اختراعی مهم‌تر از اختراع آتش

الهام میرمحمدی: هوش مصنوعی با سرعت هرچه تمام‌تر به حیطه کسب‌وکارها وارد می‌شود. شرکت‎ها برای پیش‌بینی میزان تقاضا، استخدام کارمند و چگونگی برخورد با مشتری‌هایشان از آن بهره می‌برند.

به گزارش تجارت‌نیوز ، به نقل از اکونومیست، سرمایه‌گذاری‌های مربوط به هوش مصنوعی در شرکت‌ها در سال 2017، حدود 22 میلیارد دلار بوده که در مقایسه با سال 2015، 26 برابر شده است.

به گفته موسسه مک‌کینزی (McKinsey Global Institute)، که یکی از بزرگ‌ترین مراکز در حوزه مدیریت خدمات مشاوره‌ای است، اگر تنها هوش مصنوعی در حوزه بازاریابی، فروش و مدیریت زنجیره‌ عرضه اعمال شود، طی 20 سال آینده، ارزش اقتصادی 2.7 تریلیون دلاری تولید خواهد کرد.

در این خصوص، رئیس شرکت گوگل تا آنجا پیش رفته که می‌گوید، هوش مصنوعی بیش از اختراع آتش یا برق در زندگی انسان اهمیت دارد.

چنین پیش‌بینی‌های عجیب و غریبی، از یک‌سو احساس امید برای بهبود زندگی را در آینده‌ای نه چندان دور در ما ایجاد می‌کند و از سوی دیگر، موجب نگرانی‌مان می‌شود.

بسیاری بر این باورند که هوش مصنوعی پیش از آنکه به ایجاد شغل بپردازد، مشاغل بسیاری را از بین خواهد برد.

واقعیت این است که جمع‌آوری اطلاعات کاربران که با بهره‌گیری از هوش مصنوعی به سادگی انجام می‌شود، نفوذ و تسلط تعداد انگشت‌شماری از شرکت‌ها در هر صنعتی را به دنبال خواهد داشت.

اما آنچه اکنون اهمیت دارد این است که هوش مصنوعی، محیط‌های کار ما را تغییر خواهد داد و دانستن این موضوع اولین گام برای مواجهه با آینده است.

با استفاده از هوش مصنوعی، مدیران می‌توانند کنترل فوق‌العاده‌ای بر کارکنان خود داشته باشند.

آمازون به تازگی حق اختراع نوعی دستبند را به ثبت رسانده که حرکت دست کارگران را در انبار دنبال می‌کند و با بهره‌گیری از نوعی ارتعاش و لرزش به آنها تلنگر می‌زند تا کار خود رابه نحو بهتر و موثرتری انجام دهند.

شرکت نرم‌افزاری دیگری به نام ورک‌دی (Workday) با محاسبه 60 عامل مختلف قادر است پیش‌بینی کند، کدام کارگران، شغل خود را رها می‌کنند.

استارت‌آپی به نام Humanyze بج‌های سینه هوشمندی را طراحی کرده است که کارکنان را در محل کارشان ردیابی می‌کند. این بج‌ها نشان می‌دهند که این افراد چگونه با همکاران خود ارتباط برقرار می‌کنند.

زیر نظر داشتن کارمندان پدیده چندان جدیدی نیست و مدت‌هاست که کارگران از سوی کارفرماها و مدیرانشان مورد نظارت قرار می‌گیرند. مدیران شرکت‌ها حتی حالا قادرند در هنگام استراحت، کارگران را زیر نظر گرفته و هر آنچه آنها با کامپیوترهایشان انجام می‌دهند، ببینند.

اما هوش مصنوعی به زودی این نظارت را همه‌جانبه‌تر می‌کند؛ به گونه‌ای که هر داده و اطلاعات کوچکی که ارائه می‌شود، ارزشمند خواهد بود.

در حال حاضر، قوانین اندکی در مورد نحوه جمع‌آوری داده‌ها در محل کار وجود دارد و کارمندان در این مورد چندان محافظت نمی‌شوند. آنها حتی هنگام امضای قراردادهای کاری با این دست از نظارت‌ها موافقت می‌کنند؛ بدون اینکه حتی بدانند این امر چه پیامدهایی دارد.

