اکرم فیض‌آبادی 
ارزیابی مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد:
واردات ۷ میلیون دلار کالا از طریق رویه کولبری و ته‌لنجی
بر اساس گزارشی که از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شده است، سالانه بین چهار تا هفت میلیون دلار کالا از طریق رویه کولبری و ته‌لنجی وارد کشور می‌شود؛ این در حالی است که رویه کولبری در هیچکدام از قوانین تجاری و گمرکی تعریف نشده است.
به گزارش تجارت‌نیوز ، واردات کالا از طریق رویه کولبری در مناطق مرزی در استان‌های آذربایجان غربی، کرمانشاه، کردستان و سیستان و بلوچستان انجام می‌گیرد؛ البته کولبری به دو دسته رسمی و غیررسمی تقسیم می‌شود.
کولبران رسمی مشمول آیین‌نامه مصوب سال 96 هستند، اما در کولبری غیررسمی واردات کالا بر دوش مرزنشینان از طریق مسیرهای طولانی و صعب‌العبور انجام می‌گیرد؛ در واقع این نوع واردات کالا قاچاق محسوب می‌شود.
حتی گفته می‌شود به دلیل مشکلات اقتصادی، برخی از بانوان نیز در مناطق مرزی به کولبری روی آورده‌اند.
چقدر کالا از طریق رویه کولبری وارد کشور می‌شود؟
سالانه حدود چهار الی هفت میلیارد دلار کالا از طریق کولبری و ملوانی (ته‌لنجی) وارد کشور می‌شود. در سال 96 و 97 هیات وزیران مصوباتی برای اصلاح رویه کولبری تصویب کردند، اما به دلیل خلاء قانونی موفق به ساماندهی وضع موجود نشدند.
در حال حاضر آمار دقیقی درباره تعداد کولبران و حجم واردات کالا از طریق رویه کولبری وجود ندارد؛ اما تعداد کولبران بین 70 هزار تا 100 هزار نفر برآورد می‌شود. همچنین میزان واردات کالا از طریق رویه کولبری نیز از یک تا سه میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
واردات کالا از طریق ته‌لنجی
در این میان نوع دیگری از واردات بی‌رویه و بی‌ضابطه کالا وجود دارد که به آن «ته‌لنجی» می‌گویند. اما این شیوه از واردات کالا چگونه شکل گرفت؟
امتیاز کالاهای همراه ملوان در ابتدا با هدف کمک به معیشت ملوانان به آنها تعلق گرفت که براساس آن به ملوانان لنج‌های با حداکثر 500 تن ظرفیت، اجازه داده شد تا در کنار کالاهای اصلی لنج، مقداری از کالاهای معین را جهت مصرف شخصی، بدون نیاز به تشریفات و پرداخت عوارض گمرکی وارد کشور کنند.
در گزارش فوق آمده است: حدود دو هزار لنج و 20 هزار ملوان در زمینه واردات به صورت ته‌لنجی فعال هستند که میزان واردات ته‌لنجی حداقل سه میلیارد دلار و حداکثر پنج میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
در این باره چندی پیش مصطفی پورکاظم شایسته، معاون حقوقی و امور مقابله با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به فارس گفته بود: معافیت‌هایی که برای واردات برخی کالاها از جمله لوازم خانگی و پوشاک از رویه‌های مسافری، ملوانی و ته‌لنجی وجود دارد، موجب شده است که سالانه 7 میلیارد دلار از 12 میلیارد دلار حجم کالای قاچاقی که به کشور وارد می‌شود، از این محل باشد.
روند رو به رشد قاچاق به کشور
از سوی دیگر براساس گزارش وزارت صمت، سالانه حجم کالای قاچاق در بخش اسباب‌بازی معادل ۵۰۰ میلیون دلار، در بخش قطعات یدکی خودرو بیش از ۲ میلیارد دلار و در بخش لوازم خانگی یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار است.
براساس گزارشی که از سوی نود اقتصادی منتشر شده است، میزان قاچاق کالا از ایران به کشورهای همسایه بین سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ حدود یک میلیارد دلار بوده که این میزان در سال ۱۳۹۷ به ۲/۹ میلیارد دلار رسیده است.
گرچه از آمار قاچاق در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ اطلاعاتی در دست نیست اما یکی از مسئولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اخیرا حجم قاچاق کالای ورودی و خروجی به کشور در سال ۱۴۰۰ را حدود ۲۰ میلیارد دلار اعلام کرده که ۶ میلیارد دلار آن قاچاق خروجی از ایران و ۱۴ میلیارد دلار آن قاچاق ورودی به کشور است.
عدم تکمیل سامانه جامع تجارت و مجهز نبودن ۸۹ درصد از گمرکات کشور به ایکس‌ری، از جمله مهمترین دلایل انجام قاچاق از طریق مبادی رسمی است.
برای مطالعه بیشتر گزارش مزد زنان کولبر چقدر است؟ را در تجارت‌نیوز بخوانید.
نظرات