چرا روسیه دست به ارزان‌فروشی نفت می‌زند؟

به گزارش تجارت‌نیوز به نقل از فردای اقتصاد، هفته پیش تحریم‌های غرب علیه صادرات نفت روسیه اعمال شد. بر اساس این تحریم‌ها که امضای کشورهای اتحادیه اروپا، گروه ۷ و استرالیا پای آن نشسته است، پالایشگران و شرکت‌های اروپایی از خرید نفت روسیه منع شده‌اند و علاوه بر آن هیچ یک از شرکت‌ها و بیمه‌گران اروپایی حق همکاری و ارائه خدمات به محموله‌های نفت روسی را ندارند، مگر اینکه سقف قیمتی اعمال شده توسط غرب رعایت شده باشد.

سقف مجاز برای مشارکت در خرید و فروش نفت روسیه ۶۰ دلار تعیین شده است که حدود ۱۶ دلار از قیمت‌های کنونی نفت برنت کمتر است. حالا اما آخرین اخبار منتشر شده از سوی منابع اطلاعاتی چون آرگوس مدیا و تنکرترکرز نشان می‌دهد که بخش‌هایی از نفت مسکو در قیمت‌هایی بسیار پایین‌تر از این سقف قیمتی در حال تجارت است و بخش‌های دیگر از آن هم هرچند که در قیمتی بالاتر از سقف قیمتی معامله می‌شوند، اما با تخفیف‌های قابل‌توجهی نسبت به نفت شاخص برنت به فروش می‌رسند.

در واقع هرچند که تا کنون محدودیت‌های غرب نتوانسته دامن میزان صادرات نفت روسیه را بگیرد اما به طور چشم‌گیری به ارزان فروشی نفت این کشور منجر شده است.

نفت روسیه با تخفیف ۴۰ دلاری به فروش می‌رسد

با گذشت حدود یک هفته از اعمال سقف G-۷ بر قیمت نفت روسیه، به نظر می‌رسد که بیشتر محموله‌های عرضه شده از سوی مسکو بسیار پایین‌تر از سقف ۶۰ دلاری معامله می‌شود. بلومبرگ بر این باور است که قیمت نفت روسیه در این سطوح لزوما به سقف قیمتی غرب و رعایت آن از سوی مشتریان نفت مسکو مربوط نمی‌شود، اگرچه ممکن است در وقوع این شرایط مؤثر باشد.

بر اساس داده های ارائه شده توسط آرگوس مدیا، گرید اورال چهارشنبه هفته گذشته حدود ۴۳.۷۳ دلار در هر بشکه معامله شد، در حالی که در این روز نفت برنت در محدوده ۷۸ دلار قرار داشت. آرگوس در گزارش دیگری مدعی شده که افت قیمت اورال ادامه داشته و روز پنجشنبه به حدود ۴۱.۵ دلار رسیده است. تفاوت نرخ گرید اورال با برنت در حالی به بیش از ۳۵ دلار رسیده که منبع اطلاعاتی اینتیلجنس می‌گویند این اختلاف برای هفته‌ها در حدود ۲۰ دلار باقی مانده بود. در واقع فشار تحریم‌ها در حال کاهش هرچه بیشتر قیمت نفت روسیه است.

فاصله حدود ۳۵ تا ۴۰ دلاری نفت اورال از برنت در حال حاضر در حالی است که این نفت به طور تاریخی تنها حدود یک تا ۲ دلار ارزان‌تر از برنت به فروش می‌رسیده است. گرید اورال یکی از گریدهای اصلی نفت روسیه است و تا پیش از اعمال تحریم‌های غرب بخش اعظم آن به اروپا صادر می‌شد به طوریکه حدود ۶۰ درصد از صادرات دریایی این کشور را در سال گذشته به خود اختصاص داده بود.

بلومبرگ بر این باور است که از دست دادن بازار تاریخی نفت اروپا به دلیل تحریم‌ها، روسیه را به صادرات نفت اورال به گروه کوچکی از خریداران در فاصله‌های دور به‌ویژه چین و هند - سوق داده که هزینه حمل و نقل بیشتری در بردارد. در واقع حدود سه چهارم نفت روسیه از طریق دریا از غرب این کشور صادر می‌شده است اما با کاهش خرید اروپایی‌ها، روسیه نفت بیشتری به آسیا می‌فرستد که هزینه حمل و نقل بیشتری دارد. این یعنی روسیه برای رقابت با عرضه‌ دیگر کشورها در آسیا، باید تخفیف بیشتری بپردازد.

