پیش بینی مشارکت ۶۰ درصدی؛ پزشکیان به دنبال تغییر است

به گزارش تجارت‌نیوز، مشروح گفت و گو با محمود واعظی را می خوانید

با وجود ثبت نام بسیاری از افراد با سوابق ضعیف به عنوان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری، جایگاه خالی احزاب و فعالیت حزبی در این موضوع را چطور ارزیابی می‌کنید؟

 با توجه به اعلام شاخص‌هایی برای معیار نام نویسی، این شاخص‌ها از نظر چهارچوبی بسیار باز و کلی بودند و همین امر باعث شد افراد زیادی بتوانند از این شاخص‌ها عبور کنند، اما قابل پیش بینی بود که تعداد مشخصی کاندیدا پذیرفته شوند تا به این ترتیب مردم هر چه بهتر بتوانند از بین آنها انتخاب کنند. در این بین ما نمایندگانی را داشتیم که در انتخابات مجلس در اسفند ماه سال قبل در حوزه انتخابیه خودشان رأی نیاورده بودند و ثبت نام کردند و جزو همان ۸۰ نفر ثبت نام کننده انتخابات ریاست جمهوری بودند. یا نمایندگانی را داشتیم که در انتخابات مجلس توسط شورای نگهبان تایید صلاحیت نشده بودند. همچنین افرادی که تجربیاتی داشتند اما در مسئولیت‌های خود موفق نبودند.

دلیل ایجاد چنین وضعیتی نبودن یک سازوکار مشخص است تا پیش از اقدام افراد به ثبت نام، فیلتر شوند که اساسا به این سادگی وارد مرحله ثبت نام نشوند. مهم‌ترین ویژگی این است که سلیقه‌ای نباشد. در برخی کشورها فردی که می‌خواهد به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری ثبت نام کند می‌بایست یک تعدادی امضا از شخصیت‌های شناخته شده و مورد پذیرش جامعه جمع آوری کند. یک روش دیگر هم این است که فردی که می‌خواهد ثبت نام کند، باید در یک حزب، جریان و یا مجموعه سیاسی مردمی عضو باشد و آن حزب و مجموعه سیاسی که سال‌ها در بین مردم اعتبار کسب کرده این اعتبار را در حمایت کاندیدای مد نظر هزینه کرده و بگوید اگر این نامزد مورد حمایت ما وظایف خود را به درستی انجام نداد، مسئولیت آن را خواهیم پذیرفت. اینکه یک فرد به تنهایی و بدون پشتوانه جمعی بخواهد پاسخگوی یک ملت باشد، ممکن نیست و با وجود این موارد به نظر من سازوکار فعلی دچار مشکل است.

ساختار قانون اساسی کشور به دستور حضرت امام خمینی(ره) در پاریس، بر مبنای بررسی قوانین اساسی کشورهای مختلف تعیین شده و یک قانون پارلمان‌تاریستی است. در بطن این سیستم پارلمان‌تاریستی ضروری است تا احزاب حضور جدی و موثر داشته باشند. یعنی مردم باید طوری انتخاب کنند که انتخاب آنان نشان دهد به چه تفکری و منشی رای خواهند داد و در نهایت چه کسی پاسخگو است. ضروری است به سمت چنین سازوکاری برویم و وقتی در شرایط فعلی هستیم، تمام مسئولیت تایید صلاحیت‌ها به عهده شورای نگهبان خواهد بود و شورای نگهبان هم می‌خواهد در زمانی کوتاه، تعداد معینی را برای انتخابات تعیین کند و  در اینجا که سلیقه‌ها نقش حائز اهمیتی داشت. متعاقبا رایزنی‌ها نیز نقش اساسی خواهد داشت. در چنین فضایی ممکن است حقی و ناحق یا همه سلایق در نظر گرفته نشود.

چگونه مشارکت بالا می‌رود؟ زمانی که همه مردم بدانند، در بین کاندیداها یک نفر حضور دارد که به سلیقه سیاسی آنها نزدیکتر است یا اینکه مستند به سوابق و اقدامات گذشته، عملکرد بهتری را از خودش می‌تواند نشان دهد. به این دلیل معتقدم، در این زمینه باید یک بازنگری و اقدام مجدانه‌ای صورت گرفته و باید به احزاب فرصت بیشتری برای رشد و نمو داده شود. زیبنده نیست که احزاب صرفا زینت‌المجالس باشند و تنها برای رویدادهای انتخاباتی فعال شوند.

