پرسش و پاسخ با امید فدوی درباره ریسک‌های استفاده از ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال چند سالی است که خود را در بین بازارهای مالی جا انداخته‌اند و روزانه به تعداد کاربران جدیدی که به استفاده از این ارزها روی می‌آورند اضافه می‌شود. ارزهای دیجیتال که در صدر آنها بیت‌کوین قرار دارد یک بازار به نسبت نوظهور می‌باشد که عمری در حدود ۱۰ سال دارد اما نسبت به سایر بازارها با سرعت بیشتری در حال پیشرفت و جذب کاربران جدید می‌باشد. استفاده از این ارزها و ورود به این بازار سرمایه‌گذاری کار چندان سختی نیست اما نیاز است تا کاربران تازه‌وارد با برخی ریسک‌ها و موارد امنیتی در این مورد آشنا شوند. در این بخش می‌خواهیم با امید فدوی ، مدرس و مشاور در حوزه ارزهای دیجیتال و بیت‌کوین و همچنین مدیر آکادمی امید فدوی صحبتی داشته باشیم و ببینیم ریسک‌های بازار ارز دیجیتال چه مواردی هستند و چگونه باید در مقابل آن ها رفتار کرد.

آیا در زمینه ارزهای دیجیتال هم کلاهبرداری وجود دارد و چطور می‌توان از آن‌ها دور ماند؟

بله، متاسفانه مانند هر بازار دیگری در بخش ارزهای دیجیتال هم شاهد کلاهبرداری هستیم. کلاهبرداری‌های ارز دیجیتال به خصوص در چند سال گذشته بسیار بیشتر شده‌اند و روزبه‌روز روش‌های جدیدی برای این کار به وجود می‌آید. از آنجا که امکان پیگیری و شناسایی هویت افراد و تراکنش‌های بیت‌کوین و یا هر ارز دیجیتال دیگر قابل ردیابی و شناسایی نیست، بسیار مهم است که افرادی که می‌خواهند به این بازار وارد شوند با روش‌های رایج کلاهبرداری در این زمینه آشنا شوند تا از دام کلاهبرداران در امان بمانند یا به عبارت دیگر صفر تا صد ارز دیجیتال را به خوبی آموخته باشند.

شاید برایتان جالب باشد بدانید که بیشتر این روش‌های کلاهبرداری درواقع همان روش‌هایی هستند که برای کلاهبرداری از کارت‌های اعتباری و یا در شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌شود.

برای مثال یکی از روش‌های رایج را برایتان می‌گویم. کیف پول تراست (Trust Wallet) و اتومیک (Atomic Wallet) در بین ایرانیان کاربران بسیار زیادی دارند. طبیعی است که تعداد زیادی از افرادی که در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کنند در تلگرام یا شبکه‌های اجتماعی دیگر عضو گروه‌های گفتمان درباره ارز دیجیتال هستند و از یکی از این دو کیف پول هم استفاده می‌کنند. کلاهبرداران در این گروه‌ها وارد شده و نام کاربری و پروفایل خودشان را طوری طراحی می‌کنند که شبیه به پشتیبان این کیف پول‌ها بشود. حال به صورت رندوم به کاربران پیام می‌دهند و خود را به عنوان پشتیبان این کیف پول‌ها معرفی می‌کنند و به دلایل مختلف از کاربر کلید خصوصی را می‌خواهند. شاید با خودتان بگویید احتمال اینکه کسی در دام این روش بیافتد خیلی کم است اما باید بگوییم که متاسفانه تعداد از آنچه فکر می‌کنید بیشتر است. در واقع این اولین اصلی است که مردم باید آن را رعایت کنند. تحت هیچ شرایطی نباید رمز عبور، کلید خصوصی و موارد این چنینی را در اختیار کسی قرار دهید. پ

آیا شرکت‌هایی که در ازای دریافت ارز دیجیتال و دعوت از دوستان به کاربران سود می‌دهند کلاهبردار هستند؟

اکثرا بله. بسیاری از این شرکت‌ها از روش پانزی برای جلو بردن کار خود استفاده می‌کنند. روش پانزی به این صورت است که موسسه از شما می‌خواهد از طریق لینک معرفی یا همان ریفرال، دوستان و آشنایان خودتان را نیز وارد این طرح سوددهی کنید و در ازای دعوت هر نفر هم درصدی به شما داده می‌شود. اتفاقی که در اینجا رخ می‌دهد این است که موسسه در ابتدا تبلیغ زیادی برای طرح خود می‌کند و قطعا در چند ماه اول کاربران بسیار زیادی وارد این طرح می‌شوند. این شرکت با پولی که کاربران تازه‌وارد به طرح وارد می‌کنند، سود کاربران قدیمی را پرداخت می‌کند. این کار تا جایی ادامه پیدا می‌کند که دیگر تعداد کاربران جدید و پولی که آن‌ها وارد می‌کنند جواب‌گوی پرداخت سود به کاربران قدیمی نمی‌باشد. در اینجا موسسه تمام پول‌های مردم که در حسابش است را برداشته و ناپدید می‌شود. از آن جا که امکان پیگیری و شناسایی تراکنش در ارزهای دیجیتال ممکن نیست، در بسیاری از موارد امکان شناسایی کلاهبرداران وجود ندارد.

