اوپک‌ در دوراهی انتخاب/ بحران جدید بیخ گوش بازار جهانی نفت!

به گزارش تجارت‌نیوز ، به‌رغم پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر افزایش ۳۸۰ هزار بشکه‌ای تقاضای نفت در سال ۲۰۲۲، اوپک در آخرین گزارش خود نظری متقاوت داشت و تخمین زد که تقاضا با کاهش ۲۶۰ هزار بشکه‌ای مواجه شود. البته هر دو نهاد پیش‌بینی می‌کنند که برای سال ۲۰۲۳ تقاضا حداقل ۲٫۱ میلیون بشکه در روز افزایش یابد.

خال اعضای اوپک در نشست امروز خود در دو راهی انتخاب قرار دارند. چراکه علاوه بر پیش‌بینی کاهش تقاضا در سال جاری، این سازمان اکنون با فشار آمریکا برای بالابردن عرضه مواجه است. از سوی دیگر، پیش‌بینی احیای برجام و بازگشت ایران به بازار انرژی به خودی خود احتمال افزایش عرضه و کاهش قیمت را بالا می‌برد. موضوعی که چندان به مذاق اعضای اوپک خوش نمی‌آید.

همچنین نفت در شرایط کنونی یکی از اهرم‌های اصلی فشار روسیه به حساب می‌آید. این کشور نیز تمام تلاش خود را در پیش گرفته تا افزایش عرضه عملی نشود.

در این بین ائتلاف اوپک پلاس همین اواخر هم تحت تاثیر خروج از شرایط کرونا به‌تدریج تولید نفت خود را افزایش و به سطح قبل‌ از پاندمی کرونا بازگرداند. این درحالی است که تقاضا و قیمت از سوی مصرف‌کنندگان بزرگ دنیا در حال کاهش است. بنابراین نگرانی‌هایی درباره رکود اقتصادی در بازار انرژی وجود دارد.

مصداق بارز رکود در بازار انرژی را می‌توان در کاهش قیمت نفت خام برنت مشاهده کرد. قیمت نفت خام برنت طی سه ماه از حدود ۱۱۷ دلار به ۹۴ دلار در هر بشکه رسید. قیمتی که عربستان را حتی به فکر لزوم کاهش تولید انداخت. حال باید منتظر ماند و دید در جلسه امروز اوپک چه تصمیمی برای خروج از این خلسه اتخاذ می‌شود.

دوگانگی اوپک این‌گونه تشریح می‌شود که این سازمان تحت فشار آمریکا و با قبول شرایط فعلی قیمت نزولی به افزایش تولید بپردازد. یا با رد پیشنهاد آمریکا منتظر تقاضا در بازار و افزایش قیمت‌ بماند. البته تاثیر مساله توافق در برجام و ورود ایران به بازار نفت در تصمیم‌گیری‌های اوپک قابل چشم‌پوشی نیست.

دوگانگی در اوپک وجود ندارد

محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک، در گفتگو با تجارت‌نیوز وجود دوگانگی تصمیم در اوپک را رد کرد و گفت: این سازمان واقعا ظرفیت تولید بیش از آنچه در حال حاضر عرضه می‌کند را ندارد. اکنون اوپک پلاس حدود دو تا ۲٫۵ میلیون بشکه زیر سقف تعیین‌شده نفت تولید می‌کند. چراکه برخی کشورهایی که سهمیه تولید نفت گرفتند قادر به تولید نیستند! بنابراین اوپک حتی قادر به تامین سهمیه موظف خود در بازار جهانی نیست. چه رسد به آنکه راه انتخاب داشته باشد.

او درباره علت کاهش تولید اوپک پلاس بیان کرد: همانطور که ذکر شد اوپک قادر به تامین بازار انرژی دنیا در ابعاد مورد انتظار نیست. از طرفی شاهد کمبود نفت و برداشت کشورها از ذخایر استراتژیک هستیم. پس نیاز برای ورود ایران به بازار نفت احساس می‌شود. به ویژه اینکه به فصل زمستان نزدیک می‌شویم و شاهد فعالیت‌های ضد و نقیض روسیه در بازار انرژی هستیم. ورود نفت ایران به بازار انرژی به معنای گرفتن جای هیچ کشوری نیست. ایران فقط قرار است جایگاه خود را که در اثر تحریم‌ها از دست داده بود برگرداند و به تعامل با مشتریان سنتی گذشته خود مشغول شود. بنابراین بازگشت ایران به بازار نه‌تنها مشکل‌ساز نیست، بلکه مفید واقع خواهد شد.

او درباره فشارهای آمریکا برای تولید بیشتر گفت: قبلا اوپک از ظرفیتی تحت عنوان ظرفیت مازاد برای حل مشکل در شرایط اضطرار بهره می‌برد. اما در حال حاضر حتی قادر به تامین آنچه موظف به عرضه است را هم ندارد چه برسد به ظرفیت مازاد. ظرفیت مازاد یعنی اگر در حال حاضر اوپک ۳٫۸ میلیون بشکه تولید کند تحت شرایطی قادر است یک میلیون بشکه مازاد بر این مقدار تولید کند. این سازمان معمولا این مقدار را برای سوپاپ اطمینان نگهداری می‌کند. در حال حاضر اوپک ممکن است نهایت یک میلیون بشکه تولید مازاد داشته باشد. چراکه فعلا با محدودیت تامین سقف تولید مواجه است.

عربستان تهدید برای بازار

خطیبی درباره موضع‌گیری اعضای اوپک نسبت به حضور ایران گفت: اعضای این سازمان همیشه یادآوری کردند که به محض رفع تحریم‌، ایران می‌تواند با تمام ظرفیت‌ خود وارد بازار شود. البته این موضوع هم فراموش نمی‌شود که یکی از حامیان تحریم ایران در سال ۲۰۱۸ همین اعضا بودند. چراکه با وعده تامین بازار ایران به نوعی حامی تحریم‌ها شدند.

همچنین اخیراً نیویورک تایمز، در گزارشی به عدم نیاز اروپا به انرژی اروپا اشاره کرد. استدلال کارشناسان انرژی اروپایی در این گزارش این است که نیاز اصلی بازار اروپا گاز است نه نفت. این در حالی است که ایران ظرفیت صادرات گاز را ندارد و بازار داخلی آن با کمبود مواجه است.

در این گزارش توضیح می‌دهد که در صورت احیای برجام ایران نهایت ۱.۳ میلیون بشکه نفت به بازار جهان اضافه می‌کند. این مقدار تنها یک درصد نیاز بازار را تامین می‌کند و تا سال ۲۰۲۳ بین پنج تا ۱۰ دلار نرخ نفت را کاهش می‌دهد. اما عربستان در این باره تهدید کرد که در صورت عرضه نفت ایران به بازار جهان، تولید نفت را کاهش می‌دهد و قیمت را بالا نگه می‌دارد.

گفتنی است در آستانه برگزاری نشست اوپک پلاس قیمت نفت بیش از یک دلار در هر بشکه جهش داشت. در حالی که سرمایه‌گذاران به اقدامات احتمالی تولیدکنندگان اوپک پلاس برای تغییر در تولید و حمایت از قیمت‌ها چشم دوخته‌اند.

برای مطالعه بیشتر درباره حوزه انرژی خبر قیمت بنزین در کشورهای همسایه چقدر است را دنبال کنید.