سود خرید خودرو بورسی در هفته گذشته

به گزارش تجارت‌نیوز ، این روش توانسته هم به نفع خودروسازان تمام شود و هم به مصرف‌کنندگان واقعی سود برساند.

از ابتدای عرضه خودرو در بورس‌کالا، تاکنون ۴هزار و ۸۰دستگاه خودرو معامله شده. مزیت این نوع عرضه این است که مصرف‌کننده با قیمت کمتر و شفاف‌تری نسبت به بازار، خودرو خریداری می‌کند؛ رانتی که نصیب واسطه‌گر می‌شد به خزانه خودروساز می‌رود و از زیان‌دهی خودروسازان کاسته می‌شود.

افزایش منفعت خریداران خودرو در بورس کالا

با وجود آنکه عرضه در بورس کالا روش مرسومی برای فروش خودرو نیست، اجرای این شیوه توانسته خودروسازان کشور و همچنین بازار را یک قدم از تبعات قیمت‌گذاری دستوری دور کند. جدا از اینکه فروش خودرو در بورس توانسته خودروسازان را به طور نسبی از زیاندهی خارج کند و از رانت بازار بکاهد، نفع مصرف‌کنندگان واقعی را نیز به دنبال داشته است. بنابراین عرضه خودرو در بورس کالا عملا از سه جهت مختلف تولید سود کرده است.

از تابستان امسال و پس از آنکه وزارت صمت سرانجام با بورسی شدن فروش خودرو موافقت کرد، عرضه خودرو در بورس کالا به شکلی جدی و دامنه‌دار کلید خورد. حالا نیز آن‌طور که مسئولان بورس می‌گویند و وزارت صمتی‌ها نیز به نوعی تایید می‌کنند، قرار است تمام خودروهای داخلی (احتمالا از سال آینده) روانه بورس کالا شوند. این شیوه هرچند مرسوم نیست و قیمت خودرو را نظام عرضه و تقاضا تعیین می‌کند، اما وزارت صمت به دلیل آنکه زیر بار حذف قیمت‌گذاری دستوری نرفت، این شیوه را پیاده کرد.

حالا نیز با گذشت چند ماه از عرضه انواع خودرو در بورس کالا (چه محصولات ایران‌خودرو و سایپا و چه خودروهای بخش خصوصی) آمار و ارقام نشان می‌دهد این روش توانسته هم به نفع خودروسازان تمام شود و هم به مصرف‌کنندگان واقعی سود برساند.

کلیات عرضه خودرو در بورس کالا

برای ارزیابی دقیق‌تر این موضوع، ابتدا نگاهی می‌اندازیم به کلیات عرضه خودرو در بورس کالا و شیوه کشف قیمت. در ابتدا، شرکت‌های خودروساز پس از پذیرش محصولاتشان در بورس کالا، تاریخ قطعی عرضه آنها را به همراه قیمت پایه اعلام می‌کنند. در ادامه، متقاضیان پس از انجام امور کلی مربوط به ثبت‌نام، در مزایده شرکت کرده و قیمت کشف‌شده در بورس با توجه به پیشنهادهای آنها به دست می‌آید. پس از پایان مزایده، با اولویت قرار دادن بالاترین قیمت از سوی متقاضیان، تحویل خودرو به برندگان تا زمان اتمام ظرفیت درنظرگرفته‌شده انجام می‌شود.

تجربه این چند ماه نشان می‌دهد در اکثر مزایده‌های خودرویی در بورس کالا، قیمت کشف‌شده در این بستر چیزی بین نرخ کارخانه و بازار بوده است. البته عرضه شاهین در بورس کالا یک استثناست، چه آنکه به دلیل کمتر بودن تقاضا نسبت به عرضه، این خودرو با نرخ پایه به فروش رفت.

با فاکتور گرفتن از شاهین، عرضه دیگر خودروها در بورس کالا سبب شده بخشی از مابه‌التفاوت موجود بین قیمت کارخانه و بازار که پیش‌تر به جیب دلالان و واسطه‌گران می‌رفت، به خزانه خودروسازان واریز شود. این همان امتیاز و نفعی است که عرضه خودرو در بورس کالا نصیب خودروسازان کرده است. به عبارت بهتر، با عرضه خودرو در بورس کالا، خودروسازان نه‌تنها از زیان‌دهی (از ناحیه خودروی عرضه‌شده در بورس) خارج شده‌اند، بلکه سود هم برده و بالاتر از آن، بخشی از مابه‌التفاوت قیمت کارخانه و بازار را هم جذب کرده‌اند.

حالا که ایران‌خودرو همان خودروی فرضی را در بورس کالا عرضه کرده، هرچند باز هم بین قیمت کارخانه و بازار آن اختلاف وجود دارد و رانت از بین نرفته، بااین‌حال این خودروساز می‌تواند بخشی از مابه‌التفاوت موردنظر را جذب و صرف افزایش تولید و بهبود کیفیت کند. بنابراین هرچند عرضه خودرو در بورس کالا روشی استاندارد نیست و قیمت خودرو باید در بستر بازار و نظام عرضه و تقاضا تعیین شود، بااین‌حال این شیوه می‌تواند اوضاع مالی خودروسازان را بهبود بدهد.

البته در ‌حال‌ حاضر تنها چند مدل خودرو در بورس کالا عرضه می‌شود؛ بنابراین خودروسازان چون همچنان بخشی از محصولات خود را در قالب طرح‌های فروش غیربورسی عرضه می‌کنند، به طور جامع و کامل از زیان‌دهی خارج نشده‌اند. از طرفی، خودروسازان ملزم هستند ۵۰درصد از محصولات خود را در قالب طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت عرضه و ۱۰درصد را نیز در قالب طرح اسقاط و جایگزینی خودروهای فرسوده بفروشند، بنابراین عملا ۶۰‌درصد از تولید آنها عملا باز هم با قیمت دستوری و احتمالا زیان‌ده به فروش می‌رسد.

منبع: همشهری