درآمدهای نفتی ایران تا چه حد کاهش می‌یابد؟ / برندگان و بازندگان پایان معافیت‌ها

مهرداد عمادی، اقتصاددان، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری ترند آذربایجان ، برندگان واقعی پایان معافیت‌های نفتی ایران را عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت و روسیه دانسته است؛ چرا که کاهش عرضه نفت ایران، درآمدهای نفتی این چهار کشور را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد.

به گزارش تجارت‌نیوز ، این کارشناس اقتصادی در این مصاحبه اعلام کرده است: انتشار تصمیم دولت ایالات متحده برای لغو معافیت‌ از تحریم‌های مربوط به صادرات نفت ایران، تنها در یک روز موجب رشد سه درصدی قیمت نفت شد. با وجود اینکه دو کشور عربستان و امارات متحده عربی گفته‌اند که کاهش عرضه نفت ایران در بازار جهانی را جبران می‌کنند، اما بازار به این مساله واکنش نشان داده و پیش‌بینی می‌شود بازار نفت تا پایان سال جاری روند صعودی خود را ادامه دهد.

عمادی در ادامه عنوان کرد: علاوه بر این موضوع، بازارها به طور کلی به میزان عرضه نفت و ثبات قیمت‌ها بدبین هستند. این مساله تا حدی از هشدارهای مقامات ایرانی مبنی بر بستن تنگه هرمز در صورت ادامه فشارها ناشی می‌شود.

بر اساس پیش‌بینی‌های این کارشناس اقتصادی، قیمت نفت احتمالا در آینده نزدیک معادل چهار تا هفت درصد افزایش یابد و به طور متوسط به 70 تا 77 دلار به ازای هر بشکه برسد. این افزایش قیمت، افزایش درآمد ماهانه پنج تا شش میلیارد دلاری را برای تولیدکنندگان نفت و افزایش هزینه 65 میلیارد دلاری برای مصرف‌کنندگان به همراه خواهد داشت.

به گفته او، به دنبال اتفاقات اخیر، با افزایش قیمت نفت و تاثیر آن بر تراز تجاری کشورها، وارکنندگان نفت از جمله هند، چین، ژاپن و ایالات متحده آمریکا بیشترین فشار را متحمل خواهند شد. به‌طور خاص، کسری تراز تجاری کشور هند افزایش خواهد یافت.

وی ادامه داد: برندگان واقعی پایان این معافیت‌ها اما عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت و روسیه خواهند بود که به دلیل کاهش عرضه ایران سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص می‌دهند و درآمدهای نفتی‌شان افزایش می‌یابد.

با این حال عمادی در این مصاحبه گفته است: ایران می‌تواند به طور غیررسمی به صادرات نفت خود ادامه دهد؛ چرا که به دلیل تهدیدهای ناشی از تحریم‌های آمریکا، خریداران خواستار تخفیف‌های زیادی برای واردات نفت هستند. تخفیف‌های نفتی مشابه تخفیف‌هایی خواهد بود که در دوره پیشین‌ تحریم‌ها و پیش از امضای برجام از سوی ایران ارائه می‌شد. در آن دوره، ایران بیمه محموله‌های نفتی مشتریان را برعهده می‌گرفت و در برخی مواقع این هزینه‌ها تا چهار برابر هزینه‌های استاندارد افزایش می‌یافت.

این اقتصاددان بر این باور است که اگرچه به صفر رساندن سطح صادرات نفت ایران از سوی آمریکا عملی نیست؛ اما با وجود صادرات غیررسمی، درآمدهای حاصل از فروش نفت در ایران به طول قابل توجهی کاهش خواهد یافت. دلیل آن هم تخفیف‌ها و هزینه‌هایی است که ایران ناچار است به واسطه‌ها برای دور زدن تحریم‌ها بپردازد.

او همچنین یادآور شد که در دور پیشین تحریم‌ها، 10 تا 15 درصد از پرداخت‌های مربوط به فروش نفت به واسطه‌هایی پرداخت شد که عمدتا به برخی نهادها در داخل ایران مرتبط هستند. به این ترتیب حتی اگر صادرات نفت ایران ادامه یابد، درآمدهای نفتی ایران به ازای هر بشکه به شکل چشمگیری کاهش خواهد یافت. در این شرایط و به دلیل صادرات غیررسمی ایران، وزارت خزانه‌داری آمریکا هم می‌تواند ادعا کند که موفق شده صادرات نفت ایران را به صفر رسانده و محدود کند.

عمادی در ادامه عنوان کرد، در بهترین حالت ایران ممکن است موفق به فروش حدود یک میلیون بشکه نفت در روز شود. اما بر اساس آنچه در تحریم‌های پیشین دیده شده، به دلیل تخفیف‌ها و هزینه‌های غیرقانونی که به دلالان و واسطه‌ها پرداخت می‌شود، درآمد نفتی ایران معادل فروش 700 هزار بشکه در روز خواهد بود. به این ترتیب، پیش‌بینی می‌شود درآمد نفتی ایران کمتر از 20 میلیارد دلار در سال باشد که این میزان معادل یک‌سوم درآمدهای نفتی ایران در مقایسه با سال گذشته خواهد بود.

این کارشناس اقتصادی همچنین وضع تحریم‌های جدید از سوی ایالات متحده علیه بخش پتروشیمی ایران و صادرات گاز طبیعی را در آینده محتمل می‌داند.

وی پیش‌بینی می‌کند که کشورهای بسیاری از خواسته‌های آمریکا پیروی خواهند کرد. کشورهایی هم که در برابر ایالات متحده مقاومت کنند، انتظار تخفیف‌های زیادی از ایران دارند. چنین اقداماتی خود به اندازه تحریم‌ها بر اقتصاد ایران تاثیرگذار است.

عمادی همچنین تاکید کرد: بسته به میزان تولید نفت چهار کشور عربستان سعودی، روسیه، عراق و امارات متحده عربی، این تحریم‌ها افزایش قیمت سه تا هشت درصدی را برای بازار نفت به همراه خواهند داشت. به این ترتیب، در ماه‌های آینده درآمدهای نفتی کشورهای عربستان، امارات و روسیه حدود 30 تا 35 میلیارد دلار افزایش می‌یابد.

این اقتصاددان در مورد آینده بلندمدت بازار نفت گفته است: در بلندمدت تحریم‌ها موجب افزایش بیشترِ تولید نفت شیل در آمریکا و همچنین کشف میدان‌های نفتی جدید در عراق و کشورهای حاشیه خزر خواهد شد. بنابراین انتظار می‌رود قیمت نفت و به دنبال آن درآمدهای نفتی کشورهای صادرکننده نفت در بلندمدت با کاهش قابل توجهی مواجه شود.