منفعت‌های هوش مصنوعی

استارت‌آپ Humanyze با استفاده از بج‌های هوشمند و از طریق ادغام داده‌ها به کار گروهی در محیط کار کمک می‌کند.

Slack یک برنامه پیامرسان در محل کار است که به مدیران این امکان را می‌دهد تا میزان سرعت کارکنان و کارآمدی آنها را برای وظایفی که به عهده دارند، ارزیابی کنند.

در واقع هوش مصنوعی به مدیران شرکت‌ها کمک می‌کند تا کارمندان خود را در زمان چُرت زدن یا حتی در هنگام بدرفتاری با سایرین زیر نظر بگیرند.

هوش مصنوعی خیلی بهتر از حسابدارها، میزان کارایی کارگران در شیفت‌های شبانه و اضافه‌کاری را محاسبه می‌کند تا کنترل بودجه و هزینه شرکت‌ها به درستی بررسی شود.

بهره‌مندی از هوش مصنوعی در محیط‌های کاری به نفع کارکنان هم خواهد بود.

به عنوان مثال، با پیشرفت تکنولوژی، کارگران لباس‌های ایمنی متناسب با محیط کارشان را می‌پوشند و آسیب کمتری متوجه آنها خواهد بود.

همچنین، بسیاری از کارمندان و کارگران از اینکه بازخوردهای مناسب دریافت می‌کنند، قدردان هستند. آنها درمی‌یابند که چطور وظایف خود را به نحو احسن انجام دهند.

استارت‌آپی به نام Cogito، نرم‌افزاری مبتنی بر هوش مصنوعی طراحی کرده که به تماس‌های بخش خدمات مشتری گوش می‌دهد و بر اساس میزان همدلی، سرعت پاسخگویی و چگونگی حل شکایات به شخص مسئول امتیاز می‌دهد.

ماشین‌ها همچنین می‌توانند اطمینان حاصل کنند که افزایش دستمزد و ارتقای شغلی به کسانی برسد، که سزاوارش هستند.

در زمینه استخدام هم اغلب مصاحبه‌گران و کارفرماها در داوری‌های خود دچار سوگیری و تعصب می‌شوند، اما اگر الگوریتم‌ها به درستی طراحی شوند، می‌توانند کاملا بی‌طرف عمل کنند. در واقع نرم‌افزارها قادر خواهند بود الگوهایی را نشان دهند که مردم عادی عمدتا به آنها توجه ندارند و از کنارشان می‌گذرند.

استارت‌آپی به نام Textio از هوش مصنوعی برای بهبود توصیف شغل استفاده می‌کند. بر اساس تجربیات این استار‌ت‌آپ، زن‌ها مشاغلی با عنوان‌های «توسعه تیم» را به «مدیریت تیم» ترجیح می‌دهند.

الگوریتم‌ها همچنین به اختلاف دستمزد میان زنان و مردان، نژادها و همچنین آزار و اذیت جنسی و نژادپرستی که مدیران عمدتا آگاهانه یا ناآگاهانه از آن چشم‌پوشی می‌کنند، توجه زیادی دارند.
با این حال، مزایای هوش مصنوعی با مشکلات بالقوه بسیاری همراه خواهد بود.

مثلا الگوریتم‌ها هم ممکن است به سوگیری‌های برنامه‌نویسانشان دچار شوند.

کارمندان قدیمی‌تر ممکن است در مقایسه با جوان‌ترها و تازه‌کارها آهسته‌تر کار کنند. اگر تمام توجه هوش مصنوعی بهره‌وری باشد، ممکن است خطر از دست دادن شغل، قدیمی‌ترها و پیرترها را تهدید کند.

موضوع نقض حریم خصوصی از سوی غول‌های تکنولوژی نظیر فیس‌بوک که این روزها بسیار داغ است از دیگر نگرانی‌هاست. بسیاری نگرانند که در صورت نظارت بیش‌از حد هوش مصنوعی، حریم شخصی کارمندان به کلی زیر پا گذاشته شود.

