آیا ارز دیجیتال پای نتورک قابل‌اعتماد است؟

پاسخ نهایی این پرسش می‌تواند شدیدا بستگی به این داشته باشد که از چه رویکردی به مسئله نگاه کنید؛ اما نظر نگارنده با توجه به اینکه بنده مدت‌هاست که در مورد ارزهای دیجیتال مطالعه می‌کنم و مقاله می‌نویسم این است که می‌توان به ارز دیجیتال شبکه پای و بنیان‌گذاران آن اعتماد کرد.

بگذارید این‌گونه توضیح دهیم.

آشنایی من با ارز دیجیتال پای نتورک

من اولین بار چند ماه پیش با ارز دیجیتال پای نتورک (Pi Network) آشنا شدم. این آشنایی بدین‌صورت بود که یکی از دوستانم پیامی را برایم فرستاد که از او دعوت می‌کرد با نصب اپلیکیشن این ارز دیجیتال و با استفاده از کد معرفی فرستنده، وارد این شبکه شود و ارز دیجیتال رایگان بگیرید. از این طریق کسی که وی را به این شبکه معرفی کرده است نیز مقداری ارز دیجیتال می‌گرفت.

سؤال او این بود که آیا این شبکه قابل‌اعتماد است یا نه؟ نصب اپلیکیشن برای وی هزینه‌ای نداشت اما چون این دوست من پیش از آن چند بار قربانی برداشت غیرمجاز از حساب بانکی‌اش شده بود، از این می‌ترسید که استفاده از اپلیکیشن باعث شود اطلاعات بانکی و خصوصی وی سرقت شوند و در نهایت او از این قضیه ضربه ببیند.

در نتیجه او به من به‌عنوان کسی که می‌دانست احتمالا دانشی در این زمینه دارم مراجعه کرد تا ببینید این ارز دیجیتال قابل‌اطمینان است یا نه؟ من در آن زمان برای پاسخ به این سوال، تحقیقاتی انجام دادم. نتیجه این تحقیقات مختصرا این بود که این ارز دیجیتال قابل‌اطمینان نیست. دلایل متعددی هم برای آن وجود داشت.

بنیان‌گذاران این ارز دیجیتال که ۳ دانشجوی دکترای کامپیوتر در استنفورد با نام نیکولاس کوکالیس (Nicolas Kokkalis)، چنگدایو فن (Chengdiao Fan) و وینسنت مک‌فیلیپ (Vincent McPhillip) بودند پروفایل لینکدین قابل‌اعتمادی نداشتند. مهارت‌های آن‌ها توسط تعداد معدودی تایید شده بود.

به ترتیب از راست به چپ: نیکولاس کوکالیس، چنگدایو فن و وینسنت مک‌فیلیپ

در سایت دانشگاه استنفورد فقط نام و عکس نیکولاس کوکالیس وجود داشت. چنگدایو فن که دیگر برنامه‌نویس این تیم بود، صرفا یک پروفایل بدون عکس و بدون مشخصات دیگر مثل رزومه بود.

عکس‌هایی که در سایت رسمی ارز دیجیتال پای نتورک وجود داشت، صرفا عکس‌‌های بودند و هستند که از عکس دسته‌جمعی بالا در مقاله‌ای که در نشریه رسمی دانشگاه استنفورد منتشر شده، کراپ شده‌اند.

اکانت توییتر ارز دیجیتال پای نتورک خالی بود و هیچ پستی نداشت. صفحه اینستاگرام پای نتورک فقط عکس‌ها و پست‌های وینسنت مک‌فیلیپ بود که کارش همین مدیریت شبکه‌های اجتماعی بود.
همین دلایل باعث انتقاد و شک بسیاری متخصصین این حوزه شده بود؛ زیرا چنین وضعیتی نشان‌دهنده نبود شفافیت کافی در مورد ارز دیجیتال پای نتورک بود.

آیا امروز می‌توان به ارز دیجیتال پای نتورک اعتماد کرد؟

مشکلاتی که در پاراگراف بالا گفتیم امروز تا حدی برطرف شده است. اکانت توییتر ارز دیجیتال پای نتورک فعال است. صفحه اینستاگرام آن نیز پر از ویدئوهایی است که این سه نفر با هم و تنها در مورد مراحل اجرای کار و مثلا منتشر شدن نسخه بتا یکی از نرم‌افزارهای موردنیاز در شبکه توضیح می‌دهند.

وقتی به لباس‌ها و قیافه‌ ایشان خصوصا دو نفر برنامه‌نویس این تیم یعنی نیکولاس کوکالیس و چنگدایو فن توجه کنید، تصویر دانشجویان دکترای نردی را می‌بینید که حتی شاید موهایشان را نیز شانه نمی‌کنند و احتمالا سرشان خیلی هم شلوغ است.

