زمان وفای عهد دلواپسان نفتی فرا رسید

اکنون زمان آن فرا رسیده تا دلواپسان و منتقدانی که با کارشکنی‌های مختلف باعث فرصت‌سوزی و عدم اجرای قراردادهای جدید نفتی و جذب سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی شدند، به وعده‌ها و شعارهای خود عمل کنند.

به گزارش تجارت‌نیوز، زمان طلایی اجرای قراردادهای نفتی که پس از امضای برجام و در سال‌های 1394 و 1395 بود به علت کارشکنی‌ها و سنگ‌اندازی‌های داخلی که ریشه در فشارهای سیاسی و جناحی داشت، به آسانی از دست رفت.

پس از برجام، بخش‌های مختلف اقتصادی کشور و از جمله صنعت نفت مورد توجه شرکت‌های معتبر بین‌المللی قرار گرفت؛ در آن زمان هیات‌های نمایندگی شرکت‌های بین‌المللی در مذاکرات اعلام کردند علاوه بر سرمایه‌گذاری مالی، حاضر به انتقال فناوری‌های جدید و پیشرفته به ایران نیز هستند؛ اما منتقدان در پسِ بازی‌های سیاسی و جناحی، به جای توجه به منافع ملی تلاش کردند در مقابل امضای قراردادهای جدید با شرکت‌های معتبر بین‌المللی کارشکنی کرده و سنگ‌اندازی کنند.

نگرانی شرکت‌های بین‌المللی از کارشکنی‌های سیاسی

نتیجه این کارشکنی‌ها به این مساله ختم شد که هیات‌های اقتصادی خارجی، رفتاری محتاطانه از خود نشان داده و از تسریع در مذاکرات با دولت خودداری کردند؛ آنها نگران بودند که سرمایه‌گذاری‌های آنها گرفتار بازی‌های سیاسی و جناحی منتقدان شده و به سرانجام نرسد.

در بیست و یکمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت نفت که اردیبهشت 1395 برگزار شد، مدیران شرکت‌های خارجی حاضر در نمایشگاه درباره سرمایه‌گذاری در ایران گفتند: چشم‌انداز مثبت و خوبی وجود دارد، اما اخباری که از ایران می‌رسد و تهدیدها و فشارها مخالفان سیاسی دولت، نگران کننده است، بنابراین ترجیح می‌دهند منتظر باشند تا ببینند چه اتفاقاتی خواهد افتاد.

ضرب‌المثلی میان اقتصاددانان و فعالان اقتصادی است با این مضمون که «پول، ترسو است». در واقع شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی در جایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که تهدیدی متوجه آنها نباشد، به همین دلیل با مشاهده کارشکنی‌های دلواپسان، به تدریج کنار کشیدند.

ترامپ ادامه دهنده راه دلواپسان

کارشکنی منتقدان و دلواپسان تا روی کار آمدن دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در بهمن 1395 ادامه یافت.

روی کار آمدن ترامپ با توجه به تهدیداتش علیه ایران و برجام، خیال منتقدان را راحت کرد؛ ترامپ که وعده داده بود برجام را پاره می‌کند، از زمان استقرارش در کاخ سفید از هیچ تلاشی برای کارشکنی در مسیر اجرای برجام خودداری نکرد تا اینکه در اردیبهشت امسال آمریکا را از این توافق خارج کرد.

در واقع، ترامپ مسیر دلواپسان داخلی در جلوگیری از بهره‌برداری ملت ایران از منافع برجام را ادامه داد و زحمت آنها برای سنگ‌اندازی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه‌های نفتی را کم کرد.

توتال، بهانه‌ای برای هجمه به دولت

تجربه نشان داده زمانی که شرکت‌های بین‌المللی سرمایه‌گذاری سنگینی در یک کشور انجام دهند برای حفظ منافع خود تلاش می‌کنند تا مانع اعمال فشار و تحریم‌های خارجی شوند.

پس از امضای توافق برجام، دولتمردان که بر این تجربه واقف بودند، تلاش کردند با مذاکره با شرکت‌های بین‌المللی به کشور علاوه بر جذب سرمایه‌گذاری و فناوری پیشرفته، سدی نیز در مقابل فشارهای احتمالی آمریکا ایجاد کنند.

بدین ترتیب مذاکرات فشرده‌ای با شرکت‌های بین‌المللی در بخش‌های مختلف انجام شد که بسیاری از آنها تا مرز عقد قرارداد نیز پیش رفت.

