فوتبال با لوگوی «خروس»/ از پشت صحنه و اقتصادِ فوتبال فرانسه چه می‌دانیم؟

تیم ملی فوتبال فرانسه، یکی از بهترین تیم‌های فوتبال در جهان است و البته، اینجا هم باید حواس‌مان باشد که در مورد «فوتبال مردان» صحبت می‌کنیم.

فرانسه یکی از پیشگامان فوتبال در جهان است. نخستین بازی فوتبال در این کشور در سال 1863 میلادی برگزار شد و از این نظر، می‌توان فرانسه را یکی از چند کشوری دانست که برای اولین بار در دوران مدرن در آنها بازی فوتبال (به معنایی که امروز برای ما دارد) در آن برگزار شده است.

در فرانسه، امروز نزدیک به 18 هزار تیم فوتبال باشگاهی هم وجود دارد که برای ما ایرانی‌ها، می‌تواند عددی رشک‌برانگیز باشد. و البته تمام تیم‌های فوتبال باشگاهی در فرانسه در لیگ‌های بزرگ بازی نمی‌کنند.

چهارم در جهان، دوم در اروپا

بر اساس «رده‌بندی جهانی فیفا» از بهترین تیم‌های ملی فوتبال در جهان، تیم ملی فوتبال فرانسه در جایگاه چهارم در جهان قرار می‌گیرد و پس از تیم ملی فوتبال بلژیک، دومین جایگاه را از این منظر در اروپا به خود اختصاص داده است.

رتبه‌های بعدی در این رده بندی هم البته به تیم‌های اروپایی اختصاص دارد: انگلستان پنجم است؛ ایتالیا ششم، اسپانیا هفتم، هلند هشتم، پرتغال نهم و دانمارک هم دهم. (در مقام مقایسه، تیم ملی فوتبال ایران جایگاه بیستم را در جهان دارد و البته جایگاه نخست را در میان بهترین تیم‌های ملی فوتبال در قاره آسیا)

تیمی که «خوب» است، اما «بهترین» نیست

فیفا یک رده‌بندی پیچیده‌تر هم در رابطه با تیم‌های ملی فوتبال در جهان دارد که از سال 1993 میلادی تا به امروز به روزرسانی شده و «تیم فوتبال سال» (Team of the Year) را معرفی می‌کند.

معیار هم البته تا حدی پیچیده‌تر است: عنوان «تیم فوتبال سال» از آنِ تیمی خواهد بود که در دسامبر هر سال که گزارش رده‌بندی فیفا منتشر می‌شود، بهترین جایگاه را در آن سال به خود اختصاص داده باشد.

از سال 1993 میلادی تا به امروز، تیم ملی فوتبال برزیل 12 بار این عنوان را به خود اختصاص داده و از این منظر بی‌رقیب است.

پس از آن، تیم ملی فوتبال اسپانیا قرار دارد که 6 بار این عنوان را کسب کرده و جایگاه سوم هم از آنِ تیم ملی فوتبال بلژیک است که 5 بار به عنوان «تیم فوتبال سال» انتخاب شده است.

در طول 29 سالی که این رده‌بندی منتشر شده، تیم ملی فوتبال فرانسه تنها یک بار (در سال 2001 میلادی) این عنوان را کسب کرده که با توجه به میزبانی و قهرمانی این تیم در جام جهانی سال 1998 میلادی، شاید عجیب هم به نظر نرسد.

پشت صحنه فوتبال فرانسه

اما حالا از فوتبال فرانسه، به پشت صحنه فوتبال فرانسه برویم و ببینیم اقتصاد فوتبال در فرانسه چه وضعیتی دارد؟

بازار فوتبال (یا اقتصاد فوتبال) در فرانسه در مقایسه با کشوری مانند انگلستان کوچک‌تر است اما باز هم یکی از بزرگ‌ترین‌ها در جهان است.

بر اساس برآوردهایی که موسسه داده‌پردازی «Statista» در آلمان انجام داده، تیم ملی فوتبال فرانسه، سومین تیم ملی فوتبال گران قیمت در بازی‌های جام جهانی سال 2022 در قطر است.

عنوان گران‌ترین تیم از آنِ تیم ملی فوتبال انگلستان است که «ارزش بازار» (Market Value) آن حدود 1.3 میلیارد دلار برآورد شده است.

منظور از «ارزش بازار» به‌صورت ساده این است که اگر همین امروز قرار باشد چنین تیمی با چنین بازیکنان و ارزش و اعتباری شکل بگیرد، چقدر پول نیاز است.

دومین تیم گران قیمت هم تیم ملی فوتبال برزیل است که «ارزش بازار» آن حدود 1.17 میلیارد دلار است و سومین تیم هم تیم ملی فوتبال فرانسه است که «ارزش بازار» آن حدود 1.11 میلیارد دلار تخمین زده شده است.

