بنگاه‌های کوچک و متوسط در خطر حذف از صنایع

به گزارش تجارت‌نیوز ، نمودار زیر از گزارش ماهانه تولید صنعتی بنگاه های کوچک ، متوسط و بزرگ گرفته شده که اخیراً پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی آن را منتشر کرد.

این گزارش درصد رشد تولید در بنگاه‌های اقتصادی با اندازه‌های گوناگون را نشان می‌دهد و اندازه بنگاه‌ها در نمودار براساس مقایسه میزان فروش شرکت‌ها در دو سال اخیر تعیین شده است. بنگاه‌هایی که ارزش فروش آنها در این مدت در 40 درصد پایین قرار داشته‌اند، بنگاه‌ های کوچک بوده‌اند. بنگاه‌هایی که در 20 درصد بالا قرار داشتند، بنگاه‌های بزرگ و مابقی در بنگاه‌های متوسط طبقه‌بندی شده‌اند.

نگاهی به رشد تولید بنگاه‌ها

منحنی آبی نمودار که درصد رشد تولید شرکت‌های بزرگ‌مقیاس را به تصویر می‌کشد، نشان می‌دهد که این شرکت‌ها سال گذشته را با رشد حدود 12 درصدی تولید آغاز کردند. این روند اما در ادامه سال رو به ضعف رفت تا اینکه در ابتدای سال جاری بار دیگر رشد کرد و تا مهر ماه به پنج درصد رسید.

درصد رشد تولید شرکت‌های متوسط‌مقیاس نیز در ماه‌های ابتدایی سال گذشته پنج درصد بود، اما این جریان در تیرماه پارسال نزولی شد و جریان نزولی آن تا تیرماه امسال ادامه پیدا کرد. افت رشد تولید شرکت‌های متوسط‌مقیاس از تیر سال 1400 تا تیر سال 1401 حتی تا منفی 10 درصد هم پس رفت. با این حال از تیر ماه سال جاری تاکنون رشد تولید این شرکت‌ها صعودی بوده است.

منحنی سبز نمودار، گویای وضعیت بنگاه های کوچک مقیاس است. این شرکت‌‎ها سال گذشته را با افت پنج درصدی در رشد تولید آغاز کردند. رشد منفی تولید کوچک‌مقیاس‌ها تا پایان سال ادامه داشت و تنها در ماه آخر خیز تا نقطه مثبت یک درصد را تجربه کرد. با این حال بنگاه های کوچک مقیاس در آغاز سال 1401 باز هم زمین خوردند و سیر نزولی جریان تولید آنها در خرداد امسال به کمترین میزان از سال گذشته تاکنون رسید و تا منفی 15 درصد سقوط کرد. این جریان نزولی در ادامه سال سیر صعودی به خود گرفت و تا مهر به حدود یک درصد رسید.

بنگاه های کوچک ضعیف هستند

مقایسه کلی افت‌وخیز سه منحنی نمودار به وضوح نشان می‌دهد که شرکت‌های بزرگ‌مقیاس (آبی) از ثبات و توفیق بیشتری در رشد تولید برخوردار بوده‌اند و رشد منفی تولید را حداکثر تا منفی دو تجربه کردند. در مقابل آنها بنگاه‌ های کوچک مقیاس (منحنی سبز) هستند که از سال گذشته تاکنون در بیشتر ماه‌ها رشد منفی تولید را رقم زدند و در مقایسه با دو گروه دیگر بیشترین رشد منفی و کمترین رشد مثبت را تجربه کردند. رشد تولید شرکت‌های متوسط مقیاس هم کمتر از بزرگ مقیاس‌ها و بیشتر از کوچک مقیاس‌ها بود.

در واقع جریان رشد تولید از بزرگ مقیاس‌ها به کوچک مقیاس‌ها ضعیف تر می‌شود و این اختلاف نشان از عملکرد ضعیف واحدهای کوچک مقیاس دارد، جریانی که می‌تواند به حذف تدریجی آنها بینجامد.

کاهش رشد تولید بنگاه‌ های کوچک در شرایطی رخ می‌دهد که در ایران بیشتر شرکت‌های بزرگ مقیاس دولتی و یا خصولتی هستند و شرکت‌های کوچک و متوسط مقیاس را بخش خصوصی در اختیار دارد، بنابراین حذف کوچک مقیاس‌ها به معنای هر چه دولتی‌تر شدن اقتصاد و جذب منابع مالی کشور به بخش دولتی و دفع آن از بخش خصوصی است.

بنگاه های کوچک خصوصی در حال از رشد ضعیف تولید در رنج هستند که دولت‌ها همواره از لزوم توسعه خصوصی‌سازی می‌گویند، یکی از آخرین گفته‌ها به احسان خاندوزی وزیر اقتصاد منسوب است. او اوایل ماه گذشته در جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی در استان اصفهان تصریح کرده بود که برای تغییر دادن مسیر اشتباه، تمام فرمان‌های بخش اقتصاد را برای تکمیل و تسهیل بیشتر به سمت فعالان بخش خصوصی می‌چرخانیم، با این حال آمار و ارقام پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی کشور گویای عملکردی متفاوت از این گونه گفته‌هاست.

برای مطالعه بیشتر خبر رنج تولید در فوران نقدینگی را بخوانید.