آلودگی جام جهانی ۲۰۲۲ / انتشار صفر کربن، خیالی بیش نیست

به گزارش تجارت‌نیوز ، زمانی که قطر در سال 2009 برای میزبانی جام جهانی فوتبال مردان پیشنهاد خود را مطرح کرد، وعده برگزاری یک رویداد بدون کربن و بدون آلودگی را داد. حتی در آن زمان، چشم‌انداز به صفر رساندن انتشار دی‌اکسیدکربن ناشی از میزبانی از صدها هزار هوادار در استادیوم‌های نوساخت در آب‌وهوای بیابانی، موضوعی خیالی به نظر می‌رسید.

اکنون این واقعیت در حال اثبات شدن است. در گزارش حسابداری گازهای گلخانه‌ای فیفا و برگزارکنندگان قطری که سال گذشته منتشر شد، تخمین زده شد که جام جهانی به میزان 3.6 میلیون تن CO2 تولید می‌کند. تخمین انتشار گازهای گلخانه‌ای برای رویدادهای بزرگ ورزشی یک روش نسبتاً جدید است و این روش‌ها می‌توانند متفاوت باشند، اما چنین رقمی از هر جام جهانی یا المپیکی که اخیرا برگزار شده بالاتر است.

مجله اکونومیست می‌نویسد: علاوه بر آن این احتمال وجود دارد که میزان انتشار آلودگی جام جهانی قطر تا حد قابل توجهی دست کم گرفته شده باشد. گزارشی در ماه می 2022 توسط Carbon Market Watch، یک سازمان دیده‌بان آب‌‌وهوا، نشان داد که پیش‌بینی رسمی در اندازه‌گیری دقیق انتشار گازهای گلخانه‌ای تولید شده از استادیوم‌ها شکست خورده است.

فیفا، که اصرار دارد روش اندازه‌گیری آن در عمل، بهترین است، بر این باور است که عمده انتشار گازهای گلخانه‌ای (52 درصد) از طرف هواداران و بازیکنانی است که به قطر سفر می‌کنند، در حالی که کمتر از 25 درصد آن ناشی از ساخت ورزشگاه است. این به این دلیل است که برگزارکنندگان انتظار دارند که این استادیوم‌ها سال‌ها پس از جام جهانی مورد استفاده قرار گیرند و ردپای کربن خود را طی سال‌های آینده بر جای بگذارند و در زمان برگزاری جام آنچنان انتشار آلودگی ایجاد نکنند.

دیده‌بان آب‌وهوا معتقد است که چنین استدلالی دور از ذهن است. قطری‌ها تا قبل از جام جهانی تنها با یک ورزشگاه می توانستند بازی‌های خود را برگزار کنند. در نتیجه، تخمین می‌زند که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از ساخت استادیوم برای جام جهانی بسیار کمتر محاسبه شده است و رقم واقعی آن 5 میلیون تن است.

تشکیل شورا در قطر برای کاهش آلایندگی جام جهانی

فیفا و قطر وعده این را داده‌اند که با خرید اعتبار کربن، حداقل همان 3.6 میلیون تن انتشار گازهای گلخانه‌ای را که خودشان پیش‌بینی کرده‌اند، جبران کنند. برای انجام این کار، قطر شورای جهانی کربن (gcc) را تأسیس کرده است که یک آژانس اختصاصی برای جبران انتشار کربن است. این شورا علاوه بر تعدیل انتشار آلاینده‌های جام جهانی، مسیری را به سوی «آینده‌ای با کربن کم» ایجاد می‌کند، که برای کشوری با بالاترین میزان انتشار آلاینده به ازای هر نفر، موفقیت چندان مهمی نیست.

با این حال این شورا همچنان در حال فعالیت است. تنها 6 پروژه با رعایت صرفه‌جویی آن هم در مجموع کاهش کمتر از 600 هزار تن کربن تاکنون تصویب شده است.

از چشم‌انداز وسیع‌تر، انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از رویدادهای ورزشی، مانند جام جهانی، ممکن است موضوع بی‌اهمیتی به نظر برسد. حتی تخمین 5 میلیون تنی دیده‌بان آب‌وهوا از انتشار کربن، کمتر از 0.02 درصد انتشار سالانه کربن در جهان است. اما تیم‌ها و سازمان‌های ورزشی به ظاهر اعتبار کربن خود را موضوع بسیار مهمی جلوه می‌دهند.

نزدیک به 200 نفر از آنها، از جمله فیفا، «چارچوب ورزش برای آب و هوا» سازمان ملل را امضا کرده‌اند این چهارچوب، طرحی است که به نهادهای ورزشی کمک می‌کند ردپای کربن خود را کاهش دهند. نود و سه نهاد، از جمله لیگ برتر انگلیس، توافقنامه جدی‌تری را امضا کرده‌اند که شامل تعهداتی برای نصف کردن کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال 2030 و رسیدن به انتشار خالص صفر تا سال 2040 است.

فیفا اما به این پیمان ملحق نشده است و شاید برای این کار دلیل خوبی داشته باشد. میزبانان جام جهانی بعدی در سال 2026، با تلاش مشترک بین آمریکا، کانادا و مکزیک، تخمین زدند که مسابقات آنها 3.7 میلیون تن CO2 تولید خواهد کرد که بیش از تخمین رسمی قطر است.