رئیس خود را تصحیح کنید، بدون آن‌که نانتان آجر شود

همه ما می‌خواهیم راست‌گو باشیم، اما نمی‌توانیم این اصل را همیشه رعایت کنیم. مدیران و رهبران مرتکب اشتباه می‌شوند، اما اشتباهات در رده آن‌ها می‌تواند بسیار پر‌هزینه و یا حتی در برخی موارد، فاجعه‌بار باشد. شهرت به‌دست می‌آید و از بین می‌رود، پول و ثروت جمع‌ می‌شود و از دست می‌روند و موفقیت هم کسب می‌شود و با توجه به تصمیماتی که اتخاذ می‌شود در معرض خطر قرار می‌گیرد. اما هراندازه قدرت سازمانی مدیران بیشتر باشد، احتمال اینکه افراد دیگر اشتباهاتشان را به آن‌ها گوشزد کنند کاهش می‌یابد، چون به‌هرحال آن‌ها رئیس هستند.

به همین دلیل اهمیت اینکه در هنگام اشتباه مدیران با آن‌ها صحبت کنید بسیار بیشتر هم می‌شود، اما چشم‌اندازی که انجام چنین کاری در پیش دارد می‌تواند حتی باهوش‌ترین افراد را هم نا‌امید کند. رئیس شما احتمالا همان کسی ‌است که شما را استخدام کرده و فیش حقوقی شما را امضا می‌کند. او در سلسله‌مراتب سازمانی بالاتر از شما قرار‌ می‌گیرد و شاید برایش قابل‌درک نباشد که یکی از «زیردستان» از او باهوش‌تر به نظر برسد. بنابراین، آیا شما ریسک صحبت کردن با وی را در مورد اشتباهش می‌پذیرید؟ یا اینکه زبان به دهان می‌گیرید و به‌قول‌معروف نان خود را آجر نمی‌کنید؟

منفعت گذرا، منفعت پایدار

اگر سلامت و پیشرفت سازمان و امانت‌داری و راستی خودتان برای شما مهم است، بنابراین لازم است که بر ترس خود چیره شوید و صحبت کنید. ممکن است احساس غیر‌طبیعی و ریسکی بودن این کار به شما دست ‌بدهد و حتی برخلاف روال عادی اداره شما باشد، اما وقتی شما شخص شایسته و ماهری باشید، می‌توانید به رئیس خود کمک کنید بدون اینکه کسی ناراحت شود مشکلات را حل کند.

در این مقاله می‌خواهیم با برخی مهم‌ترین نکاتی را که باید در هنگام گفتن اشتباهات به رئیس خود مدنظر داشته باشید، با هم مرور کنیم.

چرا مهم است که بگوییم «ایست»؟

در صورتی که بتوانید با شجاعت به رئیس خود بفهمانید که در اشتباه است، ممکن است در نهایت جلوی یک فاجعه را گرفته ‌باشید، مانع از دست رفتن اعتبار و آبرو شوید و یا از یک مسیر شغلی دفاع کنید که همه این موارد شما را به یک کارمند باارزش‌تر تبدیل می‌کند. صحبت کردن با بالادستی‌ها ممکن است چندان راحت نباشد، اما خیلی مهم است که این کار را انجام دهید، زیرا اگر قدرتی به چالش کشیده نشود، می‌تواند منجر به فاجعه شود.

به‌طور مثال، در صنعت هواپیمایی، امنیت پرواز به ارتباطات خوب در کابین خلبان وابسته است. مهندسین پرواز می‌بایستی آماده‌ باشند که اشتباهات خلبان را به وی تذکر دهند، همان‌طور که خلبان هم لازم است به حرف زیردستان خود گوش دهد.

به رئیس خود نشان دهید که نگران کار هستید، نه نگران خود.

وقتی که تحقیقات نشان‌ داد که ساختار تثبیت‌شده سلسله‌مراتبی در صنعت هواپیمایی از این روال جلوگیری می‌کند، تصمیم به تغییر این روند گرفته شد. به‌این‌ترتیب رده‌های پایین‌تر تشویق می‌شدند که مافوق خود را زیر سوال ببرند و از خدمه خواسته شد که بعد از پرواز گزارش خود را از اشتباهاتی که انجام گرفته ‌است، آنچه درست پیش‌رفته و اینکه چه کارهایی می‌توانست بهتر انجام شود، بنویسند. بعد از دو دهه، اشتباهات ایمنی مربوط به خطای انسانی نسبت به نقص خود هواپیماها 50 درصد کاهش‌ یافت و در حال حاضر بیشتر خلبان‌ها به‌منظور داشتن یک فضای ارتباطی دو‌طرفه با همکاران خود، دیگر از ساختار سلسله‌مراتبی گذشته پیروی‌ نمی‎‌کنند.

