بهترین و بدترین استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در دوران رکود اقتصادی

به‌عنوان سرمایه‌گذار و فعال بازار سرمایه‌ بهتر از هر کسی می‌دانید که در دوره رکود اقتصادی باید محتاط باشید. با نظارت درست بازار و در نظر گرفتن چشم‌انداز شرکت‌ها اما با هوشیاری می‌توان فرصت‌‌های مناسب برای خرید دارایی‌های باکیفیت را غنیمت شمرد.

به‌گفته بسیاری از بزرگان بازار سرمایه، هرچند در دوره کسادی اقتصاد، شرایط برای سرمایه‌گذاران بسیار سخت است، اما عمدتا بهترین‌ فرصت‌ها و بعضا بالاترین بازدهی‌ها هم در همین دوران نصیب برخی می‌شود.

اما در این دوران باید نگران کدام شرکت‌ها بود؟

کدام سهام در دوره رکود اقتصادی بالاترین ریسک را دارند؟

• سهام شرکت‌هایی که بدهی‌هایشان نسبت به حقوق صاحبان سهام بیشتر است.
• سهام دوره‌ای
• سهامی که ارزش ذاتی آنها صفر است و تنها به‌دلیل خوش‌بینیِ برخی، ارزش اسمی آنها در بازار افزایش یافته است.

از آنجا که احتمال ورشکستگی شرکت‌ها در هر سه دسته بسیار بالاست، بنابراین خرید سهام آنها در دوران رکود بسیار پرریسک و خطرناک است.

در مقابل، اگر از آن دسته سرمایه‌گذارانی هستید که قصد دارید، حتی در دوره رکود اقتصادی دوام بیاورید و رشد کنید، در شرکت‌های باکیفیت، با صورت‌های مالیِ قوی، بدهیِ کم و گردش مالی بالا سرمایه‌گذاری کنید.

شرکت‌هایی که بدهی‌هایشان نسبت به حقوق صاحبان سهام بیشتر است

هرچه نسبت بدهی شرکت‌ها به حقوق صاحبان سهام (DE) بالاتر باشد، آنها را در دوران رکود آسیب‌پذیرتر می‌کند.

ارزش این شرکت‌ها به‌واسطه منابع مالی خارجی (محل تسهیلات و وام یا آورده نقدی سهامداران) افزایش یافته است. به‌عبارت دیگر، شرکت‌های بدهی‌محور از محل آورده‌ نقدی افزایش سرمایه می‌دهند و نه از سود انباشته.

بنابراین طبیعی است که در زمان رکود، به‌دلیل کاهش درآمد زیان‌ده شده و احتمال ورشکستگی آنها بسیار بالاست.

در دوره رکود اقتصادی از خرید سهام شرکت‌هایی که بدهی‌های بالا در صورت‌های مالی‌شان دارند و با بحران اعتباری مواجه‌اند، خودداری کنید.

سهام دوره‌ای

با در نظر گرفتن چرخه اقتصادی می‌توان گفت عملکرد برخی شرکت‌ها کاملا به فراز و فرود اقتصاد وابسته است.

سهام این شرکت‌ها که به آن سهام دوره‌ای هم گفته می‌شود، غالبا با نرخ اشتغال و اعتماد مصرف‌کننده گره خورده است. هر دو شاخص هم در دوران رکود اقتصادی تضعیف می‌شوند. در دوره رونق اما زمانی‌که مصرف‌کنندگان درآمد بیشتری دارند، راحت‌تر برای خرید کالاهای غیرضروری یا لوکس اقدام می‌کنند. پس در این دوران عملکرد سهام دوره‌ای خوب است.

شرکت‌های صادرات‌محور، تولیدکنندگان خودرو، مبلمان یا لباس‌های باکیفیت و گران‌قیمت در این دسته جای می‌گیرند.

خرید سهام این شرکت‌ها در دوران رکود بسیار پرریسک است. چرا که در این مدت، هزینه مصرف‌کننده به‌شدت کاهش می‌یابد و خانوارها در خرید کالاهای غیرضروری و استفاده از خدمات تفریحی، سفر و رستوران رفتن، صرفه‌جویی می‌کنند.

بنابراین می‌توان گفت، شرکت‌هایی که همسو با تغییرات کلان اقتصادی حرکت می‌کنند، در دوره کسادی بازار متحمل آسیب شده و کمتر برای سرمایه‌گذاران جذاب هستند.

یک استراتژی خوب برای سرمایه‌گذاری در دوره رکود این است که به‌دنبال شرکت‌هایی بگردید که علی‌رغم پیش‌بینی‌های اقتصادی، صورت‌های مالی خوب و مدل‌های تجاری باثباتی دارند.

سهامی که ارزش ذاتی آنها صفر است

ارزش سهام این شرکت‌ها، بدون آنکه عملکرد اقتصادی مثبتی داشته باشند، تنها به‌دلیل خوش‌بینی سرمایه‌گذاران و کسب سود از نوسانات بازار افزایش می‌یابد؛ اما ارزش ذاتی آنها در واقعیت صفر است.

