چرا «آموزگاری» در آلمان «شغل سخت» به شمار می‌آید؟

موضوع مزیت‌های شغلی برای معلمان در جامعه آلمان پس از جنگ، یکی از موضوعات مورد توجه برای جامعه جهانی آموزگاران در سراسر دنیا بوده است. رایزنی فرهنگی ایران در آلمان در گزارشی که برای تهیه آن از این منابع ( ۱ ، ۲ ، ۳ ، ۴ ، ۵ و ۶ ) استفاده شده و آن را برای انتشار در اختیار مهر قرار داده است، با بررسی موضوع مورد اشاره، کوشیده است تا واقعیتهای ممکن را در این زمینه به معرض قضاوت جمعی قرار دهد. این گزارش در زیر تقدیم مخاطبان می‌شود:

به گزارش تجارت‌نیوز، سیستم درآمدی در آلمان به عوامل بسیاری بستگی دارد. یکی از این عوامل میزان تحصیلات فرد است. در این کشور میزان سطح درآمدی افراد بر اساس میزان دانش‌آموختگی هر فرد شاغل تعیین می‌شود. در آلمان دو مدل کسب تخصص برای بعد از سطح دیپلم وجود دارد؛ به طوریکه برای هر فرد علاقمند در زمینه‌های مختلف مانند رشته‌های فنی، آموزشی، سلامت و مهندسی، هم امکان تحصیلات آکادمیک وجود دارد و هم امکان شرکت در دوره‌های چند ساله آموزشی. البته که افراد دارای تحصیلات عالیه از نظر تئوری و دانش نظری در سطح بالاتری از دسته دوم قرار دارند و بر این اساس نیز حقوق بیشتری دریافت می‌کنند.

بنابراین یک دانش آموز پس از اتمام دوره متوسطه تصمیم می‌گیرد تا در دانشگاه به تحصیلات خود ادامه دهد و یا برای کسب مهارت مورد نظر برای دوره‌های توضیح داده شده با نام Ausbildung درخواست دهد. در آلمان اکثریت قریب به اتفاق شاغلین یا از تحصیلات آکادمیک برخوردارند و یا دوره‌های Ausbildung را گذرانده‌اند و تنها درصد کمی از افراد شاغل در طول زندگی از کسب هرگونه مهارتی بی‌بهره بوده‌اند.

سیستم حقوق در آلمان نه تنها به میزان تحصیلات بلکه به عواملی همچون تعداد افراد خانواده، سن، محل زندگی و … نیز بستگی دارد. این سیستم به گونه‌ای طراحی شده که حتی افراد بدون تخصص نیز در گذران زندگی دچار مشکل جدی نشوند به طوریکه یک فرد عادی جامعه بدون هیچگونه تخصصی حداقل دستمزد یعنی چیزی حدود ۹۰۰ یورو را که شامل هزینه اجاره مسکن و خورد و خوراک است، دریافت کند. البته این میزان دستمزد برای گذران زندگی یک نفر در نظر گرفته شده است و اگر فرد شاغل دارای فرزند باشد، با در نظر گرفتن برخی شرایط کمک هزینه نیز دریافت می‌کند.

کسانی که در آلمان در حیطه آموزش و تدریس مشغول به کار هستند می‌باید یا از تحصیلات دانشگاهی برخوردار بوده و یا دوره Ausbildung خود را با موفقیت پشت سر گذاشته باشند. حقوق آموزگاران در آلمان بسته به ایالت محل تدریس و نوع مدرسه چیزی حدود ماهیانه ۳۳۰۰ یورو تا ۵۰۰۰ یورو است. این میزان با احتساب پنج روز کاری و یک ماه مرخصی در سال (بدون در نظر گرفتن تعطیلات رسمی، ایالتی و تعطیلات فصلی مدارس) در نظر گرفته شده است. در مقایسه با برخی مشاغل آموزگاران دارای دستمزد کمی هستند اما این بدان معنی نیست که در آلمان معلمان حقوق کمی دارند.