بیمارستان خطرناک‌تر از پرواز؟

یک مطالعه در سال 2013 در بخش سلامت ایالات‌متحده نشان ‌می‌دهد که سالانه 440 هزار آمریکایی بر اثر اشتباهات درمانی قابل پیش‌گیری جان خود را از دست‌ می‌دهند، این خطاها شامل تجویز داروهای اشتباه و یا عمل جراحی بر روی بخش‌های نادرست از بدن افراد می‌شود. بسیاری از این فجایع به این علت رخ می‌دهند که به اشتباهات در اتاق عمل به‌خوبی صنعت هواپیمایی رسیدگی نمی‌شوند.

به‌طور مثال، پرستاران معمولا نگرانی‌های خود را با پزشک جراح در میان نمی‌گذارند و جراحان هم زیاد به حرف متخصصین بیهوشی گوش نمی‌دهند. «روسا» معمولا صحبت کردن در این موارد را به تعویق می‌اندازند و همکاران جوان هم اغلب از ابراز کردن نگرانی‌های خود خودداری می‌کنند، از ترس اینکه وجهه خود را از دست بدهند و یا جریمه شوند.

اما اگر شما هم در مورد اشتباهات رئیس خود حرفی نزنید، بخشی از مشکل خواهید بود و در واقع شما هم در ایجاد عواقب بعدی آن مشارکت داشته‌اید.

هشت گام برای ابراز کردن نگرانی‌ها

خیلی دشوار است که شما بتوانید پیش‌بینی کنید که رئیستان چه واکنشی نشان خواهد ‌داد، وقتی به او بگویید که در اشتباه است. برخی از مدیران این را نوعی نافرمانی نسبت به خود تلقی می‌کنند، اما بعضی دیگر برای نظرات سایرین ارزش قایل می‌شوند و از به چالش کشیده شدن استقبال می‌کنند. حتی برخی از رهبران دقیقا چنین انتظاری از شما دارند که آن‌ها را به چالش بکشید و اشتباهاتش را متذکر شوید.

نکته کلیدی انجام دادن این کار به شیوه درست است، به گونه‌ای که مدیر شما اعتبار خود را از دست ندهد. با وجود اینکه، هیچ‌کس دوست ندارد که به او گفته شود در اشتباه ‌است، اگر این کار را به نحو صحیحی انجام دهید، می‌تواند تاثیر زیادی در پیشرفت کاری و حرفه‌ای شما داشته باشد. برای این منظور هم باید این هشت ترفند را به یاد داشته‌ باشید.

1-کار خود را به‌خوبی انجام دهید

شما باید قبل از اینکه آن را تذکر دهید مطمئن شوید که رئیس شما واقعا مرتکب اشتباه شده‌ است. به یاد داشته ‌باشید که او معمولا نسبت به شما به اطلاعات بیشتری دسترسی دارد، بنابراین در‌واقع ممکن است حق با وی باشد. مشکل را دوباره بررسی کنید، زیرا اعلام چیزی که نادرست است فقط موجب خراب شدن وجهه شما خواهد شد.

لازم است که شما حداقل یک راه‌حل ممکن برای این منظور را هم در نظر گرفته‌ باشید. تلاش کنید که پیشنهاد خود را با داده‌های محکم پشتیبانی کنید، ممکن است شما دیدی نسبت به موضوع داشته باشید که رئیستان از آن برخوردار نیست. چه در نهایت راه‌حل شما مورد استفاده قرار بگیرد یا نه، داشتن یک طرح جایگزین موجب اثبات خلاقیت و نوآوری شما می‌شود، به شما اعتبار می‌دهد و این امکان را برایتان فراهم می‌کند که مکالمه را به بعد از اشتباه و تمرکز بر روی درست کردن کارها پیش ببرید.

2-انگیزه‌های خود را بررسی کنید

قبل از اینکه در اتاق رئیس خود را بزنید، یک‌لحظه با خود فکر کنید که آیا این اشتباه از او، واقعا ارزش گوشزد کردن را دارد. به‌احتمال‌زیاد بهتر است که مشکلات کوچک را فراموش کنید، بنابراین از غر زدن، انتقاد و نبش قبر خود‌داری کنید. این باعث می‌شود در آینده هم هرگاه در موضوعی مداخله کنید، تاثیر بیشتری داشته باشد.