من می‌دانم که باز هم هیچ‌کدام این‌ها دلیل قطعی نیست که بتوان گفت ارز دیجیتال پای نتورک قابل‌اعتماد است؛ اما این تغییرها باعث شد من وایت‌پیپر این ارز دیجیتال را بخوانم. وایت‌پیپر ارز دیجیتال پای نتورک با اینکه از نظر برخی کلی‌گویی است اما وقتی آن را دقیق می‌خوانید به جزئیات جالبی در مورد این ارز دیجیتال پی‌ می‌برید.

طبق چیزهایی که در وایت‌پیپر ارز دیجیتال پای نتورک نوشته‌شده، این ارز دیجیتال درصد حل مشکلات مهمی در دنیای ارزهای دیجیتال است. ازاین‌روی به نظر من ارز دیجیتال پای نتورک می‌تواند آینده خوبی داشته باشد.

صفحه اصلی وب‌سایت پای نتورک

حق دارید اعتماد نکنید

دلیل اینکه بسیاری از متخصصین از روزهای ابتدایی معرفی پای نتورک به آن بی‌اعتماد بودند، نحوه معرفی آن از طرف بنیان‌گذارانش بود. لااقل معرفی و ایجاد سروصدای زیاد پیش از آنکه نسخه اولیه نرم‌افزارهای آن نیز نوشته شوند، بی‌تدبیری بود.

کاربرانی که پیش‌ازاین تجربه کلاهبرداری ارز دیجیتال وان‌کوین (One Coin) را داشتند و دیده بودند که چگونه می‌توان صرفا با برپایی نمایش‌های فریبنده و سخنان شورانگیز، کاربران را فریب داد و پول‌های آن‌ها را گرفت و در نهایت با ۴ میلیارد دلار شد غیب شد، می‌ترسیدند که دوباره چنین بلایی سرشان بیاید.

به همین دلیل تصویر کلی در شبکه‌های اجتماعی یا لااقل در نظر کسانی که دانشی در مورد ارزهای دیجیتال داشتند این بود که احتمالا ارز دیجیتال پای نتورک نیز یک کلاه‌برداری است.

در نهایت به نظر من احتمالا می‌توان آینده قبول قابل قبولی برای ارز دیجیتال پای نتورک در نظر گرفت. البته در دنیایی که بیش از ۵۰۰ نوع ارز دیجیتال وجود دارد که هرکدام نقاط قوت و ضعف مخصوص خود را دارند، سر بلند کردن و یافتن یک جایگاه مناسب کار سختی است.

چرا ارز دیجیتال پای نتورک به وجود آمد؟

هدف اصلی من از نوشتن این مقاله این بود که تمام جزئیات مربوط به ارز دیجیتال پای نتورک را توضیح دهم. جزئیاتی شامل مسائل فنی، تفاوت آن با دیگر ارزهای دیجیتال و اینکه ارز دیجیتال پای نتورک قرار است دقیقا چه‌کار کند.

اما در میانه نوشتن متوجه شدم اگر بخواهم تمام این مطالب را در یک مقاله بیاورم، بحث بسیار طولانی می‌شود. در نتیجه تصمیم گرفتم که چگونگی کارکرد ارز دیجیتال پای نتورک و جزئیات فنی آن را به مقاله بعدی موکول کنم.

اما بااین‌همه ما تا بدین جا گفتیم که می‌توان به ارز دیجیتال و بنیان‌گذاران آن اعتماد کرد؛ اما هنوز نگفته‌ایم قرار است ارز دیجیتال پای نتورک چه‌کار کند؟ به بیانی هنوز نمی‌دانیم این ارز دیجیتال جدید می‌خواهد چه چیزی را به دنیا اضافه کند.

برای اینکه به این پرسش پاسخ دهیم بگذارید به این بپردازیم که مهم‌ترین ارزهای دیجیتال در دنیا یعنی بیت‌کوین و اتریوم چه ایرادهایی دارند؟

اثبات کار برای حل مسئله خرج کردن دوباره

ایراد اول، مسئله تایید تراکنش‌ها در شبکه بیت‌کوین و اتریوم است. این دو ارز دیجیتال مهم برای تایید تراکنش‌ها و حل مسئله «خرج کردن دوباره» (Double spent) از الگوریتم اثبات کار (Proof of work) استفاده می‌کنند. ما پیش از در مقاله نحوه عملکرد شبکه بیت‌کوین کل این فرآیند را توضیح داده‌ایم.

چون اجرای الگوریتم اثبات کار در طول زمان سخت‌تر و انرژی‌برتر می‌شود و همچنین در ازای انجام آن و تولید بلاک‌های جدید و اتصال به بلاک‌چین، شبکه به کسی که فرآیند اثبات کار را به نتیجه رسانده پاداش می‌دهد، این کار به چیزی مثل استخراج یک فلز گران‌بها از معدن تشبیه شده است و در نتیجه به آن ماینینگ (Mining) یعنی استخراج گفته می‌شود.

