منابع ارزی سال‌های تحریم کجا خرج شد؟/ واردات مرغ شاخدار و سنگ‌پا!

به گزارش تجارت‌نیوز ، اخیرا ارز دارو و برخی از اقلام اساسی از شمولیت ارز ترجیحی حذف شده‌اند. بنابراین در حال حاضر فقط ۵ کالای اساسی شامل ۴نهاده دامی (کنجاله سویا، ذرت، جو، دانه سویا) و روغن خام است که برای واردات ارز ۴۲۰۰تومانی می‌گیرند.

این خبری است که حسن عباسی معروفان، سرپرست دفتر خدمات بازرگانی معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهادکشاورزی در گفتگو با همشهری رسما اعلام کرده است هرچند پیش از این هم فعالان صنعت دارو در گفتگو با تجارت‌نیوز از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در این صنعت خبر داده بودند.

ظاهرا منابع ارزی به قدری ته کشیده که رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات اخیرا ضمن اعلام نگرانی از کمبود مایحتاج اساسی در چند ماه آینده گفته است: کاهش چشمگیر واردات مایحتاج اساسی خانوارها در دو ماهه ابتدایی سال ناشی از ناتوانی بانک مرکزی در تأمین ارز مورد نیاز برای واردات این کالاها است و آثار نامطلوب این عدم ناتوانی در تیرماه و پس از آن بیشتر بر بازار مشخص می‌شود.

پیش از این گفتار صریح رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات هم، محمدرضا واعظ مهدوی، رئیس رئیس انجمن علمی اقتصاد سلامت، اعلام کرده بود که ماه‌هاست مواد اولیه دارویی، ارز نگرفته‌اند و موجودی انبارها ته کشیده!

دلارها کجا خرج شد؟

کافی است که اخبار ۲۱ فروردین‌ماه سال ۱۳۹۷ را کند و کاو کنیم. روزی که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری در بحبوحه نوسانات نرخ ارز، در یک اقدام غافلگیرکننده و پس از پایان جلسه فوق‌العاده ستاد اقتصادی دولت برای مدیریت بازار ارز در قاب تلویزیون ظاهر شد و اعلام کرد از فردا (۲۱ فروردین ۱۳۹۷) نرخ رسمی و قطعی دلار ۴۲۰۰ تومان است.

همان زمان اعلام شد که دولت به فهرستی سه‌گانه برای تخصیص ارز مجوز داده است. لیستی اعجلب‌انگیز که شامل سه بخش کالاهای اساسی، کالاهای واسطه‌ای و کالاهای مصرفی می‌شد.

پشم چیده‌شده، آب‌معدنی و آب گازدار شده، باله‌ کوسه، گل سرشور، چمن مصنوعی، فرهنگ لغت و دائره‌المعارف، اسب مسابقه‌ای، الاغ، مرغ شاخدار، سنگ پا، برج و منجنیق، پرنده‌های اسباب‌بازی با برد حداکثر ۱۰۰ متر، شمشیر، قمه، سرنیزه، نیزه و سلاح‌های همانند، موی انسان، حیواناتی از جمله سگ، گربه، خرگوش، میمون و… برای استفاده غیر آزمایشگاهی چند نمونه از عجیب‌ترین موارد فهرست اولیه تخصیص ارز برای واردات بودند.

بخش دیگری از کالاهای وارداتی داخل فهرست هم جامعه هدف خاصی داشت و غالب دهک‌های جامعه قدرت استفاده از آن‌ها را نداشتند؛ از دستمال گردن گرفته تا لابستردریایی، تخته برف سواری، چوب هاکیف توپ گلف و تنیس روی میز، ادوات برای بازی بولینگ، دستکش یک انگشتی و نیم دستکش، میز بیلیارد حتی به همراه اشیاء و متفرعات استاندارد مربوطه، قایق‌های تفریحی، غذای سگ یا گربه بسته‌بندی شده بـــرای خرده فروشی نمونه‌‌هایی از این کالاها بودند.

جالب اینجاست دستور تخصیص ارز برای واردات حدود ۱۴۰۰ قلم از این دست کالاها همزمان با برگشت دوباره تحریم‌های ایران و به صدا درآمدن زنگ خطر مضیقه ارزی ابلاغ شد.

حاتم‌بخشی منابع ارزی!

میانه تابستان فهرست محدودتر شد و تعداد زیادی از این کالاها حداقل از فهرست مشمولان ارز ترجیحی حذف شدند. البته فقط روی کاغذ!

انتهای همان سال رسانه‌ها گزارش‌های بسیاری منتشر کردند از شرکت‌هایی که نه تنها کالای اساسی وارد نکرده بودند بلکه بعضا وجود خارجی هم نداشتند!

همین حالا هم فهرست ارزی به روزرسانی شده بانک مرکزی در فروردین ماه ۱۴۰۰ نشان می‌دهد در کنار بسیاری از موسسات فرهنگی که حتی مشخص نیست چه زمانی و برای چه کاری ارز گرفتند، بسیاری از کالاهایی که قرار بود از فهرست حذف ‌شود نیز در همان سال‌های ابتدایی تحریم ارز دولتی گرفتند از جمله برای واردات لامپ، کابل و…

برای مثال شرکت دانش اتصال کابل، آریا کابل فدک وشرکت لامپ پارس شهاب که به مقادیر مختلفی یورو، روپیه هند و یوان چین دریافت کردند. درحالی که به گفته مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو حالا ماه‌هاست برای واردات مواد اولیه دارو به یوآن و روپیه و برای واردات شیرخشک به یورو نیاز داریم اما بانک‌مرکزی دیگر این نوع ارزها را در دسترس ندارد که تامین کند!

تحریم یا مدیریت ناکارآمد ارزی؟

بر اساس گزارشی که توسط دفتر پژوهش‌های اقتصاد و توسعه اتاق بازرگانی مشهد در ابتدای سال ۹۷منتشر کرده است ایران در طول ۵۸ سال گذشته به حدود ۳٫۶ تریلیون دلار منابع ارزی دسترسی داشته است که ۲٫۴ تریلیون دلار آن تنها در بازه زمانی ۱۳۸۵ تا پایان ۱۳۹۶ در دسترس کشور بوده است.

این یعنی کشور در این مدت آنقدرها هم کمبود منابع نداشته است و اگر مدیریت منابع موجود با تفکر توسعه‌ای و سیاست‌های صحیح هزینه می‌شد، امروز وضعیت بازار مدام خبرساز نمی‌شد.

مطالعه گزارش شیر خشک و دارو معطل ارز هستند پیشنهاد می‌شود.