همچنین در نظر داشته باشید که این صحبت‌کردن شما تنها به دلیل ابراز مخالفت و یا جزئی‌نگری بیش از حد نباشد. شما درصورتی‌که دلایلی مناسبی نداشته باشید، می‌توانید حتی مسئله را بدتر کنید. اما اگر دلایل محکم تجاری و کاری برای نگرانی وجود‌ دارد و یا این اشتباه می‌تواند به اعتبار مدیر شما لطمه بزند، ممکن است که او از شنیدن نگرانی‌های شما استقبال هم بکند.

3-در زمان درست انجام دهید

انتخاب زمان درست برای جلب توجه رئیس به خودتان بسیار حیاتی است. انتظار نداشته باشید که با گام‌های بلند و یک لیست طولانی از مشکلات به دفتر او بروید و با آغوشی گرم از شما استقبال شود و یا اینکه مسئله‌ای را در یک جلسه گروهی بیان کنید و از شما تشکر شود. این‌گونه گفتگوهای دشوار، زمانی احتمال با موفقیت پیش رفتن آن‌ها بیشتر است که به رئیس خود اجازه دهید زمانی را انتخاب کند که بتواند با تمام توجه به حرف‌های شما گوش دهد.

با دلایل و مدارک کافی به اتاق رئیس خود مراجعه کنید.

اگرچه، در مواقعی که شما باید یک مشکل بحرانی و فوری را آشکار کنید، درنگ نکنید، ممکن است مجبور باشید که این مسئله را در جمع مطرح کنید، قبل از اینکه خیلی دیر شود. فقط به یاد داشته باشید که درنهایت هنوز این مسئولیت بر عهده رئیس شماست که تصمیم بگیرد چه کاری را انجام‌ دهد.

4-احترام و تواضع از خود نشان دهید

تا جایی که ممکن است، با رئیس خود به صورت شخصی و خصوصی صحبت ‌کنید، بنابراین از عمومی کردن مشکل و شرمنده ساختن رئیس خود در جلوی دیگران جلوگیری کرده‌اید.

اگر در موقعیتی اضطراری قرار دارید و امکان صحبت خصوصی وجود ندارد، مشکل را به‌گونه‌ای کاملا محترمانه و به‌گونه‌ای که در شان جایگاه رئیس باشد و موقعیت وی را تهدید نکند، مطرح کنید. اگر او صحبت‌های شما را قطع کرد و نیمه کاره باقی ‌ماند، آن را بپذیرید و مسئله را دوباره و این بار پشت درهای بسته و به طور خصوصی مطرح کنید.

مودبانه اجازه بگیرید که می‌خواهید در مورد یک موقعیت دشوار صحبت کنید. این به رئیس فرصت می‌دهد خود را آماده کند و شما را به ادامه موضوع دعوت کند. اگر همه‌چیز به‌خوبی پیش ‌رفت، با کمال احترام ادامه دهید. بلوغ‌ فکری، هم‌دلی و تواضع موجب ساده‌تر شدن موقعیت می‌شود، در حالی که، با اعتمادبه‌نفس بالا حرف زدن، خیره نگاه کردن و یا رفتار کردن به‌گونه‌ای که شما بیشتر از رئیس می‌دانید، باعث می‌شود که درنهایت مانند یک بادکنک بادتان خالی شود.

بسیار مهم است که حرفه‌ای بمانید و تنها روی کار تمرکز کنید، حتی اگر دلیل صحبت شما این است که این اشتباه رئیس از نظر شخصی بر روی شما تاثیر خواهد گذاشت. آخرین چیزی که شما‌ می‌خواهید انجام دهید این است که به نظر برسد علاقه‌مندی‌های شخصی‌تان اهمیت بیشتری از برنامه‌های شرکت دارند، یا اینکه شکست‌های شخصی رئیس برای شما اهمیتی ندارد. بنابراین بر این تمرکز کنید که اشتباه او چه تاثیری بر اهداف تیم و ماموریت شرکت دارد.

