امتیاز ویژه اروپا به ایران برای مبادلات تجاری

رئیس‌جمهور آمریکا در ماه می تصمیم خود مبنی بر خروج این کشور از توافق هسته‌ای را اعلام کرد. در حالی که تنها شش هفته دیگر تا اجرایی شدن تحریم‌های نفتی ایالات متحده آمریکا علیه ایران باقی مانده است، سایر امضاکنندگان کلیدی این توافق در تلاشند تا بتوانند علی‌رغم فشارهای آمریکا بر دولت‌ها و شرکت‌ها در سراسر جهان و به‌ویژه بانک‌ها، تجارت با ایران را ادامه دهند.

به گزارش تجارت‌نیوز، فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سخنرانی روز دوشنبه خود در سازمان ملل متحد در نیویورک اعلام کرد: با توجه به فوریت و ضرورت حصول به نتایج ملموس، اعضا از پیشنهادات عملی برای حفظ و توسعه کانال‌های پرداخت و به طور مشخص ابتکار تاسیس یک سازوکار ویژه برای تسهیل پرداخت‌های مربوط به صادرات ایران -به‌خصوص نفت- و مساعدت فعالان اقتصادی که تمایل به تجارت مشروع با ایران دارند، استقبال کرده‌اند.

مهرداد عمادی در مصاحبه‌ای با رادیو بی‌بی‌سی در مورد چگونگی این مکانیسم پرداخت توضیح داده است.

این مکانیسم پرداخت چطور کار می‌کند؟

از طریق این مکانیسم مالی ایران می‌تواند صادرات نفت خود به کشورهای عضو اتحادیه اروپا را ادامه بدهد. اما در ازای فروش، هیچ پرداخت مستقیمی صورت نمی‌گیرد. در این سیستم که در اتحادیه اروپا در حال راه‌اندازی است، ایران به ازای فروش نفت به این کشورها یک خط اعتباری دریافت می‌کند. از طریق این خط اعتباری ایران می‌تواند خریداری کالا و خدمات از کشورهای عضو اتحادیه اروپا را انجام بدهد. بنابراین ایران می‌تواند یک ذخیره نقدی داشته باشد که بر پایه دلار نیست. خط اعتباری شرایطی را برای ایران فراهم می‌کند تا از دو طریق از آن استفاده شود؛ یا بلافاصله پس از فروش نفت نیازهای صنعتی‌اش از اروپا را تامین کند یا از درآمدهای نفتی‌اش برای خریدهایی در آینده استفاده کند.

بنابراین ایران می‌تواند از طریق این سیستم مالی تحریم‌های آمریکا را دور بزند. آمریکا اعلام کرده هر بانکی که تجارت با ایران را تسهیل کند، از سیستم مالی ایالات متحده محروم خواهد شد. آیا این مکانیسم راهی خواهد بود برای اینکه این شرکت‌ها بتوانند با محدودیت‌های ایجادشده از سوی آمریکا مقابله کنند؟

بله کاملا درست است. از سه طرح پیشنهادی که در مارس و آپریل سال جاری در مورد آن بحث شده، این کانال پرداخت بهترین گزینه محسوب می‌شود که در واقع سیستم بانکی یا موسسات اعتباری خاص را به کمترین میزان ممکن در مبادلات تجاری درگیر می‌کند. از آنجا که هیچ پولی به طور مستقیم مبادله نمی‌شود، بنابراین برای وزارت خزانه‌داری آمریکا سخت خواهد بود که بتواند محدودیتی را ایجاد کند یا بانک‌ها را جریمه کند؛ چون در جریان تبادلات هیچ بانک و موسسه‎ای به طور مستقیم درگیر نیست.

راه‌اندازی و موفقیت این سیستم برای ایران که بتواند نفت خود را به کشورهای اروپایی بفروشد، چقدر اهمیت دارد؟

به نظر من این یک دستاورد بسیار مهم برای اقتصاد ایران است. به این دلیل که بیش از 74 درصد از ارزهای قدرتمند از طریق فروش نفت به اتحادیه اروپا به کشور ایران وارد می‌شوند. اما سایر خریداران نفت نظیر چین که بزرگ‌ترین مشتری نفتی ایران است و پس از آن هند، ترکیه و کره جنوبی پرداخت‌های خود را از طریق ارزهای بین‌المللی انجام نمی‌دهند. چین از یوان و هند هم از روپیه استفاده می‌کند. اگرچه قرار است یوان چین بین‌المللی شود اما هنوز مسیری طولانی پیش رو دارد. بنابراین تنها ارزی که ایران به طور آزادانه می‌تواند از طریق این سیستم و در سطح جهانی از آن استفاده کند، یورو است که باز هم ایران به طور مستقیم برای واردات و صادرات از آن استفاده نمی‌کند. بنابراین می‌توان گفت راه‌اندازی این مکانیسم بسیار مهم است.

نظر آمریکایی‌ها در این مورد چیست؟

ما می‌دانیم که آمریکایی‌ها به شدت از این موضوع ناراحت و خشمگین هستند. این سیستم مالی چالشی مستقیم برای سیاست‌های رئیس‌جمهور آمریکا که قصد دارد از طریق تحریم‌ها تجارت با ایران را محدود کند، محسوب می‌شود. در حال حاضر شاهد اختلاف نظر کلیدی اروپا و آمریکا در مورد منافعشان در قبال ایران هستیم.