پیش‌بینی قیمت دلار در سال ۹۶

علیرضا یوسف‌لاوی: شايد بتوان گفت اهميت قيمت دلار در اقتصاد ايران همانند اهميت نرخ بهره پايه در اقتصادهاى توسعه يافته است.

متغيرى كليدي كه تغييرات آن می‌تواند بسيارى از متغيرهاى اقتصادى همانند تورم، تورم انتظارى، صادرات ، واردات و تغييرات قيمت برخى ديگر از متغيرها همانند قيمت سكه، مسكن و ارزش سهام شركت ها را تحت تاثير قرار دهد و از اين جهت پيش‌بينى حركت آن در اقتصاد ايران از اهميت بالايي برخوردار است.

قيمت دلار از ابتداى دولت آقاى روحانى در يك كانال صعودى قرار گرفته و در دوره اول ریاست‌جمهوری وی، شاهد سه بار افزايش و سه بار كاهش در قیمت دلار بودیم. این در حالی است که هر كاهش قيمت كمتر از ميزان افزایش قبلی بوده است که همين امر سبب شده تا قيمت دلار از ٢٨٥٠ تومان، در برخی مقاطع حتی به 4000 تومان نیز برسد. نمودار زیر تنها نوسانات سال 95 را نشان می‎دهد که در این سال دلار نزدیک به 500 تومان نوسان داشته است و در کوچه انتهایی سال 95، در سطح 3748 تومان به سال 96 رسیده است. کارشناسان نوسانات نرخ ارز در سال 96 را به دو بازه شش ماهه تقسیم می‌کنند. در شش ماه اول بسیاری از فعالان اقتصادی به دلیل انتخابات ریاست جمهوری در ایران، با احتیاط بیشتری در ایران فعالیت می‌کردند و در انتظار نتایج ریاست جمهوری بودند.

آن‌ها می‌دانستند که اگر دولت دکتر روحانی برای چهارسال دیگر انتخاب شود، تغییر آن‌چنانی در سیاست‌های اقتصادی رخ نمی‌دهد و با اطمینان بیشتری نسبت به وقایع 4 سال آینده کشور سرمایه‌گذاری و فعالیت می‌کردند. این در حالی است که اگر دولت عوض می‌شد بخش عمده‌ای که در انتظار سرمایه‌گذاری در ایران بودند تا مدتی از این‌کار دست می‌کشیدند تا سیاست‌های دولت آینده مشخص شود. همین امر باعث شد تا بازار دلار به تبعیت از بقیه بازارهای کشور در شش ماهه نخست سال نوسان زیادی را تجربه نکند و نهایتا تا 3800 تومان صعود کند.

قیمت دلار صعودی می‌شود

کارشناسان اقتصادی با برشمردن 4 دلیل عنوان می‌کنند که در شش ماهه دوم، قیمت دلار با شیب صعودی بیشتری مسیر خود را طی کند.

• به قدرت رسیدن ترامپ نه تنها به ایران بلکه به همه دنیا شوک وارد کرد. تهدیدهای او علیه برجام و اعمال تحریم‌های جدید بر ضد کشورمان، تاثیر بسیاری بر بازار هیجان‌پذیر ارز در ایران گذاشته است. همچنین سیاست تنش‌زایی وی در جهان بر بازار جهانی نیز تاثیر گذاشته است که به نوعی بر بازار ایرن هم تاثیر می‌گذارد.
• نزدیک بودن فاصله پایان سال میلادی و اربعین حسینی، افزایش تقاضای ارز در بازه کوتاه مدتی را در بازار کشور به دنبال خواهد داشت. طیق پیش‌بیتی‌ها در دو ماه آذر و دی نزدیک به 2 میلیون ایرانی از کشور خارج خواهند شد که این مسئله، رقم بالایی از ارزهای کشور را به خارج انتقال خواهد داد.
• افزایش نرخ ارز پیش‌بینی شده در بودجه سال 96 نیز از دیگر عوامل تاثیر گذار است. در حالی نرخ ارز در بودجه امسال، 3300 تومان تعیین شد که در بودجه سال 95 نرخ ارز 3000 تومان تعیین شده بود. این افزایش به خودی‌خود نوعی نوعی هیجان و شوک در بازار ایجاد کرده است.
• یکسان‌سازی نرخ ارز نیز از دیگر عواملی است که بر این بازار سرکش اثرگذار است.

بانک مرکزی به پشتوانه دولت سعی در تک‌نرخی کردن ارز را تا پایان سال 96 دارد. دو نرخی بودن ارز زمینه‌ساز رانت‌ها در کشور است. هرچه فاصله بین نرخ ارز دولتی و نرخ ارز بازار بیشتر باشد، فسادهای مالی بیشتری در کشور رخ می‌دهد.

بانک مرکزی سال‌ها در جهت کاهش فاصله این دو نرخ ارز تلاش کرد تا بتواند نقطه تعادلی و مشترکی را برای نرخ ارز بازار و دولتی مشخص کند. اما فرارهای رو به جلوی قیمت ارز در بازار دست کم تاثیر آن‌چنانی در کاهش این فاصله نداشته است.

برای تک نرخی کردن ارز باید تعادلی بین نرخ بازار و دولت قرار گیرد. تعیین نرخ در بازار بر عهده مکانیزم عرضه و تقاضا است که به مراتب از نظام تعیین نرخ ارز دولتی قوی‌تر است. همین امر سبب می‌شود تا ارز تک‌نرخی بالاتر از نرخ ارز دولتی و در محدوده قیمت بازار تعیین شود که در صورت تک نرخی شدن ارز در سال 96 و با توجه به نوسانات ذکر شده، نرخ ارز افزایش به مراتب بیشتری را تجربه خواهد کرد.

طبق پیش‌بینی‌ها و با توجه به موارد ذکر شده، نرخ ارز در نیمه دوم سال 96 را به بیش از 4000 تومان می‌رساند.