در صورتی کل این فرآیند در اصل تلاشی برای تایید تراکنش‌ها در چهارچوب معیارهای شبکه است. معیارهایی که در طول زمان سخت‌تر شده‌اند.

این مسئله باعث شده است اگر امروز شما بخواهید به شبکه کمک کنید و تراکنش‌های آن را تایید کنید و شاید پاداشی هم بگیرید، عملا نتوانید. چون فرآیند اثبات کار یک رقابت تسهیلاتی بین ماینرها ایجاد کرده است؛ زیرا هر چه ابزارهای شما قوی‌تر و توان پردازشی شما بیشتر باشد، بیت‌کوین‌های بیشتری به دست خواهید آورد.

اگر شما هم بخواهید تراکنش‌های شبکه بیت‌کوین یا اتریوم را تایید کنید و کمی پاداش بگیرید، باید کلی هزینه بابت تجهیزات و البته برق مصرفی بپردازید.

اپلیکیشن اندروید پای نتورک

این در حالتی است که روش‌های دیگر تایید تراکنش‌ها مثل اثبات دارایی (Proof of Stack) یا اثبات صلاحیت (Proof of Authority) که در ارزهای دیجیتال دیگری مثل گرم شرکت تلگرام (اخیرا پروژه متوقف شده است) و ارز دیجیتال لیبرای فیس‌بوک استفاده می‌شوند، نیازمند چنین توان پردازشی و مصرف انرژی بالا نیستند.

ارز دیجیتال پای نتورک الگوریتمی برای تایید تراکنش‌ها دارد که از الگوریتم مورداستفاده در ارز دیجیتال stellar بهره می‌برد و بر پایه پروتکل توافق استلار (Stellar Consensus Protocol) یا SCP ساخته شده که باز هم نیازمند توان پردازشی کمی است و یک کاربر می‌تواند با استفاده از گوشی هوشمند خود نیز به تایید تراکنش‌ها بپردازد و پاداش بگیرد.

خود بنیان‌گذاران ارز دیجیتال پای نتورک توضیح داده‌اند که این‌ها صرفا فرآیند‌های تایید تراکنش هستند که به‌طورمعمول در دنیای ارزهای دیجیتال به فرآیند تایید تراکنش‌ها و دریافت پاداش از بابت آن، ماینینگ گفته می‌شود.

در نتیجه با اینکه در این اتفاق‌ها چیزی استخراج نمی‌شود، بنیان‌گذاران پای نتورک نیز به این فرآیند تایید تراکنش، ماینینگ می‌گویند هر چند خود اذعان دارند که این کلمه درباره همه ارزهای دیجیتال عبارتی نادرست است.

این مسئله یکی از محل‌های ایرادی بود که بسیاری منتقدین نسبت به ارز دیجیتال پای نتورک مطرح می‌کردند؛ زیرا تایید تراکنش‌های در این سیستم توان پردازشی زیادی لازم ندارد و در نتیجه آن‌ها معتقد بودند که نمی‌توان به آن ماینینگ گفت و ازاین‌روی در مورد درستی کل ارز دیجیتال پای نتورک شک می‌کردند.

محدودیت شدید تعداد بیت‌کوین‌ها

مشکل بعدی ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین این است که هر چه زمان می‌گذرد و انرژی بیشتر صرف ماینینگ آن‌ها می‌شود، بیت‌کوین کمتری نصیب ماینرها می‌گردد؛ زیرا هم رقابت بیشتر می‌شود، هم توان پردازشی واحدهای مختلف زیاد می‌گردد و هم بیت‌کوین‌هایی که به‌عنوان پاداش به ماینر داده می‌شوند کاهش می‌یابند؛ مثلا در ۱۱ می ۲۰۲۰ تعداد بیت‌کوین‌های پاداش ماینینگ نصف و به ۶.۲۵ بیت‌کوین رسید.

به همین دلیل حدود ۸۷ درصد کل بیت‌کوین‌هایی که تا الان استخراج شده‌اند عملا بدون هزینه و تجهیزات خاصی در روزهای ابتدایی ظهور بیت‌کوین که کسی اصلا نمی‌دانست بیت‌کوین یعنی چه، استخراج شده‌اند و در تنها اختیار تنها ۱ درصد از ماینرها هستند.

ازآنجایی‌که قیمت بیت‌کوین هم احتمالا دوباره بالا می‌رود این ماینرها دارایی خود را نمی‌فروشند و نگه می‌دارند. در نتیجه تعداد بیت‌کوین‌هایی که عملا در گردش هستند بسیار کمتر می‌شود. همه این‌ها در حالتی است که حداکثر ۲۱ میلیون بیت‌کوین می‌تواند استخراج شود و مشخصا این رقم بسیار کمتر از رقم ۸ میلیاردی جمعیت کره زمین است.