در دوره رکود، این شرکت‌ها بدترین عملکردها را ثبت می‌کنند و معمولا در دوره رونق اقتصادی، ارزش سهام آنها به‌شکل قابل توجهی بالا رفته و به‌اصطلاح تحلیلگران حباب دارد. سهامداران چون گمان می‌کنند که هنوز ارزش این سهام مشخص نشده، با خریدِ آنها، به امید فرصت‌های بهتر برای فروش و حصول سود از نوسانات کوتاه‌مدت هستند.

در دوره رکود اما سرمایه‌گذاران این دست دارایی‌ها را فروخته و به‌دنبال دارایی‌های امن می‌روند. در نهایت این حباب می‌ترکد و این شرکت‌ها ورشکست می‌شوند.

بحران مالی ۲۰۰۹-۲۰۰۸ و ترکیدن حباب مسکن بهترین مثال در این زمینه است.

کدام سهام در دوران رکود اقتصادی عملکرد خوبی دارند؟

بسیاری ترجیح می‌دهند که در دوره رکود، سرمایه خود را از بورس خارج کنند. اما این وسوسه همیشه وجود دارد که ممکن است در صورت خروج، فرصت‌های چشمگیری را از دست بدهید.

به‌لحاظ تاریخی، همواره شرکت‎هایی هستند که در دوران رکود اقتصادی بهترین عملکرد را از خود به‌جا گذاشته‌اند.

به‌عنوان سرمایه‌گذار می‌توانید با اتخاذ استراتژی‌های مناسبت، سهام شرکت‎ها با صورت‌های مالیِ قوی، سهام تدافعی و غیردوره‌ای را خریداری کنید.

صورت‌های مالی قوی

یک استراتژی خوب برای سرمایه‌گذاری در دوره رکود این است که به‌دنبال شرکت‌هایی بگردید که علی‌رغم پیش‌بینی‌های اقتصادی، صورت‌های مالی خوب و مدل‌های تجاری باثباتی دارند.

شرکت‌های تامین‌کننده آب، برق، گاز و تلفن مثالی از این سهام است که به آنها سهام تدافعی هم می‌گویند. حتی در پایان چرخه رونق، همه افراد به آب و برق و گاز نیاز دارند.

سرمایه‌گذاران حرفه‎‌ای معمولا در دوره رکود، پرتفویی از سهام این شرکت‌ها تشکیل می‌دهند.

این شرکت‌ها حتی در بدترین شرایط اقتصادی، کمتر آسیب‌پذیر هستند و مدیریت بدهی‌ها برای آنها نسبت به سایر شرکت‌ها ساده‌تر است.

با مطالعه گزارش‌های مالی یک شرکت می‌توانید میزان بدهی، جریان نقدی و سوددهی آنها را مورد بررسی قرار دهید.

در دوره رکود اقتصادی از خرید سهام شرکت‌هایی که با بحران اعتباری مواجه‌اند، خودداری کنید.

کدام صنایع در مقابل رکود اقتصادی مقاوم‌اند؟

شاید باورش سخت باشد، اما برخی صنایع در دوران رکود عملکرد بسیار خوبی دارند. اگر قصد دارید حتی در شرایط سخت اقتصادی به فعالیت در بازار سرمایه ادامه دهید، بهتر است سهام این شرکت‌ها را به سبد خود اضافه کنید.

همانطور که قبلا اشاره شد، تقاضا برای کالاها یا خدمات این شرکت‌ها همسو با تغییرات کلان اقتصادی حرکت نمی‌کند و عمدتا به‌دلیل افزایش عدم قطعیت، تقاضا برای آنها بیشتر می‌شود.

افزایش ارزش سهام غیردوره‌ای با کاهش شاخص‌های کلان اقتصادی رخ می‌دهد.

صنایعی چون تولیدکنندگان کالاهای اساسی، مواد غذایی، سلاح و مهمات، دارو، لوازم آرایشی و بهداشتی، ارائه‌دهندگان خدمات مراسم تشییع و عزاداری در دوره رکود عملکرد خوبی دارند.

با افزایش هزینه‌ها، تقاضای مصرف‌کننده برای کالاها و خدمات ارائه‌شده از سوی این شرکت‌ها افزایش می‌یابد.

بهترین سرمایه‌گذاری در دوران بهبود اقتصاد

زمانی‌که دوره رکود اقتصادی به پایان می‌رسد و اوضاع رو به بهبود است، سرمایه‌گذاران هم باید استراتژی‌های خود را بر مبنای وضعیت جدید تنظیم کنند.

سه دسته سهامی که در ابتدای مطلب به‌عنوان بدترین سهام برای سرمایه‌گذاری در دوران رکود به آنها اشاره شد، بهترین گزینه‌ها در دوران بهبود وضعیت اقتصادی هستند.

با عادی شدن شرایط، شرکت‌های مورد نظر (البته درصورتی‌که از رکود جان سالم به در برده باشند)، اولین شرکت‌هایی هستند که از خوش‌بینی و هیجان موجود سود می‌برند.

با ترغیب شدن سرمایه‌گذاران به‌سوی دارایی‌های در حال رشد، ارزش سهام غیردوره‌ای، یا همان شرکت‌هایی که خلاف جهت تغییرات کلان حرکت می‌کنند، کاهش می‌یابد.