 احزاب باید در طول سال فعال باشند و با مردم ارتباط داشته باشند، آنها میتوانند مانند یک پل میان مردم و حاکمیت باشند‌. احزاب باید بتوانند خواسته های به حق و در چارچوب قانون اساسی مردم را به حاکمیت منتقل کنند و متقابلا نیز توانایی شرح و بیان مشکلات حاکمیت برای مردم داشته باشند. این همبستگی‌ها، بین اقشار مختلف درون جامعه و در نهایت بین مردم، حاکمیت و دولت را همین مجموعه‌های سیاسی می‌توانند، برقرار کنند. لذا اگر جایگاه احزاب در کشور ارتقا پیدا کند، نقش روشن و شفافی داشته باشند و نهایتا اعتبار آن‌ها قابل توجه باشد،  قطعا می‌توانند از یک سو میزان مشارکت را بالا ببرند و از سوی دیگر نقش‌آفرینی موثر و  کمک‌های ارزشمندی را عملیاتی کنند.

با توجه به مشارکت پایین در انتخابات مجلس دروازدهم و نابه‌هنگام بودن انتخابات ریاست جمهوری، آیا حزب اعتدال و توسعه برنامه مشخصی برای انتخابات ریاست جمهوری دارد؟

در حزب اعتدال و توسعه، اعتقاد داریم؛ اگر قرار است در کشور اصلاحات و تغییراتی صورت بگیرد، یا ریلی به نفع مردم تغییر کند هیچ راهی به جز صندوق رای به عنوان نماد جمهوریت و دموکراسی وجود ندارد. اگر می‌خواهیم رضایت مردم را جلب کنیم، ضروری است که مردم از عملکرد حاکمیت، دولت و نظام راضی باشند. تنها راه مدنی و عقلایی نیز صندوق رای است و از طریق آن خواهیم دانست مردم به دنبال چه هستند. اگر صندوق رای با مشارکت پایین و اقلیتی باشد، ما تنها نظر اقلیت را می‌دانیم و اگر اکثریت باشد ما نظر اکثریت جامعه را خواهیم دانست.

وقتی مردم بدانند که رای و انتخاب آ‌ن‌ها به عنوان یک امانت حفظ خواهد شد و تاثیر گذار است، حتی اگر کاندیدای مورد نظر آنان انتخاب نشود باز هم حامی دولت و نظام خواهند بود. بر همین اساس ما معتقدیم که هرگز نباید با صندوق رای قهر کنیم و از طرف دیگر راه حل را در خیابان نمی‌دانیم. راه حل را در خانه ماندن و عدم مشارکت هم نمی‌دانیم زیرا نتیجه‌ی آن را در انتخابات‌های ۹۸، ۱۴۰۰ و اسفند ۱۴۰۲ دیدیم. البته عده‌ای هستند که دوست دارند با رأی اقلیت یک تعداد افراد خاص رای بیاورند. ما به این اعتقاد داریم که هیچ راه‌حلی جز صندوق رای وجود ندارد و حزبی هم نیستیم که بگوییم اگر همه چیز در انتخابات بر وفق مراد ما بود به صندوق رای احترام می‌گذاریم و در انتخابات مشارکت می‌کنیم.

در انتخابات ۱۴۰۲ تمام نظرسنجی‌ها نشان می‌داد که مشارکت پایین خواهد بود، اما با این وجود ما اعلام کردیم که در انتخابات شرکت می‌کنیم. به نظر ما، ضروری است که یک فرد سیاسی همیشه پیشرو و حزب سیاسی نیز همواره افق‌های برون رفت از موانع و چالش‌ها را دیده و راهگشا باشد. ما با چند حزب دیگر و با علم به اینکه می‌دانستیم حداقل در تهران موفق نمی‌شویم، جلسات مشترک و منظمی را برگزار و از مردم خواستیم که مشارکت فعال داشته باشند و نهایتا از لیست انتخاباتی صدای ملت حمایت کردیم.‌

