روابط ایران و عراق در سایه تحریم‌های آمریکا
المانیتور با اشاره به تلاش ایران برای توسعه روابط با همسایگان در مواجهه با تحریم‌های آمریکا نوشت: سیاست بیمار ترامپ علیه ایران باعث می‌شود این کشور هر چه بیشتر روابطش با همسایگان را محکم‌تر سازد.
وضع دوباره تحریم‌های آمریکا تهران را مجبور کرده به دنبال راه‌هایی برای کاهش تاثیرات منفی آن باشد. طبق گفته مقامات ایرانی، یکی از این استراتژی‌ها افزایش روابط و تجارت با همسایگان است. این کار برای ایران تازه نیست.
به گزارش تجارت‌نیوز، سیاست ایران همواره گسترش روابط با همسایگان خود بوده است. روابطی مانند سرمایه گذاری در افزایش اتکاء متقابل به انرژی. ولی در گذشته پایه اساسی سیاست منطقه‌ای بیشتر بر ملاحظات امنیتی استوار بود، این بار تجارت و دلایل اقتصادی را هم شامل می‌شود.
ولی این استراتژی در چند جنبه با چالش روبرو است. در واقع معاون رئیس اتاق بازرگانی ایران_چین، مجیدرضا حریری، اخیرا از استراتژی تمرکز بر همسایگان مستقیم انتقاد کرد و به درگیری‌ها و اختلافات بین ایران و برخی از این همسایه‌ها اشاره کرد.
ولی تهران می‌تواند از تجارت و سرمایه‌گذاری‌های نزدیک‌تر با چند تا از همسایگانش سود ببرد. بهترین آنها روابط ایران با عراق است.
اغراق نیست که بگوییم روابط ایران و عراق قابل ملاحظه ترین محور منطقه‌ای در غرب آسیا است. این دو کشور 8 سال در دهه 1980 در زمان ریاست جمهوری صدام حسین با هم جنگیدند ولی توانستند ارتباطی منحصر به فرد شامل گسترش روابط اقتصادی برقرار کنند. در واقع در هفت ماه اول سال شمسی، عراق مهمترین بازار صادرات غیرنفتی ایران بود (6 میلیارد دلار).
ایران و عراق نه تنها بیشترین مرز مشترک را با هم دارند، بلکه نزدیکی‌های فرهنگی، قومی و مذهبی هم بینشان وجود دارد. در حالی که وجود ذخایر وسیع هیدروکربن می‌تواند دلیلی برای رقابت این دو کشور باشد، ولی تاحالا بخش انرژی این دو را به هم نزدیک‌تر کرده است. مخصوصا اینکه ایران منابع وسیع گاز طبیعی دارد که عراق برای تولید برق نیازمند آن است.
اهمیت نقش ایران در تامین انرژی عراق برای دولت آمریکا هم شناخته شده است. بنابراین به عراق معافیت 45 روزه برای واردات گاز طبیعی و برق از ایران داده است.
این معافیت باید تمدید شود چون جایگزین‌های محدودی برای صادرات فعلی ایران به عراق وجود دارد. واضح است که در طولانی مدت جایگزینی برای ایران پیدا خواهد شد ولی سوال اینجاست که آیا عراق برای ساکت کردن آمریکا روابط عمیق خود با ایران را به خطر می‌اندازد؟ تعادل بین این دو برای بغداد سخت است چون به هر دو قدرت نیاز دارد.
ایجاد یک سناریوی برد-برد محدود به برق و گاز طبیعی ایران نمی‌شود. تعداد زیادی میادین نفتی مشترک وجود دارد که در حال ساخت هستند. هر دو طرف توافق کرده‌اند که مشترکا از این میادین استفاده کنند و در سود آن نیز شریک باشند. این میادین نفتی فرصت خوبی برای ایران است تا بر روی آخرین تکنولوژی‌های مورد استفاده شرکت‌های بین المللی در طرف عراقی این میادین مطالعه کند.
علاوه بر بخش انرژی، سرمایه‌گذاری‌های دوطرفه بسیاری هم وجود دارد که روابط دو طرف را محکم‌تر می‌کند. مانند سرمایه گذاری در سایت‌های مذهبی شیعه در عراق، سرمایه گذاری در مراکز بهداشتی در مناطق مرزی برای جذب توریسم پزشکی از طرف عراق، تاسیس بازارهای مرزی، ….
تمام این واقعیت‌ها و طرح‌ها اکنون با وضع دوباره تحریم‌های آمریکا بر ایران به چالش افتاده است. البته تمام فعالیت‌ها قابل تحریم نیستند، ولی فعالیت‌هایی که تحت تأثیر تحریم‌ها قرار می‌گیرند، برای عراق چالشی به وجود می‌آورد که چگونه بین دو طرف تعادل ایجاد کند. سایر کشورهای همسایه مثل ترکیه هم با این چالش روبرو هستند.
آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران در آخرین نشست خود با رئیس جمهور عراق گفت: یک عراق قوی و مستقل برای ایران اهمیت دارد. این جمله نشان دهنده حساسیت سیاسی این مسئله است. یکی از دلایل این حساسیت این است که ایران هرچه بیشتر برای همسایگانش یک شریک تجاری و منبع انرژی و مرکز تجارت باشد، تحریم آن و نادیده گرفتنش سخت‌تر می‌شود.
بنابراین مشخص است که سیاست بیمار ترامپ علیه ایران باعث می‌شود این کشور هر چه بیشتر روابطش با همسایگان را محکم‌تر سازد.
منبع: تسنیم
نظرات