جنگ تجاری بر سر مواد معدنی در میان ستارگان/ مسابقه فضایی معدن‌کاران

استخراج مواد معدنی در فضا عرصه‌ای نو برای قدرت‌نمایی اقتصادهای بزرگ جهان شده است؛ منابع بکری که به‌فور در ماه و دیگر سیارک‌ها و ستاره‌های دنباله‌دار قرار گرفته‌اند. چیزی شبیه به منابع معدنی که خاک زمین آنها را در خود جای داده و از آنجا که صنایع بسیاری از این منابع تغذیه می‌کنند ارزش مادی بیش از 10 تریلیون دلاری دارند. در واقع همین کیفیت و کمیت آنهاست که توجه قدرت‌های اقتصادی را به خود جذب کرده و آنها را در دستیابی به این مواد معدنی به رقابت واداشته است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، استخراج مواد معدنی در فضا برای تصاحب منابع معدنی یادشده در حال حاضر توجه دانشمندان و صاحبان صنایع را جلب و آنها را امیدوار کرده روزی بتوانند با استخراج این مواد، اقتصادی مبتنی بر فضا را به پیش ببرند. بنابراین معدن‌کاری در خاکی خارج از زمین لزوما به معنای برداشت آنها و انتقال‌شان به زمین نیست؛ پروژه‌ای که هزینه زیادی دارد و مقرون‌به‌صرفه نیست.

همچنین اگر همان‌ طور که ناسا پیشنهاد کرده بشر خواستار حضور دائم بر سطح ماه باشد، پس باید فضانوردان ساکن بر آن را همواره تامین کند؛ بر همین اساس این احتمال قوت می‌گیرد که مواد معدنی استخراج‌شده در فضا همان جا مصرف شود.

آنچه تاکنون درباره منابع معدنی موجود در اجرام آسمانی دریافت شده حکایت از آن دارد که ذخایر آهن، نیکل، طلا، کبالت و فلزات گروه پلاتین به وفور در سطح آنها قرار گرفته است. این مواد در ساخت‌وساز و الکترونیک کاربرد فراوانی دارد.

افزون بر این، سنگپوش‌های ماه که ترکیبی از سنگ و خاک هستند، ذخایر «هلیوم 3» را در خود جای داده‌اند؛ ماده‌ای که در صورت توسعه و تقویت سوخت هسته‌ای ارزش چشمگیری پیدا می‌کند.

شرکت انگلیسی «متالایسیز» که پروژه‌ای مبتنی بر استخراج اکسیژن از سنگ‌پوش‌های ماه را در دست دارد، احتمال وجود یخ بر سطح ماه را هم قوی می‌‎داند. علاوه بر ماه در سطح زیرین مریخ، سیارک‌ها و ستاره‌های دنباله‌دار هم احتمال وجود یخ هست. یخ به دلیل تامین بقای فضانوردان و همچنین تجزیه آن به اکسیژن و هیدروژن و استفاده از آن به عنوان سوخت اهمیت ویژه پیدا کرده است.

کدام شرکت‌ها معدن‌کاری در فضا را پیش می‌برند؟

با همه اینها آنچه استخراج مواد معدنی در فضا نام گرفته، هنوز در مراحل اولیه قرار دارد؛ با این حال شماری از شرکت‌ها به توسعه فناوری‌هایی اشتغال دارند که اکتشاف و استخراج در اجرام آسمانی غیر از زمین را پیش می‌برند.

شرکت کانادایی سی‌اس‌ام‌سی یکی از آنهاست. این شرکت توسعه زیرساخت‌های حفظ حیات در فضا را پیش می‌برد و بر تولید ژنراتورهای اکسیژن و ماشین‌آلات کار می‌کند.

آف‌ورد نام شرکت آمریکایی است که توسعه ربات‌های صنعتی را برای اجرای عملیات بر سطح زمین، ماه، سیارک‌ها و مریخ به پیش می‌برد. شرکت انگلیسی اَسترویدماینینگ هم بر ایجاد بازاری برای منابع معدنی موجود در جو خارج از زمین کار می‌کند. این شرکت در سایت خود مدلی از استخراج مواد معدنی از فضا را به تصویر کشیده است.