به این ترتیب ما از طریق گزارش‌های دبیران استان‌ها، سازمان‌های جوانان، بانوان و اصناف مختلف حزب به این نتیجه رسیدیم که فضای جامعه از انتخابات مجلس در اسفند ۱۴۰۲ تا انتخابات ریاست جمهوری آتی بسیار تغییر کرده و مردم ما که بسیار فهیم هستند، به این درک رسیده اند که باید برای تغییر وضعیت فعلی خودشان، اتفاقی را رقم بزنند و در غیر این صورت کسی برایشان این اتفاق را رقم نخواهد زد. همواره به صندوق رای اعتقاد داریم و در این انتخابات شرکت خواهیم کرد. از این رو به برخی از افراد، خارج از تشکیلات حزب که می‌دانستیم گرایشات اعتدالی دارند مراجعه کردیم و از برخی دوستان ما در درون حزب هم خواستیم که ثبت نام کنند. نهایتا برخی از این عزیزان موافقت و ثبت‌نام کردند‌.

 لذا سیاست ما از ابتدا این بود که باید به جد در این انتخابات فعال باشیم و خوشبختانه به صورت تقریبی یک حرکتی هم بین مردم بوجود آمده که فقط مختص تهران نیست. با التفات به گزارش دبیران استانی حزب، تمایل اجتماعی به مشارکت در انتخابات دیده می‌شود. حتی برخی فضا را به ۲ خرداد سال ۷۶ و  ۹۲ شبیه می‌دانند. ما معتقدیم در فضای فعلی و در صورتی که کاندیداها بتوانند مطالبات مردم را به خوبی بیان نمایند، مردم حاضرند که پای صندوق رای بیایند. ضروری است همگی تلاش کنیم که این انتخابات به انتخاباتی پرشور مبدل گردد و از مردم عزیزمان هم خواهش میکنم که بدانند «رأی» حق اساسی آنان است. در تمامی کشورها، برگه‌های هویتی مختلفی به منظور فعالیت افراد ارائه می‌شود، اما زمانی که به یک فرد پاسپورت و حق شهروندی اعطا می‌گردد، به او حق رأی و حق تعیین سرنوشت داده شده است.

از این روی نباید آگاهانه این حق را از خودمان سلب کنیم. مردم نباید تفکر خلاف واقع و آسیب‌زا با این مضمون که رای ما هیچ نقشی ندارد را تکرار کنند. ما که شاهد این بودیم در سال ۷۶ ،۹۲ و ۹۶ اندیشه و برنامه نامزدها فرق می‌کرد. عده‌ای دنبال شخص دیگری بودند اما وقتی مردم پای کار آمدند و فرد دیگری را انتخاب کردند، همه چیز تغییر کرد.

ابتدا مقرر بود در ایام احراز صلاحیت‌ها، روز چهارشنبه جلسه شورای مرکزی حزب تشکیل شود، اما از جایی که شورای نگهبان زودتر و روز یکشنبه اسامی تایید شدگان را اعلام کرد، بلافاصله و در روز دوشنبه جلسه را برگزار و با اتفاق آراء نتیجه گرفتیم که از آقای دکتر پزشکیان حمایت کنیم. همان روز نیز در حمایت از دکتر پزشکیان بیانیه صادر کردیم. ما با احترام به سایر کاندیداهای تایید شده، براساس ارزیابی سخنان و سوابق علمی و اجرایی جناب آقای دکتر پزشکیان در سالیان متمادی و با توجه به زندگی سالمی که دارند به این نتیجه رسیدیم که با وجود شرایط بسیار سخت امروز، ایشان بهترین گزینه برای حل مشکلات مردم است.

 وی ارتباط بسیار خوبی با مردم دارد و درد آن‌ها را می‌فهمد و با توجه به زندگی ایشان از نوجوانی تا امروز سختی‌ها و دردهای مردم را بهتر درک میکند. امیدواریم که انشاالله مردم، از حضور دکتر پزشکیان استقبال کنند و به ایشان رای دهند و نهایتا پزشکیان هم بتواند آنچه که در درون افکارش است را بیان و عملیاتی کند. قطعا انتخابات پرشور می‌تواند بسیاری از مسائل خارجی و داخلی و اقتصادی ما را حل کند.