5-مراقب زبان خود باشید

در هنگام استفاده از کلماتی مانند «اشتباه» و «غلط» بسیار دقت کنید. بی‌پرده صحبت کردن و یا به گونه‌ای که حالت دستوری داشته ‌باشد و این‌طور به نظر برسد که شما از آن به عنوان فرصتی برای سرزنش کردن و کسب امتیاز استفاده می‌کنید، درست نیست. اگر رئیس تصور کند که شما برای افشا‌سازی او و یا به قصد توهین آمده‌اید، قطعا واکنش نشان خواهد داد و حتی ممکن است به دنبال تلافی کردن باشد.

بنابراین، مودب و با‌ملاحظه باشید. از کلمات احساسی کمتر استفاده کنید، بیشتر به دنبال همکاری باشید و رئیس خود را به بیشتر از اینکه به یک جر‌وبحث بکشانید، به سمت یک جلسه برای یافتن راه‌حل بهتر ببرید. سعی کنید که موضوع را به روشنی توضیح دهید و به او اطمینان دهید که استفاده از ایده‌های شما باعث از دست رفتن وجهه و یا رنجش وی نخواهد شد.

6-نگرانی‌های خود را با احتیاط بروز دهید

اگر احساس می‌کنید که اشتباهات رئیس شما پیامدهای قانونی، مالی یا سلامتی و ایمنی در پی دارد، می‌توانید تعجیل در ابزار نگرانی‌های خود را توجیه کنید. واحد منابع انسانی اغلب مکان مناسبی برای آزمودن نظریات شما است تا با اعتمادبه‌نفس نزد رئیس خود بروید.

باز هم مطمئن شوید که بر احساسات خود مسلط هستید و زبان خود را کنترل می‌کنید. به یاد داشته باشید که اعتبار و شهرت شما هم در گرو همین موضوع است.

در مقابل رئیس خود، ادب و احترام را حفظ کنید!

اگر رفتارهای رئیس شما خیلی جدی و یا حتی غیر‌قانونی است، بسیار مهم خواهد بود که نگرانی‌های خود را بر روی کاغذ یادداشت کنید تا بتوانید خود را ناشناس باقی بگذارید. شاید بخواهید که واکنش محکم‌تری نشان دهید، اما مراقب باشید، زیرا این رفتارهای غیرقانونی و خطرناک معمولا عواقب جدی به دنبال دارند.

7-به اشتباهات خود اعتراف کنید

در جایی از این فرآیند، شما ممکن است به این نکته برسید که شما مرتکب اشتباه شده‌اید. واکنش شما برای اصلاح آن می‌تواند به همان اندازه شیوه گفتن اشتباه رئیس به او، مهم باشد. با رویی ‌باز اصلاح را بپذیرید و اگر دیدید که مناسب است، معذرت‌خواهی کنید. در غیر این صورت، رابطه شما با رئیس می‌تواند به‌شدت آسیب ببیند.

8-به راه خود ادامه دهید

گاهی اوقات، شما مجبورید که بپذیرید رئیس روش خود را ادامه خواهد داد. شاید شما نتوانسته‌اید او را قانع کنید، یا دلیلی نمی‌بیند که نظر خودش را عوض کند. به هر دلیلی این اتفاق رخ دهد، وقتی که معلوم شد او از افکار خود دست نمی‌کشد، معمولا بهترین کار این است که با احترام خارج شوید و از ادامه دادن بحث خودداری کنید.

در برخی موارد، بهتر است این موضوع را که نگرانی خود را ابزار کرده‌اید، یادداشت ‌کنید، شاید در آینده تحقیقاتی در این مورد صورت گرفت.

جمع‌بندی

گفتن این موضوع به رئیستان که او در اشتباه ‌است ممکن است یک موقعیت دلهره‌آور‌آور باشد. اگر شما ناشیانه و یا بدون دلایل و انگیزه‌های محکم این کار را انجام‌ دهید، روابط کاری شما دچار آسیب می‌شود و موقعیت شغلی شما هم به خطر‌ می‌افتد.

بسیاری از مدیران، خوشحال می‌شوند که به آن‌ها بگویید بهترین تصمیم را اتخاذ نکرده‌اند، به‌ویژه اگر جلوی یک بحران احتمالی را با این کار بگیرید. این کار را محترمانه، ملاحظه‌گرانه، به‌درستی و در زمان مناسب انجام دهید و به‌حق رئیستان برای گرفتن تصمیم نهایی اذعان کنید.

به‌این‌ترتیب شما نقش خود را در جلوگیری از مشکل به‌خوبی ایفا کرده‌اید، موجب حفظ اعتبارها و پیشرفت موقعیت شغلی، از جمله در مورد خودتان، شده‌اید.