از جمله مهمترین و پرحاشیه‌ترین قراردادهای پس از برجام، قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی بود که پس از کارشکنی‌های گسترده داخلی در تیرماه 1396 با کنسرسیومی بین‌المللی به رهبری توتال فرانسه به ارزش حدود پنج میلیارد دلار به امضا رسید.

در صورتی که قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی به جای تیرماه 1396 در سال‌های 1394 یا 1395 و پیش از روی کارآمدن ترامپ به امضا می‌رسید، براساس برآوردها 2 تا 2.5 میلیارد دلار توسط این شرکت در ایران سرمایه‌گذاری می‌شد که زمینه گره زدن منافع این شرکت فرانسوی با حفظ برجام را فراهم می‌کرد.

اما، اکنون توتال حدود 45 میلیون دلار در ایران سرمایه‌گذاری کرده است که رقم قابل توجهی به شمار نمی‌رود؛ در صورت کارشکنی نکردن منتقدان و امضای به موقع قرارداد توسعه فاز 11 توسط توتال، میزان پیشرفت پروژه به 40 تا 50 درصد و حجم سرمایه‌گذاری این شرکت به حدود 2.5 میلیارد دلار می‌رسید که حاضر نبود به راحتی از آن دست بکشد.

بیژن زنگنه وزیر نفت در تیرماه امسال در این باره گفت: «اگر در کار وزارت نفت تاخیر نینداخته بودند و پنج قرارداد دیگر همانند توتال منعقد شده بود و همچنین صادرات نفت کشور چهار میلیون بشکه در روز بود، دیگر آمریکا نمی‌توانست نفت ایران را تحریم کند».

بدین ترتیب دلواپسان، زمان طلایی بهره‌برداری از دستاوردهای برجام را با کارشکنی‌های خود بر باد دادند و زمینه فشارهای بیشتر آمریکا علیه ایران را فراهم کردند.

توسعه فاز 11، چشم انتظار راهکار دلواپسان

منتقدان که در زمان مذاکرات مربوط به قراردادهای جدید نفتی و همچنین پس از امضای قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی به گونه‌ای به آن می‌پرداختند که گویا شرکت‌های معتبر داخلی آماده اجرای این قراردادها هستند اما وزارت نفت از امضای قرارداد با آنها خودداری می‌کند، اکنون وقت معرفی شرکت‌های معتبر از سوی آنها رسیده است.

حال که توتال ناچار به کناره‌گیری از پارس جنوبی شده و نظر نهایی شرکت سی‌ان‌پی‌سی چین برای توسعه این میدان اعلام نشده، فرصت مناسبی است که شرکت‌های معتبر داخلی خواستار توسعه فاز 11 پارس جنوبی (توسعه عادی و وارد کردن فناوری پیشرفته ساخت سکوهای تقویت فشار) توسط این دلواپسان همیشه منتقد، به مردم معرفی شوند.

البته گزینه‌های مورد نظر باید علاوه بر دارا بودن منابع مالی چند میلیارد دلاری باید از فناوری‌های جدید نیز برخوردار باشند تا بتوانند منافع ملی حداکثری را تامین کنند.

توانایی‌های شرکت‌های داخلی که در سال‌های اخیر موفقیت‌های خوبی را کسب کرده و فازهای متعدد پارس جنوبی را توسعه داده اند قابل انکار نیست، اما توسعه فاز 11 پارس جنوبی با دیگر فازهای پارس جنوبی تفاوت دارد.

برای توسعه فاز 11 باید سکوی 20 هزار تنی تقویت فشار در آن نصب شود که نیاز به فناوری‌های پیشرفته‌ای دارد که در کشور نیست؛ همچنین باید سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری در آن انجام شود که در شرایط کنونی اقتصاد به راحتی این ارقام قابل تحقق نیست.

اکنون نه تنها خبری از شرکت‌های معتبر دخلی برای اجرای طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی با فناوری‌های جدید نیست بلکه طبق تجربه‌های گذشته، تلاش دلواپسان با استفاده از فشارهای سیاسی، فشار به دولت برای امضای قرارداد با شرکت‌های خاصی است که پیامد آن پس از چند سال وقت‌کشی و هدر دادن سرمایه‌های ملی، تحقق نیافتن اهداف مورد نظر بوده است.

منبع: ایرنا