با توجه به روند تایید صلاحیت‌ها و فضایی که شکل گرفته و به نوعی رقابت بین ۵ نفر با یک نفر ایجاد شده که موجب شکل گیری بستر مشارکت بالاتری شده، عملکرد شورای نگهبان را چطور می‌بینید؟

 توقع داشتیم شورای نگهبان همانطوری که در برابر کاندیداهای جریان اصولگرا عمل کرد در قبال کاندیداهای اعتدالی و میانه رو هم عمل کند و تعداد بیشتری کاندیدای اعتدالی را تایید صلاحیت نماید. به هرحال شورای نگهبان جایگاه رفیعی دارد و نباید اسامی تایید شدگان طوری باشد که برای مردم سوال پیش بیاید که چرا عده زیادی از شخصیت‌های با سابقه و شناخته شده احراز صلاحیت نشدند. طی چند روز گذشته، از سوی افراد و گروه‌های مختلف، این سوال مطرح میشد که چطور از بین افراد با سوابق بسیار بیشتر، کسی که سوابق کمتری دارد تایید شده است. این یکی از آن مواردی است که امیدواریم یک روز اصلاح شود و بدانیم که هر چقدر اعتماد مردم به شورای نگهبان بالاتر برود مشارکت هم بالا خواهد رفت.  

نظر شما در خصوص رد صلاحیت علی لاریجانی چیست؟

با توجه به اینکه لاریجانی فردی شناخته شده است، وزیر، رئیس سازمان صداوسیما و سه دوره رئیس مجلس و یک عملکرد شفافی دارد، من نمی‌دانم در این دوره به چه دلایلی او را رد کردند، من با شناخت کاملی که از وی دارم، تاکنون به نتیجه نرسیدم که چرا ایشان را رد صلاحیت کردند؛ حتی افرادی که افکار سیاسی آن‌ها با لاریجانی تفاوت دارد هم نتوانسته‌اند از دلایل رد صلاحیت او قانع شوند. از گذشته تا امروز برای مردم این سوال درباره رد صلاحیت وجود دارد و می‌گویند چطور سه سال رئیس مجلس بوده، چندین سال رئیس سازمان صداوسیما و یا وزیر بوده و... لذا این موارد عامل بی اعتمادی بوده و اشکالاتی است که باید مرتفع شود.

آیا می گویید که شورای نگهبان سلیقه‌ای عمل می‌کند؟!

با توجه به اینکه در شورای نگهبان هر ۱۲ عضو که حضور دارند تفکرات یکسان ندارند، نمی‌توانم به طور کلی همه اعضا را به یک دید قضاوت کنم. آنچه محصول شورای نگهبان در انتخابات مجلس و انتخابات ریاست جمهوری بوده، این است که با یک جناح بهتر برخورد می‌کنند و من نمی‌خواهم درباره این که عقاید آنها چیست، صحبت کنم. اینکه نگاه جریان اصلاح طلبی نسبت به عملکرد شورا چیست را قطعا اصلاح‌طلبان باید تشریح کنند.

اما چرا افراد جریان اعتدال به عنوان مثال لاریجانی را رد صلاحیت می‌کنند؟ جریان اعتدال که از نظر اعتقادی تفاوت زیادی با اصولگرایی ندارد. تنها از نظر تشکیلاتی جزو اصولگرایی طبقه بندی نمی‌شود، اما متعلق به همین کشور هستند و برای همین کشور کار می‌کنند و همه جوانی آن‌ها را هم پای این کشور گذاشتند. اینکه چون یک جریانی متعلق به اصولگرایی نیست پس باید از گردونه خارج شود، همین باعث می‌شود که بعدا مردم بگویند یکدست سازی و خالص سازی اتفاق افتاده است. وقتی همه سلیقه‌ها در معرض رای مردم باشد، هرگز چنین حرف‌هایی زده نمی‌شود.  