یک شرکت نرم‌افزاری به نام Veriato حتی تا آنجا پیش رفته که کلیدواژه‌های جستجوشده در کامپیوتر کارمندان را ردیابی می‌کند، تا متوجه میزان تعهدشان به شرکت و کاری که انجام می‌دهند، باشد.

از سوی دیگر، شرکت‌ها با استفاده از هوش مصنوعی تنها به دنبال جستجوی ارتباطات حرفه‌ای کارکنان خود نیستند؛ در مواردی الگوریتم‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که به پروفایل‌ کارمندان در رسانه‌های اجتماعی هم سَرَک می‌کشند.

نام شرکت Slack در واقع مخفف searchable log of all conversation and knowledge است که تمام وقایع قابل جستجو شامل مکالمات و غیره را ثبت می‌کند.

برخی از کارمندان اما در موقعیت‌های شغلی با مهارت‌های بالایی قرار دارند که می‌توانند از پیشروی بیش از حد کارفرماها در حریم خصوصی‌شان جلوگیری کنند.

اگر جزو آن دسته از افراد با مهارت‌های بالا هستید، به احتمال زیاد می‌توانید در برابر خواسته‌های مدیران خود بایستید. اما اگر شغلی دارید که دیگران به راحتی می‌توانند جایگزین شما شوند، خیلی فضایی برای مذاکره کردن ندارید.

بنابراین، کارگران روزمزد یا کارگرانی که در صنایع مختلف حداقل دستمزد را می‌گیرند، در زمره آسیب‌پذیرترین‌ها خواهند بود.

پیش‌بینی می‌شود به دنبال این امر، اتحادیه‌های کارگری با هدف نشان دادن منافع کارکنان و تنظیم هنجارهای جدید وارد عمل شوند.

با وجود احیای اتحادیه‌های کارگری، باز هم بسیاری از افراد تنها دو راه پیش رو دارند؛ یا به سادگی جایگزین شوند و یا همچون ربات با آنها رفتار شود.

رگولاتورها، کارفرماها و سیاست‌گذاران در عین حال که معایب و مزایای پیشرفت هوش مصنوعی در محیط‌های کاری را سبک‌سنگین می‌کنند، سه اصل اساسی را نیز باید مد نظر داشته باشند.

اول آنکه، داده‌ها باید تا حد ممکن به شکلی ناشناس جمع‌آوری شوند.

به عنوان مثال، مایکروسافت، محصولی را تولید کرده که نشان می‌دهد، افراد چگونه زمان خود را مدیریت می‌کنند. اما این اطلاعات به شکلی کلی و جمع‌بندی‌شده به دست مدیران می‌رسد.

دوم اینکه، استفاده از هوش مصنوعی باید به شکلی کاملا شفاف انجام شود. کارمندان شرکت‌ها باید بدانند که از چه فناوری‌هایی در محیط کارشان استفاده و چه اطلاعاتی در مورد آنها ثبت می‌شود.

الگوریتم‎هایی که به منظور استخدام، اخراج و ارتقای شغلی در شرکت‌ها استفاده می‌شوند، باید مورد آزمون قرار بگیرند تا از سوگیری‌ها و داوری‌های نادرست جلوگیری شود. این امر حتما باید به یک روال عادی در شرکت‌ها تبدیل شود.

و سوم اینکه، کشورها باید به افرادی که متقاضی دریافت اطلاعات خود هستند، اجازه این دسترسی را بدهند؛ چه این افراد کارمندان سابق شرکتی باشند که اخراج شده‌اند و چه کسانی که هنوز مشغول به کارند و می‌خواهند توانایی‌هایشان را به کارفرماهای احتمالی در آینده ثابت کنند.

به نظر می‌رسد، ایجاد تعادل و توازن میان حریم خصوصی و عملکرد، مهم‌ترین نیاز برای ورود هوش مصنوعی به محیط‌های کاری است.

قطعا داشتن نیروی کارِ کارآمد مهم‌ترین ارمغان هوش مصنوعی خواهد بود اما تکنولوژی نباید تا آنجا پیش برود که نیروی کار را از انسان بودن محروم کند.