ به نحوی که ارزش بازار خاور در سال ۸۰ حدود ۸۱ میلیون دلار بود و اکنون به ۹۷۸ میلیون دلار می‌رسد.»

فشار مالیاتی بر خاور

چنانه بیان کرد: «یکی از هزینه‌های مالی که در سال‌های اخیر به شرکت اضافه شده، افزایش چندین برابری مالیات است. به طوری که تا سال‌های ۹۸ و ۹۹ مالیات پرداختی خاور محدود بود. برای مثال در سال ۹۸ این مالیات تنها ۰.۰۵ بودجه مالیاتی کشور بوده است اما این عدد اکنون به ۱.۰۸ بودجه مالیاتی کشور رسیده است!»

تولید و فروش

گفتنی است بررسی روند تولید و فروش شرکت ایران خودرو دیزل نشان می‌دهد شرکت در یک سال گذشته به طور متوسط در هر ماه هزار و 339 دستگاه تولید کرده است. اما گزارش عملکرد ماهانه ایران خودرو دیزل نشان می‌دهد، شرکت در فروردین‌ماه امسال محصولات خود را آنچنان که باید و شاید به فروش نرسانده و تنها 100 دستگاه تولیدی خود را به بازار عرضه کرده است.

مدیر مالی این شرکت، در توضیح کاهش فروش «خاور» در فروردین‌ماه به تجارت‌نیوز گفته است که اصلی‌ترین دلیل برای کاهش فروش، شرایط بازار و تعطیلات در نخستین ماه سال بوده است.

باید اشاره داشت که مقدار تولید شرکت نیز در فروردین‌ماه امسال نسبت به اسفند 1401 بیشتر از 54 درصد کاهش داشته است و از هزار و 988 دستگاه به 905 دستگاه رسید.

این کاهش تولید را هم می‌توان تا حدودی به دلیل تعطیلی روزهای اول سال دانست. اما باید خاطرنشان کرد با افزایش قیمت دلار هزینه تولید شرکت نیز افزایش داشته است. همچنین از آنجا که نرخ فروش محصولات خاور دستوریست، همین امر حاشیه سود شرکت را کاهش می‌دهد و سبب می‌شود به تدریج افزایش تولید صرفه اقتصادی نداشته باشد.

عملکرد 9 ماهه خاور

بررسی صورت مالی 9 ماهه منتهی به آذر 1401 خاور نشان می‌دهد، شرکت در مجموع 24 هزار و 56 میلیارد تومان از فروش محصولات خود درآمد کسب کرده که نسبت به دوره مشابه سال 1400 حدود 336 درصد رشد داشته است. در مقابل، هزینه‌های تولید شرکت نیز تحت تاثیر از تورم حدود 350 درصد رشد داشته است؛ اما همان‌طور که در ادامه به آن پرداخته می‌شود، خاور توانست در این دوره 9 ماهه با افزایش تولید و فروش و همچنین اخذ افزایش قیمت محصولات، عملکرد خوبی به ثبت برساند.

رشد مبلغ فروش شرکت عمدتا به دلیل رشد 253 درصدی مقدار فروش شرکت نسبت به 9 ماهه 1400 است. بدین ترتیب فروش شرکت از سه هزار و 423 دستگاه در 9 ماهه 1400 به 12 هزار و 78 دستگاه در این دوره رسید.

علاوه بر افزایش تعداد فروش شرکت، نرخ فروش محصولات این شرکت نیز به طور میانگین حدود 28 درصد رشد داشت و همین امور سبب رشد درآمد کل شرکت در 9 ماهه امسال شد.

سودسازی خاور

نگاهی به نمودار سودسازی خاور حاکی از آن است که شرکت توانسته است پس از خروج از زیان در سال 1400 این روند را در سال گذشته نیز ادامه دهد و سودسازی خود را افزایش دهد. چرا که خاور در این دوره 9 ماهه توانست از عملیات خود 4 هزار و 972 میلیارد تومان سود شناسایی کند که در مقایسه با دوره مشابه سال 1400 جهش 410 درصد را تجربه کرده است.

علاوه بر این، شرکت توانست در این دوره با کنترل و کاهش هزینه‌های مالی خود، سود خالص خود را نیز تا حد زیادی افزایش دهد. بدین ترتیب سود خالص شرکت در 9 ماهه سال 1401 با پرشی 698 درصدی از 544 میلیارد تومان در 9 ماهه 1400 به چهار هزار و 341 میلیارد تومان رسید.

نسبت‌های مالی این شرکت نیز در این دوره خبر از اعداد و ارقام خوبی برای شرکت می‌دهند. چرا که حاشیه سود خالص شرکت در 9 ماهه 1401 معادل 18.05 درصد بوده که در دوره مشابه سال 1400 معادل 9.88 درصد ثبت شده بود.

گفتنی است شرکت ایران‌خودرو دیزل در اسفندماه سال 1338 تحت عنوان گروه صنعتی خاور در اداره ثبت‌ شرکت‌های تهران به ثبت رسید. در ادامه در سال 1372 توانست به بورس اوراق بهادار تهران راه پیدا کند و سهام آن در گروه خودرو و ساخت قطعات معامله شد.

سرانجام چهار سال بعد از آن، شرکت به عنوان کنونی خود، ایران خودرو دیزل تغییر نام داد و تا کنون با همین عنوان فعالیت می‌کند.

گزارش‌های بیشتر را در صفحه اخبار بورس بخوانید.