در شبکه پای تعداد ارزهای دیجیتال قابل‌استخراج یا قابل دریافت به‌عنوان پاداش، متناسب با تعداد کاربران شبکه تنظیم می‌شوند. یعنی تعداد مشخصی برای هر کاربر در نظر گرفته می‌شود که اگر وی به تایید تراکنش‌ها بپردازد به او پاداش داده خواهد شد. در نتیجه هیچ‌کسی نمی‌تواند بخش عمده از ارزهای دیجیتال پای نتورک موجود را در اختیار بگیرد.

گرمایش زمین و آسیب به سیاره ما

مشکل دیگر همین برق مصرفی زیاد برای تایید تراکنش‌ها مثلا در شبکه بیت‌کوین ایجاد می‌شود، گرمایش زمین و آسیب به سیاره است. در مقاله عوامل موثر بر قیمت بیت‌کوین گفتیم که توان مصرفی شبکه بیت‌کوین در رتبه ۶۲‌ام رتبه‌بندی برق مصرفی کشورهای دنیا، بعد از کشور فنلاند و قبل از کشور بلغارستان قرار دارد. یعنی اگر کل شبکه بیت‌کوین را یک کشور در نظر بگیریم، برق مصرفی این کشور کمی کمتر از برق مصرفی کشور فنلاند خواهد بود. البته این اعداد مربوط به چندین ماه قبل است و احتمالا میزان برق مصرفی شبکه بیت‌کوین امروزه از این هم بزرگتر است.

یعنی اگر کل شبکه بیت‌کوین خاموش شود، برق مصرفی در دنیا به حد چشم‌گیری کاهش می‌یابد. برق مصرفی بیشتر هم یعنی تولید گازهای گلخانه‌ای بیشتر، گرمایش زمین و آسیب به محیط‌زیست.

کنترل مرکزی

یکی از دلایل وجودی بیت‌کوین و دیگر ارزهای دیجیتال این است که مثل ارزهای رایج یک مرکز کنترل برای آن وجود ندارد و قرار است کنترل آن در دست همه کاربران باشد؛ اما الگوریتم اثبات کار در آن و رقابت ماینرها برای کسب پاداش بیت‌کوین ماینینگ عملا باعث شده است که بخش عمده کنترل شبکه در دست گروه‌های کمی بیفتد.

ازآنجایی‌که توان پردازشی موردنیاز برای ماینینگ چه در شبکه بیت‌کوین و چه در شبکه اتریوم بسیار زیاد است، ماینرها دورهم جمع می‌شوند، توان پردازشی سیستم‌های خود را کنار هم می‌گذارند و در یک استخر (Pool) شروع به بیت‌کوین ماینینگ می‌کنند.

در این حالت لاجرم باید یک نود یا یک گروه خاص کنترل کل استخر و کامپیوترهای آن را در دست بگیرند. با چنین کاری کنترل شبکه عملا در دست گروه‌های محدودی قرار می‌گیرد. اگر می‌خواهید بیشتر در این مورد بدانید به مقاله برندگان واقعی بیت‌کوین ماینینگ مراجعه کنید.

درصورتی‌که یک گروه بتواند بیش از نصف توان پردازشی شبکه بیت‌کوین را به دست بگیرد، این گروه عملا کنترل شبکه در دست خواهد گرفت. اتفاقی که به آن حمله ۵۱ درصد می‌گویند.

الگوریتم تایید تراکنش‌هایی که قرار است در پای نتورک استفاده شود، عملا به‌صورت پیش‌فرض از بروز چنین رخدادی و دادن کنترل شبکه به دست گروه‌های معدود جلوگیری می‌کند.

اما جزئیات فنی شبکه پای

مطالبی که در این مقاله گفتیم حاصل بررسی شخصی خود من و همچنین مطالعه وایت‌پیتر ارز دیجیتال پای نتورک بود. من شخصا با بررسی این ارز دیجیتال نوظهور به این رسیدم که می‌توان به این ارز دیجیتال و بنیان‌گذاران آن اعتماد کرد.

از آنجایی هم که توضیح جزئیات فنی درباره نحوه عملکرد پای نتورک، این مقاله را بسیار طولانی می‌کرد، ترجیح دادم که این مسئله را به مقاله بعدی موکول کنم. در نتیجه اگر می‌خواهید در مورد این جزئیات فنی ارز دیجیتال پای نتورک اطلاعاتی کسب کنید، مقاله بعدی ما در مورد نحوه عملکرد شبکه پای یا ارز دیجیتال پای نتورک را از دست ندهید.