همین برآوردها نشان می‌دهد که باشگاه فوتبال «پاری سن-ژرمن» (Paris Saint-Germain F.C)، به‌عنوان بزرگ‌ترین، ثروتمندترین و پرافتخار‌ترین باشگاه فوتبال فرانسوی، در سال 2022 میلادی «ارزش بازار» معادل 890 میلیون یورو (حدود 917 میلیون دلار) داشته است.

«پارس سن-ژرمن» اما در سال 1970 میلادی تاسیس شده و در واقع، شاید بتوان آن را باشگاهی هم دوره با باشگاه های «استقلال» و «پرسپولیس» در ایران در نظر گرفت.

در مقام مقایسه، «پاری سن-ژرمن» سومین تیم ارزشمند باشگاهی در جهان فوتبال هم هست. (جایگاه نخست از آنِ «منچستر سیتی» با ارزش بازار تقریبا یک میلیارد یورویی و جایگاه دوم هم از آن «بایرن مونیخ» با ارزش بازار حدود 920 میلیون یورویی است.)

تیم فوتبال شاهزاده‌ها

عجیب‌تر اما اینکه جایگاه دومین تیم ارزشمند در فوتبال باشگاهی فرانسه، به تیمی از یک کشور بسیار کوچک و البته بسیار ثروتمند اختصاص دارد که در عمل بخشی از خاک فرانسه هم هست: «آ. اس. موناکو» (AS Monaco FC).

«موناکو» در واقع یک دولت-شهر کوچک در جنوب فرانسه است که برای خودش نظام سیاسی جداگانه (پادشاهی) دارد و به «کشور میلیونرها» هم معروف است.

ارزش بازار «آ. اس. موناکو» حدود 347 میلیون یورو تخمین زده می‌شود که به مراتب از ارزش بازار تیم ملی فوتبال ایران (حدود 59 میلیون یورو) بیشتر است.

زمین در ابعاد اروپایی!

اروپا به فشردگی در شهرسازی و حتی الگوی انتخابی افراد مشهور است: همه چیز در اروپا کوچک و فشرده است، از خانه‌ها و ساختمان‌ها گرفته تا یخچال‌ها و خودروها. استادیوم‌های فوتبال هم ظاهرا از این قاعده مستثنی نیستند!

بزرگ ترین استادیوم فوتبال در فرانسه، استادیوم «استاد دو فرانس» (Stade de France) نام دارد که در شمال پاریس واقع شده و در سال 1998 میلادی، برای میزبانی بازی‌های جام جهانی بازگشایی شد.

این ورزشگاه برای جمعیتی نزدیک به 81 هزار نفر گنجایش دارد و در واقع، بسیار کوچک‌تر از «ورزشگاه آزادی» در تهران است.

چه کسی پول می‌دهد؟

بر خلاف ایران، اقتصاد فوتبال در بسیاری از کشورهای جهان مبتنی بر پرداخت حق عضویت از سوی هوادارن است و این در مورد فرانسه هم صدق می‌کند.

در واقع، اگر شما هوادار یک تیم باشگاهی باشید و حق عضویت بدهید، می‌توانید راحت‌تر بلیت حضور در ورزشگاه‌ها را تهیه کنید و مزایای دیگری هم دارید که احتمالا در فوتبال باشگاهی ایران وجود ندارند.

جدا از این اما باشگاه‌های فوتبال اسپانسر هم دارند و تیم‌های ملی فوتبال هم اسپانسرهای بزرگ‌تر و معروف‌تر دارند.

«نایک» (Nike) بزرگ‌ترین اسپانسر تیم ملی فوتبال فرانسه است که از سال 2011 میلادی، جایگاه «آدیداس» (Adidas) را به‌عنوان بزرگ‌ترین اسپانسر تیم ملی فوتبال فرانسه به دست آورده است.

البته برخی شرکت‌های نه چندان معروف‌تر هم هستند که در زمینه اسپانسرینگ برای تیم ملی فوتبال فرانسه فعالند: شرکت‌هایی مانند Électricité de France (EDF)، «فولکس واگن» و حتی «کوکاکولا».

در مورد اینکه فرانسه چقدر برای پیروزی یا صعود به مراحل بالاتر در جریان مسابقات جام جهانی 2022 قطر شانس دارد، کارشناسان فوتبال باید نظر بدهند.

اما هر چه باشد، برای تیمی که بیش از یک میلیارد دلار (بیش از 35 هزار میلیارد تومان) ارزش دارد، همه چیز الزاما در برد و باخت خلاصه نمی‌شود. چرخ فوتبال هم-بخواهیم یا نه-با پول می‌چرخد.