در عرصه تبلیغات انتخاباتی جوسازی‌هایی انجام و تاکید می شود که دولت چهاردهم ادامه دولت شهید رئیسی و دولت سیزدهم است. آیا باید ادامه دولت سیزدهم را با چهره جدیدی مانند دکتر پزشکیان را شاهد باشیم؟

شخصیت شهید رئیسی دو وجه دارد؛ یک، بحث مردمی بودن شهید رئیسی است که در تبلیغات صداوسیما هم شاهد تاکید بیشتر بر همین ویژگی شخصیت شهید رئیسی هستیم. در بین کاندیداهای تایید شده پزشکیان با توجه به دوران وزارت و نمایندگی مجلس دقیقا چهره‌ای مردمی و ساده زیست دارند و با توجه به شناختی که ما از بقیه کاندیداها داریم و نیز شناخت مردم از آن‌ها، این وجه شخصیت دکتر پزشکیان بیشتر از بقیه کاندیداها به شخصیت شهید رئیسی نزدیک است.

اما بحث ما در مورد عملکرد بوده؛ شاهد بودیم که عملکرد دولت سیزدهم در موضوع مذاکره، برداشتن تحریم‌ها و بهبود شرایط اقتصادی قابل قبول نبوده ‌و این باعث خراب‌تر شدن معیشت مردم و وضعیت اقتصادی کشور شده است. اینکه در دولت قبل یک وزیر خارجه‌ای بود که هنر مذاکره داشت و موفق شده بود که تحریم‌ها را بردارد و بعد از رفتن ترامپ توانست، مجددا مذاکرات را احیا کند و تا مرحله امضای برجام رسید.

اما در نهایت دولتی آمد که مذاکره را کنار گذاشت و باعث شد تحریم‌ها بمانند و معیشت مردم با مشکل مواجه شود این را مردم می‌بینند و مردم از برجام حمایت می‌کنند چون برجام باعث می‌شود تحریم‌ها برداشته شود و وضعیت اقتصادی آن‌ها بهتر شود. من شنیدم که یکی از این کاندیداها با افتخار گفته بود ما به سمت مذاکره و احیای برجام نخواهیم رفت، خب اشکال ندارد پس مردم هم به شما رای نخواهند داد. اینکه یک خانم چادری در خیابان در مقابل آن خانمی که حجابش شبیه حجاب آن خانم چادری نیست قرار بگیرد، درست نیست . ضروری است، هر دو این خانم‌ها شهروند دیده شوند.

در بعضی موارد دیده شده که به دلایلی که خلاف قانون نیست درب یک مغازه‌ای را پلمپ می‌کنند. باید فکر هزینه‌های این مغازه‌دار و کرایه‌ای که می‌دهد باشند. از این رو فکر میکنم شرایط باید یک تغییر کند و به نظر من کسی در این انتخابات موفق می‌شود که خیلی صریح به مردم بگوید که من برای تغییر زندگی شما و تغییر معیشت و تغییر روابط کشور با دنیای خارج آمده‌ام. من آمده‌ام که تمام امکانات این کشور، هزینه رفاه و توسعه مردم این کشور شود. ما کشور فقیری نیستیم و ثروتمند هستیم، ما انواع ذخایر نفت و گاز و ذخایر معدنی داریم، جوانان تحصیلکرده ما بزرگترین سرمایه ما هستند نباید اجازه دهیم این سرمایه‌های کشور مهاجرت کنند؛ البته نه با زور، بلکه باید آنقدر فضای کسب کار برای شرکت‌های دانش بنیان و استارت‌آپ‌ها فراهم کنیم که این جوانان داخل کشور بمانند و نوابغی هم که از کشور خارج شدند به کشور بازگردند و اینجا کار کنند. نباید آنقدر به این جوانان فشار بیاوریم که با افتخار بگویند می‌خواهیم مهاجرت کنیم. با شناخت دقیقی که از آقای پزشکیان دارم یقین دارم که به دنبال تغییر هستند و با توجه به مواضع ایشان که در گذشته منتقد این رفتارها بودند امروز باید خیلی روشن به مردم بگویند که من در گذشته به دنبال تغییر بودم ‌و امروز این فرصت را پیدا کردم که بتوانم اموری که بر خلاف منافع عمومی و ملّی است را اصلاح کنم.

