این سازه فولادیِ اسرارآمیز در دل «تاسمانی» چه می‌کند؟/ از «جعبه سیاه زمین» چه می‌دانید؟

بیشتر ما در مورد «جعبه سیاه» هواپیماها یا کشتی‌ها چیزهایی شنیده‌ایم: محفظه‌های کوچک و بسیار مقاومی که در واقع سیاه رنگ هم نیستند. «جعبه سیاه» هواپیما نارنجی رنگ طراحی می‌شود تا بتوان آن را پس از وقوع حادثه برای هواپیما، در کوه و دریا به راحتی پیدا کرد.

به گزارش تجارت‌نیوز ، با این همه، قرار است از «جعبه سیاه» برای یک مورد غیرمتعارف استفاده شود: کره زمین. ماجرا از این قرار است که دانشمندان و البته هنرمندان استرالیایی، می‌خواهند سازه‌ای بسیار مقاوم به اندازه یک اتوبوس معمولی را در غرب جزیره «تاسمانی» بسازند که قرار است داده‌هایی را در خود ذخیره کند که پس از نابودی انسان‌ها، نشانه‌ای از حیات گونه ما باشد.

«کپسول زمان»: صدای ما را از گذشته می‌شنوید

بگذارید اول با یک نوآوریِ دیگر آشنا شویم: « کپسول زمان » (Time capsule). «کپسول زمان»، محفظه‌ای است که در شکل و شمایل و قالب‌های مختلف ساخته می‌شود و در آن، داده‌ها یا اشیائی قرار می‌گیرند که آیندگان می‌توانند از آن استفاده کنند و چیزهایی در مورد ما و دوران ما بدانند.

نامه‌هایی که درون بطری‌های شیشه‌ای به دریا انداخته می‌شدند، یکی از نمونه‌های کلاسیک «کپسول زمان» هستند.

«کپسول‌های زمان» مختلفی تاکنون ساخته شده‌اند و برای مقاصد گوناگونی از آنها استفاده شده است. معروف‌ترین نمونه‌ها، همان بطری‌های شیشه‌ای هستند که صدها سال است افرادی نامه‌هایی در آنها می‌اندازند و به آب دریاها و اقیانوس‌ها می سپارندشان.

در این زمینه، مدام هم رکوردهایی تازه ثبت می‌شود. مثلا، همین چند سال پیش (در سال ۲۰۱۸ میلادی)، یک بطری شیشه‌ای حاوی یک نامه در غرب استرالیا پیدا شد که بر اساس نامه درونِ آن، در سال ۱۸۸۶ میلادی نوشته شده بود. در واقع، این «کپسول زمان» حدود ۱۳۱ سال پیش از کشف به دریا انداخته شده بود.

نمونه‌هایی هم هستند که بیشتر جنبه علمی دارند. « خزانه جهانی بذر سوالبارد » (Svalbard Global Seed Vault) در نروژ، یکی از این‌ها است. در این مرکز که در نزدیکی قطب شمال واقع شده، ظرفیت انبار کردن حدود ۴٫۵ میلیون نمونه بذر از سراسر جهان وجود دارد.

خزانه جهانی بذر «سوالبارد» در نروژ، یکی از جعبه سیاه‌هایی است که قرار است آدمیزاد را در مقابل آخرالزمان محافظت کند.

هدف هم مشخص و روشن عنوان شده و آن هم اینکه ذخیره ژنتیکی گیاهانی که در جهان وجود دارند، در جایی حفظ شود تا اگر اتفاقی افتاد، گونه‌های گیاهی قابل بازیابی باشند. در این مرکز، فقط چندصدهزار گونه برنج وجود دارد.

آیندگان ما را زیر نظر دارند

اما «کپسول زمان» جدیدی که استرالیایی‌ها می‌خواهند بسازند، هدف دیگری دارد. هدف از ساخت این جعبه سیاه، ثبت و ضبط تمام فعالیت‌هایی است که انسان در حوزه تغییرات اقلیمی انجام می‌دهد. مورد استفاده از این جعبه سیاه هم در دو سناریو تعریف شده است: اگر آدمیزاد به خاطر ندانم‌کاری‌های اقیلمی از بین رفت، آیندگان یا بازماندگان داده‌هایی در مورد آنچه بر سرِ ما رفته خواهند داشت و اگر هم نجات پیدا کردیم، دست‌کم پیشینه‌ای خواهیم داشت از تصمیم‌هایی که گرفته‌ایم.

مثلا، رهبران جهان همین اواخر تصمیم گرفتند که برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کاری بکنند. اطلاعات مربوط به این تصمیم، اینکه مثلا چینی‌ها موافق بودند یا مخالف و اینکه ایران در میان ۱۰ کشور نخستی قرار دارد که بیشترین گاز گلخانه‌ای را در جهان تولید می‌کنند، همه و همه در این جعبه سیاه ضبط می‌شوند.

در جهان غرب، خیلی‌ها نگران وقوع یک آخرالزمان اقلیمی هستند.

در واقع، هدف از ایجاد این جعبه سیاه، شاید همان هدفی باشد که یک مغازه‌دار از نصب دوربین مداربسته در مغازه‌اش دنبال می‌کند: همه‌چیز ثبت و ضبط می‌شود تا بعدها کسی نتواند بگوید تقصیرکار نبوده و گناهان به گردن بقیه بیفتد.

این جعبه سیاه همین حالا هم شروع به کار کرده و اطلاعات مربوط به تغییرات اقلیمی (اعم از سرخط خبرها یا توئیت‌هایی که در مورد تغییرات اقیلمی منتشر می‌شوند) را ثبت می‌کند. با این همه، سازندگان می‌گویند که اصل فعالیت این سامانه، از سال ۲۰۲۲ میلادی شروع خواهد شد.

جعبه سیاهی در ابعاد یک اتوبوس

ابعاد این جعبه سیاه، با طول نزدیک به ۱۰ متر، کمابیش به اندازه یک اتوبوس معمولی است. کل سازه، روی یک صخره از جنس گرانیت در «تاسمانی» بنا شده و با صفحات فولادی به قطر ۳ اینچ (حدود ۷٫۵ سانتی متر) محافظت می‌شود.

برای تامین انرژی مورد نیاز این جعبه سیاه، نیازی به حضور انسان نیست و صفحات خورشیدی و انرژی گرمایی زمین می‌توانند انرژی مورد نیاز برای سیستم‌های تعبیه شده در سامانه را تا زمانی بسیار طولانی تامین کنند.

جعبه سیاه زمین در جزیره «تاسمانی»

سازندگان می‌گویند طراحی شکل و شمایل عجیب این جعبه سیاه هم تعمدی بوده است، چرا که انسان‌های قرون آینده (با فرض اینکه یک حادثه آخرالزمانی رخ داده و اکثر انسان‌های امروزی نابود شده‌اند)، باید بتوانند این جعبه سیاه را از سایر چیزهایی که در طبیعت وجود دارد، تشخیص بدهند.

همه چیزِ این جعبه سیاه شبیه به سناریوی فیلم‌های علمی-تخیلی است و برای ما که در ایران زندگی می‌کنیم و باید با «مازوت»، «تورم» و «بحران اقتصادی» بسازیم، شاید تغییرات اقلیمی در درجه چندم اهمیت باشند. با این همه، نباید یادمان برود که جهان را ایده‌های عجیب و غریب (از اینترنت ماهواره‌ایِ «ایلان ماسک» گرفته تا «متاورس»، محصول جدیدِ شرکت «مارک زاکربرگ») می‌سازند.