به طور مثال نمایندگان مجلس در آلمان از حدود ۹۵۰۰ یورو درآمد ماهیانه برخوردار هستند و حقوق برخی وزرا بنابر نوع وزارت و اهمیت تا ۱۹ هزار و ۸۰۰ یورو می‌رسد. بخشی از این میزان درآمد مربوط به ساعت زیاد کاری این افراد است که حداقل ۱۲ ساعت مفید و حداکثر تا ۱۶ ساعت کاری مفید در روز می‌رسد و یا پزشکان بنا به میزان تحصیل، دریافتی متفاوتی دارند. یک پزشک فوق تخصص ۱۰ هزار یورو در ماه، یک پزشک متعصص ۷۵۰۰ یورو و دستیار پزشک ۶۳۰۰ یورو در ماه درآمد دارند.

در مقایسه با قشر کارگر جامعه آلمان (بسته به نوع کار) معلمین در برخی موارد دستمزد دو برابر و در برخی موارد با در نظرگیری حداقل دستمزد تدریس حقوقی برابر با کارگران دارند. به طور مثال یک کارگر ساده (بدون تخصص) حقوقی برابر ۱۹۰۰ یورو و در صورت داشتن تخصص تا سقف ۳۷۰۰ یورو در ماه دریافتی دارد.

آموزگاری در حیطه مشاغل سخت آلمانی

شغل آموزگاری در آلمان همواره جز مشاغل سخت به شمار می‌آید زیرا یک آموزگار علاوه بر تعلیم، وظیفه تربیت و رسیدگی ذهنی و روانی دانش آموز را نیز بر عهده دارد. به عنوان مثال در مقطع دبستان، کودکان اغلب تمایلی به برخاستن از خواب در ساعات اولیه روز را ندارند و یا برخی بدون خوردن صبحانه به مدرسه می‌آیند و بسیاری از آنها از نظر احساسی بسیار شکننده بوده و نیاز به توجه، آغوش گرم و محبت بیشتری دارند. از این رو در شهر برلین دولت قصد دارد با هدف ایجاد انگیزه حقوق آموزگاران را بالاتر ببرد چراکه از طرفی نیز در سال‌های اخیر تعداد علاقمندان به تدریس در این شهر سیری نزولی داشته است.

در مجلس آلمان برخی نمایندگان احزاب خواهان این افزایش حقوق بوده و قانونی را در این زمینه به تصویب رسانده‌اند. بر اساس این قانون از پاییز سال تحصیلی جاری میزان حقوق معلمان اندکی افزایش می‌یابد به طوریکه معلمان مدارس مناطق کم درآمدتر جامعه ۳۰۰ یورو بیشتر از سایر معلمان شهر برلین حقوق دریافت خواهند کرد. نمایندگان معتقدند این آموزگاران وظایف بیشتری بر عهده دارند زیرا دانش آموزان این مدارس با توجه به شرایط زندگی در موقعیت حساستری نسبت به همسالان خود قرار دارند و چگونگی رفتار با آنان و نحوه آموزش به آنان، ابتکار عمل بیشتری را می‌طلبد.

البته برخی آموزگاران چندی پیش در شهر هانوفر آلمان طی تظاهراتی، اعتراض خود را به میزان درآمد آموزگاری نشان دادند. در نتیجه این تظاهرات قرار شد افراد بالای ۵۰ سال به اندازه یک ساعت، ساعت کاری کمتری داشته باشند و یا میزان حقوق بیشتری دریافت کنند.

با این حال معلمان در آلمان در وضعیت مناسبتری نسبت به بسیاری از کشورها قرار دارند. آمارها نشان می‌دهد که میزان درآمد آموزگاران آلمانی دو برابر میانگین جهانی است. آلمان در سال‌های اخیر تلاش زیادی جهت جذب جوانان به تدریس انجام می‌دهد. زیرا هم اکنون حدود ۴۰ درصد از آموزگاران آلمانی را افراد بالای ۵۰ سال تشکیل می‌دهند و با وجود جمعیت رو به رشد مهاجرین، این کشور در سال‌های نه چندان دور با مشکل جدی کمبود آموزگار مواجه خواهد شد. آلمان برای حل این مشکل حتی به استخدام معلمان خارجی مخصوصاً از کشورهای اروپای شرقی روی آورده است. نمودار زیر تعداد نیروی آموزشی را در ایالت‌های مختلف آلمان نشان می‌دهد: