مائده مروتی 
«تجارت‌نیوز» گزارش می‌دهد:
تهدید سرمایه‌گذاری/ مناقشات خاورمیانه چه تأثیری بر سرمایه‌گذاری چین در ایران می‌گذارد؟
در پی حملات اسرائیل به لبنان و افزایش مناقشات در خاورمیانه، سرمایه‌گذاری در ایران تحریم‌شده با ریسک بیشتری مواجه شده است. آیا این اتفاقات منجر به عقب‌نشینی خارجی‌ها، به‌ویژه چین، از سرمایه‌گذاری در ایران می‌شود؟
ارتش اسرائیل عصر روز جمعه با حمله به بیروت، سیدحسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، و شماری از فرماندهان این جنبش را به شهادت رساند. در پی این واقعه تنش در خاورمیانه و درگیری میان اسرائیل و لبنان نیز افزایش یافت.
حال گسترش جنگ در خاورمیانه هم می‌تواند به تشدید زیان‌های اقتصادی در کشورهای مجاور بینجامد و برای ایران هم شرایط جدیدی را رقم بزند و تا حدودی دامان ایران و ریسک سرمایه‌گذاری بخش خارجی در ایران را بگیرد.
تغییر مسیر برجام از دیگر مؤلفه‌های اساسی در رغبت نداشتن سرمایه‌گذاران خارجی در ایران به شمار می‌رود اما به‌رغم تحریم‌ها و محدودیت‌های سرمایه‌گذاری در ایران، دولت چین همچنان سیاست رشد داخل را در حوزه پتروشیمی، احداث واحدهای جدید پتروشیمی در دستور کار خود قرار داده است.
البته جدایی از سرمایه‌گذاری خارجی، احتمال گردش بیشتر سرمایه مردم در بازارهای سوداگری در این مقطع بیشتر شده و بعید نیست که مردم سرمایه خود را به جای بخش تولیدی در بازارهایی نظیر طلا، سکه و ارز وارد کنند.
میزان سرمایه‌گذاری چین در ایران
طی چند سال اخیر روابط ایران و چین گسترش یافته و چین بیشترین ورود سرمایه به ایران را دارد و با اختلاف بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران به شمار می‌رود، طوری‌که در طول یک سال گذشته میزان سرمایه‌گذاری کشور چین در شاخه لجستیک، بندری، معدنی و انرژی تجدیدپذیر ۱۰ برابر رشد داشت.
تحرکات بخش چین در ایران هم نسبت به گذشته افزایش یافته و آمارهای ارائه‌شده از رشد سرمایه‌گذاری چین در ایران از حدود ۲۰۰ میلیون دلار سال گذشته به حدود دو میلیارد دلار در سال جاری سخن می‌گویند.
چین بیشترین سهم را از مبادلات تجاری ایران هم به خود اختصاص داده است، طوری‌که سهم چین در تجارت خارجی غیرنفتی ایران از 21.2 درصد در سال 1393به 28.1 درصد در سال 1402 افزایش یافته است. بهای مبادلات غیرنفتی دو کشور هم به صورت میانگین ســـالانه یک میلیارد دلار رشد داشته که در سال گذشته به حدود 33 میلیارد دلار رسید.
تجارت نفتی ایران و چین بعد از امضای سند همکاری 25 ساله جهش قابل توجهی یافته که این موضوع نشان‌دهنده وابســـتگی دوطرف به برقراری صادرات نفت است. ایران برای گذر از شرایط تحریم به حفظ ارزآوری وابسته به فروش نفت به چین می‌پردازد. ایران نیز به عنوان دومین صادرکننده بزرگ به چین، نقش اساسی در تنوع‌سازی ذخیره انرژی چین دارد و این وابســـتگی دوطرفه روابط دو کشور را پایدار نگه می‌دارد.
بر اساس داده‌های به دست آمده از سازمان گمرک، درآمد نفتی ایران در سال 1402 حدود 36 میلیارد دلار بود که حدودا 90 درصد آن حاصل از صادرات نفت به چین بوده است.
حال اما با ورود ایران به مناقشات منطقه‌ای، این احتمال وجود دارد که ایران بزرگ‌ترین و تقریباً تنها شریک تجاری خود را از دست بدهد؟
تحریم مؤلفه‌ای مهم‌تر از مناقشات اخیر
مصطفی مالکی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران و چین، درباره تأثیر تنش‌های اخیر خاورمیانه در روابط ایران و سرمایه‌گذاری خارجی در ایران به تجارت‌نیوز گفت: چنانچه تحریم‌ها و موانع داخلی موجود در ایران برطرف نشود، نمی‌توان با قاطعیت در رابطه با تأثیر منفی یا مثبت این اتفاق در ایران اظهار نظر کرد. این اتفاق نمی‌تواند چین را از سرمایه‌گذاری در ایران به عقب براند؛ چرا که هر کشوری ویژگی خاص خود را داراست و نمی‌تواند جایگاه و موقعیت این کشور را کمرنگ کند. ایران هم اهمیت قابل ملاحظه‌ای در حوزه نفتی و پتروشیمی برای چین دارد.
او در رابطه با راهکار افزایش سرمایه‌گذاری در کشور هم پیشنهاد کرد: این موضوع مربوط به شخص، نهاد و سازمانی نیست. قوانینی که در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی است نیاز به بازنگری دارد و این قوانین تا زمانی که اصلاح نشود نمی‌توان انتظار داشت اتفاقاتی که دولت مدنظر دارد پیش بیاید، پس در مرحله نخست قوانین باید اصلاح شوند تا مانع آسیب‌پذیری و نفوذ جریانات به سرمایه‌گذاری شود.
افزایش ریسک سرمایه‌گذاری
مهدی پازوکی، اقتصاددان، هم به اهمیت این تنش در روابط داخلی ایران پرداخت و به تجارت‌نیوز گفت: هرگاه تنشی در خاورمیانه اتفاق می‌افتد قیمت ارز، ارزش پول ملی و بازار سرمایه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ریسک سرمایه‌گذاری را در داخل ایران بالا می‌برد.
او ادامه داد: میزان سرمایه‌گذاری خارجی در کشور بسیار پایین است، سرمایه‌گذاران داخلی هم به دلیل بحران ایجاد شده در خاورمیانه بخشی از دارایی خود را به طلا یا ارزهای معتبر خارجی تبدیل می‌کنند.
به اعتقاد وی این تنش کوتاه‌مدت خواهد بود و با وجود اینکه اسرائیل ورود ایران به جنگ را در ذهن می‌پرورانند اما ایران به دنبال جنگ‌افروزی در منطقه نیس. مسئولان کشور باید درایت به خرج دهند و سعی کنند جامعه جهانی را در جریان بگذارند و از این فرصت برای معرفی چهره واقعی و جنگ‌افروزانه اسرائیل نهایت استفاده را ببرند.
پازوکی در پایان خاطرنشان کرد: اگر دولت سیاست‌های تنش‌زدایی را چه در روابط داخلی و چه در روابط خارجی پیش می‌گیرد به این دلیل است که با سیاست‌های اسرائیل مقابله کند. درگیری جدید خاورمیانه و مسائل مربوط به آن ممکن است در بلندمدت اقتصاد ایران را متأثر کرده و آسیب‌هایی را در سطح منطقه ایجاد کند که می‌توان با سیاست‌های پیشگیرانه و قوانین اصلاح‌شده در تعیین سرنوشت اقتصاد کشور تلاش کرد.
نظرات