به این ترتیب می‌توان گفت قشر خاکستری سرنوشت ساز هستند؟

به نظر من قشر خاکستری یا بهتر است بگوییم مردم، بسیار تعیین کننده هستند. اگر مردم پای صندوق بیایند و اگر تنها جریانات سیاسی و احزاب مشارکت کنندگان میدان باشند،.

برخی می گویند، مردم با صندوق رای قهر نکرده اند بلکه صرفا به دنبال نشان دادن اعتراض خود هستند. نظر شما در این مورد چیست؟

 به مردم حق می‌دهم که به عملکرد مسئولان انتقاد داشته باشند. ضروری است در مقابل اگر این انتقادات گوش شنوایی باشد. ما تا انتقاد از سوی مردم را نپذیریم نمی توانیم امور کشور را درست کنیم و بهترین قاضی برای ما مردم هستند و باید به نظرات مردم احترام بگذاریم و نباید بگوییم که ما درست کار میکنیم و مردم متوجه نیستند. اینکه مسئولان کار کنند و این کار در زندگی مردم تأثیر مثبت نداشته باشد، فایده‌ای ندارد. مردم باید نتیجه کار را در زندگی و سفره و معیشت خود ببینند. افتخار دولتمرد این است که خدمتگزار مردم باشد و اینکه به زبان بگوییم خدمتگزار مردم هستیم اما در عمل نظرات مردم را نشنویم نبینیم، درست نیست.   

لذا من فکر می‌کنم مردم باید به صورت گسترده مشارکت کنند تا وضعیت را تغییر دهند. امروز فرصتی مغتنم بوجود آمده و ممکن است این فرصت تا سال‌های دیگر پدید نیاید. این فرصت سرنوشت ساز برای مردم به وجود آمده و بین این شش نفر نامزد تایید صلاحبت شده، چهار نفر هستند که کاملا مشابه هم فکر می‌کنند و آن دو نفر که عملکرد و تفکرشان متمایز است، یک نفر آقای پورمحمدی که اصولگرای معتدل است، اما فرصت کافی برای نشان دادن برنامه‌ها و افکار خود ندارد و یک نفر هم آقای پزشکیان است که به دلایل مختلف همواره خود را در معرض رأی مردم گذاشته ‌و در این فرصت می‌تواند از همه افراد با تجربه و همه سلایق بهره‌برداری کند تا انشاالله این تغییر حائز اهمیت را به وجود بیاورد.

شاهد این هستیم که یک اجماع فراگیری از سوی شخصیت‌ها، احزاب، مسئولان و وزرای دولت‌های گذشته در حمایت از دکتر پزشکیان شکل گرفته، این اجماع آیا بی سابقه است؟ نظرتان درباره این اجماع چیست؟

به نظر من این اجماع را قبل از اینکه احزاب و مجموعه‌های سیاسی به وجود بیاورند؛ مردم ایجاد کردند، یعنی وقتی که این شش کاندیدا اعلام شوند و پیش از اینکه ما تصمیم بگیریم، از طرف استان‌ها این پیام را از طرف مردم دریافت کردیم که امروز در یک پیچ تاریخی هستیم و هر تصمیمی که امروز بگیریم تا ۸ سال دیگر جاری است. لذا می‌بینیم که جامعه از احزاب، شخصیت‌ها و گروه‌ها می‌خواهند که از آقای پزشکیان حمایت کنند و این مردم هستند که این وحدت و انسجام را ایجاد کردند و امیدوار هستیم که انشاالله خود کاندیداها و ستادهایشان، آنچه که درباره تغییر نیاز است را به مردم منعکس کنند و مردم هم در این شرایط بسیار حساس یک تصمیم تاریخی بگیرند.

پیش بینی شما از میزان مشارکت چیست؟

به نظر من مشارکت حدود ۶۰ درصد خواهد بود، اما باید کار کنیم و نتایج مناظره‌ها را ببینیم. اگر همانند گذشته بتوانیم به مشارکت ۷۰ درصدی دست پیدا کنیم، به نظر من خیلی از مشکلات کشور حل خواهد شد.