شروع جنگ جهانی سوم جدی است؟ اروپا در حال آماده شدن برای جنگ تمام عیار است
اعضای اروپایی ناتو شروع به آماده‌سازی زیرساخت‌های دفاعی کرده‌اند تا اگر نیروهای روسی به خاک یکی از کشورهای این ائتلاف وارد شدند، آماده باشند. ناتو در تلاش است تا برای دو سناریو آماده شود: یک جنگ تمام عیار و تکنیک‌های کمتر مشهود که به منظور تضعیف ثبات در کشورهای عضو ائتلاف طراحی شده‌اند.
«با هشدارهایی که در مورد احتمال جنگ با روسیه در چند سال آینده به گوش می رسد، اعضای اروپایی ناتو در حال حاضر شروع به آماده‌سازی زیرساخت‌های دفاعی کرده‌اند تا اگر نیروهای روسی به خاک یکی از کشورهای این ائتلاف وارد شدند، آماده باشند.»
نیوزویک در گزارشی با این مقدمه می نویسد: برونو کاهل، رئیس سرویس اطلاعات خارجی آلمان، در اواخر نوامبر گفت: «روسیه در حال آماده‌سازی برای جنگ با غرب است». اما به گفته این مقام اطلاعاتی، احتمالاً این حمله به صورت یک حمله بزرگ به خاک ناتو نخواهد بود. مسکو ممکن است به یک نفوذ محدود یا افزایش تاکتیک‌های جنگ ترکیبی خود برای آزمایش عزم ناتو روی آورد.
ناتو در تلاش است تا برای هر دو سناریو آماده شود: یک جنگ تمام عیار و تکنیک‌های کمتر مشهود که به منظور تضعیف ثبات در کشورهای عضو ائتلاف طراحی شده‌اند. ژنرال بازنشسته یورگن-یواخیم فون ساندارت، رئیس پیشین سپاه چندملیتی شمال شرق ناتو مستقر در لهستان، درست قبل از ترک پست خود در نوامبر به نیوزویک گفت: «برای روسیه گزینه‌های متعددی برای آزمایش انسجام ائتلاف ناتو وجود دارد از جمله تصرفات محدود زمینی.»
فوری بودن این موضوع اکنون از سوی مقامات ارشد نظامی و سیاسی واضح است. آندریوس کوبیلیوس، کمیسیونر دفاع اتحادیه اروپا، در سپتامبر گفت که وزرای دفاع و فرماندهان ناتو «توافق دارند که ولادیمیر پوتین ممکن است برای رویارویی با ناتو و اتحادیه اروپا در شش تا هشت سال آینده آماده باشد.»
سرویس اطلاعات خارجی استونی در فوریه هشدار داد که ناتو ممکن است در دهه آینده با یک ارتش انبوه به سبک شوروی روبرو شود البته اگر روسیه موفق به اصلاح ارتش خود شود. این ارتش از نظر فناوری در حوزه‌های غیر از جنگ الکترونیکی و حملات دوربرد نسبت به نیروهای ناتو «عقب‌مانده» خواهد بود، اما پتانسیل نظامی آن قابل توجه خواهد بود.
اخیرا نخست‌وزیر پیشین لیتوانی، به خبرگزاری رویترز گفته بود «اگر این ارزیابی‌ها را جدی بگیریم، پس زمان آن است که به‌درستی آماده شویم و این زمان کوتاهی است. این بدان معناست که ما باید تصمیمات سریع و جاه‌طلبانه بگیریم.»
محرک اصلی، حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین است که سوئد و فنلاند را وادار به کنار گذاشتن سیاست‌های دیرینه عدم تعهد خود و پیوستن به ناتو کرده است و مرز روسیه با این ائتلاف را طولانی‌تر کرده است.
در سرتاسر اروپا، ناتو اکنون در تلاش است تا هزینه‌های دفاعی را به بالای دو درصد از تولید ناخالص داخلی که توسط این ائتلاف درخواست شده اما به طور الزامی اجرا نشده است، افزایش دهد. بسیاری از کشورها در دهه‌های پس از پایان جنگ سرد به طور تاریخی از این معیار فاصله زیادی داشته‌اند.
اما زمان تغییر فرارسیده است. کشورهای اروپایی متعهد شده‌اند که به هدف تعیین‌شده برسند یا آن را فراتر بروند و مقامات و کارشناسان به طور کلی انتظار دارند که دولت جدید رئیس‌جمهور منتخب، دونالد ترامپ، فشار بیشتری بر اروپا برای افزایش هزینه‌های نظامی وارد کند.
کشورهای واقع در لبه شرقی ناتو به طرز قابل توجهی جلوتر هستند. با این حال، اینکه اروپا با چه سرعتی می‌تواند هزینه‌ها را افزایش داده و شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات بیشتر را حمایت کند، هنوز مشخص نیست. مقام ارشد نظامی ناتو، دریادار راب باور، در اواخر نوامبر گذشته گفت که کسب‌وکارها باید برای یک سناریوی جنگی آماده باشند و خطوط تولید و توزیع خود را مطابق با آن تنظیم کنند.