تجاری‌سازی استخراج مواد معدنی از فضا ممکن است؟

با این حال استخراج مواد معدنی از فضا هنوز تا تجاری شدن راه زیادی در پیش دارد و همین مساله کم و کیف پیشروی پروژه را با ابهام رو‌به‌رو می‌کند.

رسانه‌ها سرشار از مقالاتی هستند که درباره استخراج فلزات گران‌بها، کامپوزیت‌های فلزی و حتی فلزات نادر خاکی از سیارک‌های نوشته شده‌اند و در این باب سخن می‌گویند که این پدیده چگونه می‌تواند اقتصاد صنعت فضا را متحول کند، اما مساله این است اقدامات کمی در این زمینه صورت گرفته است.

جنگ تجاری بر سر مواد معدنی فضایی

آنچه ابعاد واقعی‌تر این موضوع را قوت می‌بخشد، رقابت اقتصادهای بزرگ جهان در پیشتازی بر سر دستیابی به این ذخایر و قانون‌گذاری در مورد آن‌هاست.

آمریکا مصمم است گوی سبقت را از چین و روسیه برباید. چین همچنان در دستیابی به مواد معدنی و به ویژه عناصر نادر خاکی بر همه دنیا غالب است و در تنش‌های تجاری با آمریکا به ویژه جنگ تجاری با این کشور در سال 2018 میلادی توانست از این منابع به عنوان اهرم فشار علیه ایالات متحده استفاده کند. بنابراین دور از انتظار نیست که امریکا در تلاش باشد در فضای فرازمینی قافیه را به رقیب نبازد.

در همین رابطه بیل نلسون، مدیر ناسا، به‌تازگی نسبت به احتمال پیروزی چین در آنچه او مسابقه فضایی نام داده بود، هشدار داد و گفت اگر چین در این مسابقه پیروز شود، ممکن است قلمرویی را در ماه تصاحب کند که بر مناطق غنی از مواد معدنی و سایر منابع تسلط یابد یا حتی مانع از سفر دیگر کشورها به ماه شود. نلسون در حالی این هشدار را داده که ناسا قصد دارد تا سال 2030 میلادی فضانوردان خود را بر روی ماه فرود آورد.

همچنین دونالد ترامپ در سال‌های ریاست جمهوری‌اش فرمانی را امضا و تصریح کرد که قوانین بین‌المللی روی زمین ارتباطی با قوانین فضای خارج از سیاره ندارد؛ همچنین براساس این فرمان آمریکا فضا را به‌ عنوان منطقه مشترک جهانی برای منابع آن درنظر نمی‌گیرد و به همین دلیل در استخراج مواد معدنی از کره‌ ماه نیازی به پیروی از توافق‌های بین‌المللی ندارد.

با همه اینها قوانین استخراج مواد معدنی از اجرام آسمانی همچون نحوه تجاری‌سازی استخراج این مواد همچنان با ابهامات فراوان آمیخته شده و برای شفاف‌سازی آن هنوز به زمان نیاز است.

شرکت‌های خصوصی چه نقشی در معدن‌کاری فضایی دارند؟

علاوه بر رقابت قدرت‌های اقتصادی جهان، حضور پررنگ شرکت‌های خصوصی و چشم‌اندازهای جاه‌طلبانه آنان دیگر نقطه امید در پیشروی پروژه‌ها استخراج مواد معدنی در فضاست. این شرکت‌ها در حالی از جنبه‌های گوناگون به این پروژه ورود کرده‌اند که تاکنون همواره دولت‌ها سرمایه‌گذار پروژه‌های فضایی بودند.

علاوه بر شرکت‌هایی که پیش‌تر به آنها اشاره شد، رولز رویس، لونار اوت‌پست، هانیبی‌روبوتیکس و مستن‌اسپیس‌سیستمز، پلنتری ریسورسز و دیپ‌اسپیس‌اینداستریز نام شماری دیگر از شرکت‌هایی است که در این زمینه فعالند و البته فعالیت در این عرصه به این چند برند خلاصه نمی‌شود.

برای مطالعه بیشتر خبر استخراج مواد معدنی این بار در اعماق اقیانوس! را بخوانید.