مایکل کارولان، رئیس قیمت‌گذاری نفت خام EMEA در آرگوس، در این خصوص گفته است: نکته کلیدی که اورال را کاهش می‌دهد از دست دادن خریداران اروپایی‌ است نه سقف قیمتی. اورال در حال حاضر هیچ مشتری بلندمدتی ندارد، بنابراین قیمت‌ها باید کاهش یابد تا خریداران طولانی مدت را جذب کند. عدم خرید نفت اورال به دلیل تحریم‌ها و خود تحریمی قبلی پالایشگاه‌های اروپایی است تا سقف قیمتی.

صادرات بخشی از نفت روسیه با قیمت بالاتر

اما این همه ماجرا نیست، بخشی از نفت روسیه با قیمت‌های بالاتر یعنی حتی بیشتر از سقف ۶۰ دلاری تعیین شده توسط غرب در حال صادرات است.

این بخش نفت صادراتی روسیه مربوط به محموله‌هایی می‌شود که از شرق روسیه صادر می‌شوند که به مراکز تقاضای آسیایی نزدیک‌تر هستند. داده‌های آرگوس نشان می‌دهد که نفت روسیه با عنوان ESPO روز چهارشنبه هفته گذشته حدود ۶۹ دلار به فروش رسیده که بیش از ۲۵ دلار گران‌تر از نفت اورال بوده است. نفت ESPO که نام خود را از حروف اول خط لوله‌ای که نفت را به شرق سیبری حمل (Eastern Siberia Pacific Ocean) می‌کند به عاریه گرفته است، سبک‌تر و شیرین‌تر از نفت اورال است و به طور سنتی معمولا کمی گران‌تر از اورال قیمت‌گذاری می‌شود.

بر اساس گزارش بلومبرگ، قیمت بسیار بالای ESPO نسبت به اورال به دلیل نزدیک بودن مبدا و مقصد صادراتی این گرید نفتی است. معاملات ESPO در سطح بالاتر از سقف قیمت ۶۰ دلار در عین حال نشان می‌دهد که در حال حاضر، روسیه تانکرها و شرکت‌های بیمه‌ای را برای حمل و نقل گرید ESPO در اختیار دارد و می‌تواند با استفاده از آنها در کمتر از یک هفته نفت خود را از شرق روسیه به چین برساند.

اما هرچند ESPO در قیمت‌هایی بالاتر از اورال و حتی سقف قیمتی ۶۰ دلاری اتحادیه اروپا معامله می‌شود اما این نفت شاخص روسیه هم از گزند تحریم‌ها در امان نبوده است چراکه حدود ۱۰ دلار ارزان‌تر از برنت قیمت‌گذاری می‌شود. این در حالی است که به طور تاریخی قیمت این نوع نفت و شاخص برنت یکی بوده است. معامله‌گران در این باره به رویترز گفته‌اند، به دلیل تقاضای کم، پالایشگاه‌های مستقل چین با شدیدترین تخفیف‌ها در چند ماه اخیر نفت خام ESPO روسیه را خریداری می‌کنند.

تخفیف‌های بیشتر در راه است

صادرات نفت‌خام و میعانات گازی روسیه در حال حاضر حدود ۵ میلیون بشکه است که از این مقدار حدود ۲ میلیون بشکه در روز همچنان به اروپا صادر می‌شود که البته حدود یک میلیون بشکه آن در حال حاضر از طریق دریا به قاره سبز می‌رسد و مشمول تحریم‌ها می‌شود. پوتین اعلام کرده که سقف قیمتی اعمال شده توسط غرب را نخواهد پذیرفت و این به معنای قطع صادرات نفت از طریق دریا به اتحادیه اروپا است.

آنطور که انرژی اینتلیجنس می‌گوید تنها راهی که روسیه می‌تواند آسیا را متقاعد کند که نفتی را که تا حالا به اروپا صادر می‌شده خریداری کند، این است که قیمت خود را برای آسیایی‌ها باز هم پایین بیاورد و این به معنای افزایش شکاف بین قیمت نفت روسیه و نفت‌ شاخص برنت است. با این حال ممکن است که حتی این راهکار هم جواب ندهد و پیش‌بینی می‌شود صادرات نفت‌خام روسیه در طول زمان حدود ۶۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یابد.

برای مطالعه بیشتر گزارش صادرات 1.2 میلیون بشکه نفت؛ واقعیت یا خیال؟ را در تجارت‌نیوز بخوانید.