سیاست‌های گمرکی تراز تجاری را با کسری ۱۴ میلیارد دلاری مواجه کرد؟/ عددسازی ۳۱ میلیارد دلاری!

به گزارش تجارت‌نیوز، نهم بهمن امسال محمد رضوانی‌فر، رئیس کل سازمان گمرک، در گفتگو با صداوسیما ارزش واردات کالا و خدمات را در 10 ماه ابتدایی امسال ۵۴.۳ میلیارد دلار و مجموع ارزش صادرات کشور را 40.5 میلیارد اعلام کرد. این بدان معناست که تراز تجاری کشور طی مدت مورد اشاره منفی 13.8 میلیارد دلار بوده که در نوع خود کم‌سابقه به حساب می‌آید. 

بدعت جدید گمرک در مثبت‌سازی تراز تجاری

بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال‌های پس از انقلاب شاخص تراز تجاری نفت و میعانات گازی جایی نداشتند و در واقعی ارزش صادرات و واردات در دو کفه ترازوی محاسبات قرار می‌گرفت. دولت سیزدهم که در مدت فعالیت خود، محدودیت‌های زیادی برای صادرکنندگان ایجاد کرده، حال برای فرار رو به جلو و در واقع انکار واقعیت در ابتکاری جدید میزان صادرات نفتی و میعانات گازی را در محاسبات شاخص تراز تجاری گنجاند تا بدین صورت تراز تجاری را مثبت 17 میلیارد دلار نشان دهد. 

رقمی که فاصله 31 میلیارد دلاری با واقعیت تراز تجاری منفی 14 میلیارد دلاری دارد و ممکن است دولت با دل‌خوش‌کردن به همین موضوع، دیگر به دنبال راهکاری برای بهبود فعالیت صادراتی کشور نگردد. 

راهکار دولت؛ پاک‌کردن صورت‌مسئله

حمیدرضا صالحی، عضو کمیسیون تسهیل و توسعه تجارت اتاق بازرگانی ایران، در رابطه با ابتکار دولت سیزدهم در مثبت‌سازی تراز تجاری به تجارت‌نیوز گفت: این برای اولین بار است که در اقتصاد ایران صادرات نفتی در محاسبه تراز تجاری گنجانده می‌شود. در واقع تا امروز تراز تجاری غیرنفتی منتشر می‌شد، اما طبق اعلام رئیس سازمان گمرک، دیگر فروش نفت هم در این آمار جای دارد. 

او در واکنش به این پرسش که آیا این ابتکار، پاک‌کردن صورت مسئله و به‌نوعی فرار رو به جلوست؟ پاسخ داد: دولت باید این واقعیت را بپذیرد که سیاست‌هایش در راستای تسهیل و توسعه تجارت، به‌ویژه صادرات نیست. با توجه به برنامه‌هایی نظیر پیمان‌سپاری ارزی، مالیات بر صادرات و ... پیش‌بینی می‌شد که تراز تجاری تا این حد منفی شود. 

قیمت‌گذاری‌های گمرک باعث عقب‌نشینی صادرکنندگان شد

این فعال بازرگانی در رابطه با تنگناهای گمرکی که صادرکنندگان با آن مواجه‌اند نیز توضیح داد: قیمت‌گذاری کالاها در گمرک با مشکلات زیادی مواجه است که با توجه به آن، صادرکنندگان پرداختی بالاتری نسبت به ارزش واقعی کالا دارند. این در حالی است که با توجه به چندنرخی‌بودن ارز و مابه‌التفاوت قیمت دلار دولتی، آزاد و نیمایی تجار گاهی با زیان سنگینی مواجه می‌شوند.

بنا بر اعلام صالحی همین سیاست‌ها باعث شده تا بسیاری از صادرکنندگان از فعالیت خود دست بکشند و عطای تجارت خود را به لقایش ببخشند. از این رو از دولت انتظار می‌رود در راستای بهبود و اصلاح شرایط گام بردارد تا بدین شکل شاخص تراز تجاری ایران بهبود یابد. 

در فایل زیر می‌توانید صوت گفتگو با این عضو اتاق بازرگانی را گوش دهید. 

 

آمارسازی یا مثبت‌شدن تراز تجاری؟

اکنون در حالی تراز تجاری غیرنفتی کشور به منفی 14 میلیارد دلار رسیده که حتی در بسیاری از آمار 12ماهه‌ی جنگ هشت‌ساله ایران و عراق چنین اتفاقی رخ نداد و عملکرد تجاری کشور حداقل در سال‌های 1359، 1365، 1366 و 1367 بهتر از 10ماهه‌ی امسال بود. 

حال باید از نهادهای ذی‌ربط به‌ویژه سازمان گمرک، بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، وزارت صمت و ... این را پرسید که چه سیاستی را در راستای بهبود عملکرد تجاری کشور انجام داده‌اند؟

اگر قرار بر محاسبه صادرات نفت و میعانات گازی است، باید گفت که تقریباً در طول تمام سال‌های پس از انقلاب تراز تجاری کشور مثبت بوده است. 

حال آیا واقعاً تراز تجاری کشور مثبت 17 میلیارد دلار است یا سازمان گمرک به عددسازی 31 میلیارد دلاری روی آورده است؟ 

برای دریافت اطلاعات بیشتر گزارش ابتکار دولت در مثبت نشان دادن تراز تجاری را بخوانید.