او در ادامه افزود: اگرچه ممکن است نظامی‌ها جنگ‌ها را آغاز کنند، اما اقتصادها هستند که جنگ‌ها را می‌برند.
در حال حاضر، نشانه‌های قابل مشاهده‌ای از آمادگی‌ها در سراسر اروپا وجود دارد که به‌ویژه در کشورهای نزدیک به مرزهای روسیه چشمگیر است.رئیس‌جمهور صربستان، الکساندر ووچیچ، در ماه ژوئیه گفت که ناتو اکنون آماده" یک جنگ احتمالی با روسیه نیست، اما در آینده آماده خواهد بود.او به تلویزیون صربستان گفت: آنها در حال حاضر برای یک درگیری با فدراسیون روسیه آماده می‌شوند و بسیار سریع‌تر از آنچه برخی افراد دوست دارند ببینند، در همه حوزه ها مهیا خواهندبود.
آلمان شروع به تدوین برنامه‌هایی کرده که چگونه برلین در صورت حمله از ساختمان‌ها و تأسیسات مهم محافظت خواهد کرد و چگونه آلمان به عنوان یک راه عبور برای صدها هزار سرباز عمل خواهد کرد.
سه کشور بالتیک شامل لتونی، لیتوانی و استونی در ماه ژانویه امسال توافقنامه‌ای برای تقویت حفاظت در طول مرزهای زمینی خود با روسیه و بلاروس امضا کردند.
بلاروس یک متحد کلیدی روسیه است و کرملین از سرزمین بلاروس برای آغاز حمله تمام‌عیار به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ استفاده کرد. این کشور همچنین روسیه را با منطقه جداافتاده کالینینگراد که بین اعضای ناتو یعنی لهستان و لیتوانی قرار دارد، مرتبط می‌کند.
وزیر دفاع استونی، هانو پیوکور، گفت: ما این تلاش را انجام می‌دهیم تا مردم استونی احساس امنیت کنند، اما اگر کوچک‌ترین ریسکی پیش بیاید، ما برای تحولات مختلف آماده خواهیم بود.
همسایه شمالی لیتوانی، لتونی نیز تدابیر نظامی را اتخاذ کرده است. دولت لتونی اعلام کرده که حدود ۳۰۳ میلیون یورو (۳۱۸ میلیون دلار) برای تقویت دفاع‌ها در مرز شرقی خود با روسیه طی پنج سال هزینه خواهد کرد. قرار است پست‌های پشتیبانی، سازه‌های تقویت‌شده، خندق‌های ضد تانک و انبارهایی برای مهمات و مین‌ها ایجاد شود.
وزیر دفاع لتونی، آندریس اسپرویدس، در بیانیه‌ای در ژانویه گفت: ما قادر خواهیم بود حرکت احتمالی مهاجمان را به طور مؤثرتری کند و مسدود کنیم.
در ادامه به سمت جنوب، در مقابل کالینینگراد و بلاروس، لهستان ساخت آنچه را که سپر شرق" نامیده آغاز کرده است، با هزینه‌ای بیش از ۲.۵ میلیارد دلار و توصیف شده توسط ورشو به عنوان بزرگ‌ترین عملیات برای تقویت مرز شرقی لهستان و جناح شرقی ناتو از سال ۱۹۴۵.
نخست‌وزیر لهستان، دونالد توسک، در آخر هفته گذشته از مرز لهستان با کالینینگراد بازدید کرد تا استحکامات در حال ساخت در قلمرو ورشو را بررسی کند.
ویلیام فریر، پژوهشگر امنیت ملی در اندیشکده بریتانیایی شورای جغرافیای استراتژیک، گفت: سرمایه‌گذاری‌های لهستان ترکیبی از تقویت قابلیت‌های دفاعی و تهاجمی بوده که برای بازداشتن روسیه طراحی شده تا آنها را قانع کند که هر حمله‌ای نمی‌تواند به اهداف خود برسد و هزینه بسیار بالایی خواهد داشت.
فریر به نیوزویک گفت: استحکامات سپر شرقی لهستان بر اساس درس‌هایی از نبردها در اوکراین ساخته شده‌اند که نشان داده‌اند چقدر سخت است که بتوان مدافعان مستحکم را شکست داد. در ترکیب با استحکامات سنتی مانند دندان‌های اژدها، سپر شرقی از مجموعه‌ای از سیستم‌های جنگ الکترونیک و نظارت استفاده خواهد کرد.
این آمادگی‌ها تنها نظامی نیستند، بلکه مدنی نیز هستند. در اواسط نوامبر، جدیدترین عضو ناتو، سوئد، بروشوری منتشر کرد که گفت به ساکنان کشور کمک می‌کند تا "یاد بگیرند چگونه برای بحران یا جنگ آماده شوند و عمل کنند." این جزوه توضیح می‌دهد که یک حالت هشدار بالا چه معنایی دارد، هر شهروند چگونه می‌تواند در تلاش‌های جنگی مشارکت کند و صداهای مختلف آژیرها چگونه است.
این جزوه به شهروندان این کشور اسکاندیناوی هشدار می‌دهد: سطوح تهدید نظامی در حال افزایش است. ما باید برای بدترین سناریو—یک حمله مسلحانه به سوئد—آماده باشیم.
نروژ نیز بروشوری درباره نحوه مقابله با آب و هوای جوی نامساعد، پاندمی‌ها، حوادث، خرابکاری و در بدترین حالت، اقدامات جنگی منتشر کرده است.
فنلاند نیز راهنماهایی عمومی درباره چگونگی آمادگی برای بدترین تهدید ممکن، جنگ، دارد.
در کشورهای حوزه بالتیک، آنگه بیلوتایت، وزیر کشور لیتوانی، در سپتامبر گفت که هر یک از مقامات محلی کشور باید به سرعت برنامه‌های تخلیه‌ای را تهیه کنند که آماده اجرا باشند.
وزیر کشور لتونی، ریچاردز کازلوفسکی، در سپتامبر گفت که این کشور بالتیکی حدود ۵۰۰۰ ساختمان زیرزمینی دارد که امیدوار بود تا نوامبر "آماده استفاده به عنوان پناهگاه" باشد.
دولت آلمان همچنین اعلام کرده است که فهرستی از پناهگاه‌های ایمن شده تهیه می‌کند تا شهروندان ببینند نزدیک‌ترین پناهگاه به آنها کجاست.
در ژانویه، کشورهای بالتیک نیز بر نیاز خود به تقویت دفاع هوایی ناتو در جناح شرقی تأکید کردند.
وزیر دفاع مجارستان در نوامبر گفت که بوداپست یک سیستم دفاع هوایی در منطقه شمال شرقی کشور مستقر خواهد کرد. او در یک سخنرانی ویدیویی گفت: ما هنوز امیدواریم که هر چه زودتر صلح برقرار شود، از طریق دیپلماسی به جای راه حل نظامی. با این حال، برای آماده شدن برای همه احتمالات، من دستور دادم سیستم‌های کنترل هوایی و دفاع هوایی خریداری‌شده اخیراً و قابلیت‌های ساخته‌شده بر اساس آنها در شمال‌شرقی نصب شوند.
اروپا با کمبود مزمن دفاع هوایی مواجه است، اگرچه مقامات نظامی و سیاسی از ارائه جزئیات خودداری کرده‌اند.
شرق در برابر غرب
در حالی که لهستان، کشورهای بالتیک، فنلاند و سوئد و همچنین رومانی که با غرب اوکراین هم‌مرز است، به طور قابل توجهی سرمایه‌گذاری در دفاع را افزایش داده‌اند، اروپا غربی عقب مانده است.
این تصادفی نیست که بزرگ‌ترین افزایش‌ها در هزینه‌های دفاعی ناتو از سوی کشورهایی است که به روسیه نزدیک‌تر هستند. در پشت جناح شرقی ناتو، سایر متحدان با فوریت کمتری عمل می‌کنند و تمایل بسیار کمتری برای افزایش سرمایه‌گذاری به همان سطح نشان داده‌اند.
رئیس نیروهای مسلح بریتانیا، در نوامبر اعتراف کرد که بریتانیا در وضعیت کمی ضعیف‌تر نسبت به بسیاری از کشورهای نزدیک به خاک روسیه قرار دارد.
بریتانیا متعهد شده است که هزینه‌های دفاعی را به ۲.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی افزایش دهد. فرانسه در مسیر دستیابی به هدف ۲ درصد ناتو در سال جاری است، همان‌طور که آلمان نیز همین مسیر را طی می‌کند.
هزینه‌های دفاعی استونی در حدود ۳.۴ درصد از تولید ناخالص داخلی‌اش در حال نوسان است و برنامه‌هایی برای افزایش این رقم به ۳.۷ درصد تا سال ۲۰۲۶ دارد. لیتوانی در مارس اعلام کرد که هزینه‌های دفاعی را از سال ۲۰۲۵ به ۳ درصد افزایش خواهد داد و وزیر دفاع آن کشور پیشنهاد کرده است که به ۴ درصد برسد تا تجهیزات جدیدی برای دفاع هوایی بلندبرد و سایر تجهیزات را تأمین مالی کند. لهستان نیز گفته است که در سال ۲۰۲۵، ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی‌اش را به افزایش توان نظامی اختصاص خواهد داد. کشورهای اروپای غربی برخی گام‌های معنادار برداشته اند. کشورهای عضو ناتو در حال بررسی چگونگی بهبود قابلیت‌های یکپارچه دفاع هوایی و موشکی این ائتلاف نظامی هستند.
نظرات