این نکته را توجه داشته باشید که مواردی مثل قرارداد هوشمند اتریوم و یا قرارداد هوشمند ترون که در ازای به دست آوردن سود معرفی می‌شوند هیچ ارتباطی با پروژه‌های ترون و اتریوم ندارند و روش‌های کلاهبرداری و پانزی هستند. متاسفانه در چند ماه گذشته چندین شرکت به نام همین برنامه‌ها و قراردادهای هوشمند و به اسم و اعتبار اتریوم و ترون مقدار قابل توجهی از دارایی مردم را به سرقت برده‌اند.

آیا ارز دیجیتال تقلبی هم وجود دارد؟

بله، البته کلاهبرداری از این طریق نسبت به دو روش قبلی کمتر است زیرا ارزهای محدودی هستند که می‌توان از این روش برای آن‌ها استفاده کرد. می‌توان گفت اصلی‌ترین ارزی که نسخه تقلبی آن مخصوصا در بین ایرانیان زیاد شده است تتر یا همان دلار دیجیتال می‌باشد.

روش کلاهبرداری به این صورت است که تتر و برخی دیگر از ارزهای دیجیتال از نوع توکن هستند. توکن‌ها بلاک‌چین مستقل ندارند و بر روی شبکه بلاک‌چین ارزهای دیگر ساخته می‌شوند. برای مثال تتر بر روی سه شبکه اتریوم، ترون و omni عرضه می‌شود. توکن‌ها را می‌توان با استفاده از روش‌هایی مانند قراردادهای هوشمند ایجاد کرد. افراد کلاهبردار بر روی شبکه‌های بلاک‌چین با استفاده از قرارداد هوشمند یک ارز دیجیتال جدید را ایجاد می‌کنند و نام آن را مانند تتر اصلی تنظیم می‌کنند. سپس این تترهای تقلبی را به جای تتر اصلی به فروش می‌رسانند. درواقع ارزی که شما دریافت می‌کنید سکه‌ی تقلبی نیست، شما دارید یک سکه واقعی و کاملا جدید را دریافت می‌کنید که هیچ ارزش خاصی ندارد اما به شما به نام تتر که هر واحد آن معادل یک دلار هست فروخته شده است.

از دو روش می‌توان اصلی یا تقلبی بودن ارز را تشخیص داد اما باید توجه داشته باشید که پیش از خرید ارز امکان تشخیص اصلی بودن یا نبودن آن وجود ندارد. به همین دلیل لازم است تا خرید خود را از صرافی‌ها و کانال‌های معتبر انجام دهید. یکی از روش‌ها این است که توکن تقلبی لوگو ندارد. اگر نام ارز مورد نظرتان را در اکسپلور بلاک‌چین سرچ کنید می‌بینید که فقط ارز اصلی لوگو دارد و سایر ارزها که نام مشابهی دارند بدون لوگو هستند. این ارزهای بدون لوگو همان ارزهای تقلبی هستند.

روش بعدی زمانی مشخص می‌شود که ارز وارد کیف پول شما شود. در بخش بالانس حساب که مقدار دلاری کیف پول شما را نشان می‌دهد، ارز دیجیتال تقلبی به دلیل اینکه ارزشی ندارد نشان داده نمی‌شود. درواقع شما چون ارزی که خریداری کرده اید تقلبی است و ارزشی ندارد به همین دلیل مقدار خاصی در بخش بالانس نمایش داده نمی‌شود.

در پایان لازم هست این مورد را هم اضافه کنم که در وب‌سایت آکادمی امید فدوی مقالات جامعی در ارتباط با روش‌های کلاهبرداری قرار داده شده که پیشنهاد می‌کنیم حتما آن‌ها را مطالعه کنید. همچنین در بخش محصولات نیز پکیج مربوط به کلاهبرداری ارز دیجیتال به مدت محدودی رایگان شده است که علاقه‌مندان می‌توانند از آن استفاده کنند.